Büyük tsunami uyarısı! Antalya ve Marmaris'e dikkat

Japonya'nın batısındaki İşikawa eyaleti kıyısında gerçekleşen 5,7 ve 7,6 büyüklüğünde depremlerin ardından tsunami uyarısı yapıldı. Japonya ve Güney Asya kıyılarında pek çok kez kendisini gösteren tsunami felaketi, endişeyle beklenen depremler nedeniyle Türkiye'nin de gündeminde. Uzmanlar, Marmara'nın ortasından geçen 120 kilometrelik fayın bir defada kırılması halinde Marmara kıyılarını tehdit edecek bir tsunami oluşabileceğini belirtiyor. Ancak Marmara küçük bir iç deniz olduğu için tsunamiyle oluşabilecek dalga yüksekliğinin en fazla iki metre olabileceği kaydediliyor.

OLMA İHTİMALİ YÜZDE 100

Türkiye'nin oldukça uzun bir kıyıya sahip olduğu Akdeniz ise, tsunami açısından büyük riskler barındırıyor. Birleşmiş Milletler, Akdeniz'de tsunami riskinin üzerinde ciddiyetle duruyor. Son dönemde Portekiz'in başkenti Lizbon'da toplanan bilim insanları, Akdeniz'de 2030 yılına kadar bir tsnunami olma ihtimalinin yüzde 100'e yakın olduğunu ortaya koymuştu. Fransa'da Marsilya, Mısır'da İskenderiye en riskli şehirler olarak belirlenirken Türk kıyılarının da tehlike altında olduğu vurgulanmıştı.

ORTA ŞİDDET BİLE TETİKLER

2024'ün ilk gününde tsunami riski ile ilgili bir araştırma daha yayınlandı. Coventry Üniversitesi'nde fiziki coğrafya ve doğal tehlikeler alanında kıdemli öğretim görevlisi olan Matthew Blackett, akademik bir gazetecilik platformu olan The Conversation'da yayınladığı makalede tsunami tehdidini ciddiye almamız gerektiği uyarısında bulunuyor. Söz konusu yeni çalışmada, Doğu Akdeniz'de orta şiddette bir depremin bile, Akdeniz'in kıyı şeridinde yaşayan 130 milyon insanın büyük bir bölümünü etkileme potansiyeline sahip bir tsunamiyi tetikleyebileceği belirtiliyor.

BÜYÜĞÜNE HAZIR MIYIZ?

Yüzyılın başından bu yana bütün dünyada 177 tsunami kaydedildi. Bunlardan sadece dördü Akdeniz havzasında meydana geldi. Tsunamilerin dördü de nispeten küçüktü ve kimse ölmedi. Ancak tarih ve sismoloji, daha yıkıcı dalgaların kaçınılmaz olduğunu gösteriyor. Bu bilgilerden hareket eden bilim insanları ise  “büyük olana hazır mıyız” diye soruyor. Tarihçiler, aynı zamanda 3 bin 500 yıl önce Thera adasında (Santorini) meydana volkanik patlamanın dev tsunami dalgalarını tetiklediğini ortaya koyuyor.

İŞTE RİSKİN SEBEBİ

Söz konusu makalede tsunami riskinin sebebi şöyle ifade ediliyor: “Akdeniz, Afrika plakasının Avrasya plakasının batı kısmına çarpması sonucu tektonik ve volkanik aktiviteye eğilimlidir. Geçtiğimiz 65 milyon yıl boyunca bu çarpışma devam ederek, halen büyümekte olan Alpler'in oluşmasına ve bir zamanlar her iki kıtayı ayıran Tetis Denizi'nin kapanmasına neden oldu. Bugünkü Akdeniz Tetis'in kalıntısıdır ve Afrika plakası yılda yaklaşık 2,5 cm hızla kuzeye doğru ilerlemeye devam ettikçe o da daralmaktadır.”

GÜNEY EGE TEHLİKEDE

Deprem Bilimci Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan ise Akdeniz'deki tsunami riski ile ilgili şunları söyledi: “Bir yerde süpürtü dalgalarının; Japonca adıyla tsunaminin olması için kanatlardan birinin çökmesi gerekiyor. Çökme ne kadar büyükse dalgaların gücü de o kadar büyük olur. Endonezya'da göçüntülü depremlerde denizin içinde göçme oranı 10-20 metreye kadar çıktı. Dipten süpüren dalganın boyu da bu seviyede oldu. Bu dalgalar küreme gibidir, su kütlesi kıyıya doğru savrulur. Türkiye'de göçüntülü deprem olabilecek yerler, Güney Ege dalma-batma kuşağıdır.”

10 METRE DALGA OLABİLİR

“Bu dalma-batma kuşağı Dalmaçya'dan Mora ve Fethiye'ye doğru uzanan bir yaydır. Afrika kuzeye doğru yürürken, Ege ve Anadolu ile karşılaşıyor. Bu kıta hafif olduğu için de onun altına doğru dalış gerçekleştiriyor. Bu dalış 10 milyon yıl önce başlamış, halen devam ediyor. Bu kuşaklarda oluşan depremlerde 10 metre yüksekliğinde süpürtü dalgalarının olduğunu biliyoruz.”

ertan.altan@haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel