Bunun adı resmen hırsızlık!

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak'ın, geçen kasım ayında Yunan mevkidaşı Kyriakos Miçotakis ile Londra'da yapacağı görüşmeyi British Museum'da sergilenen Parthenon Heykelleri'nin iadesi tartışması nedeniyle iptal etmesinin ardından iki ülke arasında başlayan krize çözüm aranıyor.  Görüşme öncesi İngiliz medyasına bir röportaj veren Miçotakis, heykellerin iade edilmesi talebini üst perdeden dile getirmiş, müzeyi de açıkça “hırsızlıkla” suçlamıştı. Sunak da konuğuna aynı sertlikte cevap verince, 2 bin 500 yıllık heykellerin gölgesi Atina ve Londra'nın üzerine düşmüştü. Yunanistan, Türkiye, Mısır, Çin ve birçok ülkeden kaçırılan tarihi eserler yıllardır British Museum'da sergileniyor. 

GASP EDİLDİ 

Müze yönetimi söz konusu eserlerin “tarihin akışı” içerisinde İngiltere'ye getirildiğini, müzede sergilenmesinin “doğal hak” olduğunu düşünüyor. Ancak başta Türkiye ve Yunanistan olmak üzere eserleri gasp edilen ülkeler aynı fikirde değil. Kathimerini'de yayımlanan bir analize göre bugünlerde Londra'daki genel düşünce 2 bin 500 yıllık mermer heykel ve kabartmaların Atina'ya geri dönüşünün neredeyse kaçınılmaz olduğu yönünde. Bu durum anketlere de yansıyor. İngilizlerin yüzde 64'le eserlerin anavatanına dönmesinden yana olduğu belirtiliyor.

SESSİZ DİPLOMASİ

Yunan ve İngiliz medyasına yansıyan kulis bilgilere göre Yunan hükümeti ile British Museum arasında, heykellerin dönüşü ve Akropolis Müzesi'ne yerleştirilmesi için “sessiz bir diplomasi” yürütülüyor. Ancak her iki tarafı da memnun edecek bir çözüm karmaşık bir hukuki yaklaşım gerektiriyor.

YASAL ENGEL VAR

Yunanistan ve İngiltere'nin, sergilenen eserlerin müzedeki koleksiyondan çıkarılmasını yasaklayan 1963 tarihli “British Museum Yasası” karşısında bir çözüm bulmaları gerekiyor. Görüşmelerde 2025 yılına kadar yasal engellerle ilgili çalışma yapılmasına karar verildiği ifade edilse de sorunun kısa sürede çözüme kavuşması zor görülüyor. İki ülkenin gazetelerinde yer verilen kulislere göre ise çözüm bulmak için gereken dostane ortam oluşmuş durumda.

EMSAL OLABİLİR

Öte yandan British Museum’da Anadolu’dan arkeologlar tarafından kaçırılan pek çok eser de bulunuyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın öteden beri müze ile temasta olduğunu ve Anadolu'ya ait eserlerin iadesi için görüşmeler yaptığını hatırlatan Arkeolog Özlem Ertan, Yunanistan'a yapılacak bir iadenin Türkiye için emsal teşkil edebileceğini belirtiyor.

TARTIŞMALI 'ÖZEL İZİN'

Arkeolog Özlem Ertan Türkiye'den götürülen eserlerle ilgili şu bilgileri verdi: “İngiliz arkeolog Charles Newton arkeolojik kalıntıların Türkiye'den götürülmesine öncülük etmişti. 1900'lerin başında tartışmalı bir özel izinle Muğla çevresinde kazı yapıyordu. Knidos Aslanı bu kazılar sırasında bulunmuştu. Newton, 'Dünyanın Yedi Harikası'ndan biri olan Bodrum'daki Halikarnas Mozolesi'ni, Didim'deki Apollon Tapınağı'dan çıkarılan heykelleri, ‘Demeter Kutsal Alanı’, ‘Musalar Kutsal Alanı’, Nekropol Alanı, 'Odeon' ve ‘Küçük Tiyatro’da çıkardığı pek çok eseri İngiltere'ye götürerek British Museum'un temellerini atmıştı.”

[email protected]

Kaynak: Web Özel