Trakyalı 'vampir lisanı!' Yok olan dili canlandırdılar

Bram Stoker'ın ünlü vampir hikayesi Drakula'dan uyarlanan klasik "Nosferatu" filminin en son versiyonu bir süredir gösterimde. İlki 1922 yılında sessiz film olarak çekilen Nosferatu, doğuştan vampirlere verilen özel bir isim olarak biliniyor. Bugün Romanya'da yer alan Transilvanya bölgesinin kültürüne ait olan vampir efsaneleri artık ölü bir dil olan Daçya dilinde üretilmişti. Yaklaşık 1.500 yıl önce kaybolduğu belirlenen bu gizemli dil, son çekilen Nosferatu filmi için dil bilimciler tarafından yeniden gün yüzüne çıkarıldı. Modern Rumence'de izleri bulunan ve geniş bir coğrafyadan süzülerek gelen Daçya dili bize de uzak değil. Tarihsel kayıtlarda Daçya dilinin izlerini Trakya, Anadolu ve Kafkasya'ya kadar sürmek mümkün.

DİL BİLİMCİLER ÇALIŞTI

Tarihsel filmlerle tanınan yönetmen Robert Eggers, son filmi Nosferatu'da yalnızca ikonik vampir masalını yeniden ele almakla kalmıyor, aynı zamanda bu gizemli dilin hayata dönmesine de katkı sunuyor. Nosferatu'nun yeni versiyonunda; güçlü bir vampir karakter olan Kont Orlok, Daçya dili konuşuyor. Eggers ekibiyle birlikte yaptığı açıklamada, çalışmasında otantikliği sağlamak ve antik dili yeniden inşa etmek için tarihçiler ve dilbilimcilerle çalışmaya başladıklarını söylüyor. Günümüzde Daçya dilinden sadece kısa konuşma parçaları kaldığı belirtiliyor. Filmin Daçya dilindeki diyalogları için Rumen senarist Florin Lăzărescu, dil bilimcilerle uzun bir mesai yapmış. Kont Orlok'u canlandıran aktör Bill Skarsgard, gırtlaktan gelen seslerle konuşulan Daçya dilinin filmin ürkütücü atmosferini tamamladığını söylüyor. Projede yer alan dilbilimcilere göre ise, özgün bir Daçca versiyonu elde etmek hikâyenin tarihsel derinliğini güçlendirdi.

ZAMANLA İZİ SİLİNDİ

Dil üzerine yapılmış pek çok bilimsel çalışma bulunuyor. Daçya dili bir zamanlar Orta ve Doğu Avrupa'da yaygın olarak konuşuluyordu. Kökleri Balkanlar'da yaygın olan eski Trakya diline dayanan Daçca'nın Hint-Avrupa dil ailesine ait olduğuna dair dil bilimciler arasında fikir birliği var. Ancak tarihçiler Roma İmparatorluğu, MS 106'da Daçya Krallığı'nı fethettikten sonra dilin unutulduğunu söylüyor. Bölgede zamanla Daçca'nın yerini modern Romence'nin aldığı belirtiliyor.

TÜRKİYE'DEN GEÇTİ

İngiliz arkeolog Andrew Colin Renfrew'in bulgularına göre dilin Güney Ukrayna/Kafkasya, Trakya bölgesinden ve Orta Anadolu'dan geçerek Karpat bölgesine ulaşmış olabileceği tahmin ediliyor. Buna göre Daçca, Trakya dilinin kuzey lehçesiydi. Ancak Trakya dilinin, Daçca'nın nispeten geç gelişen güney lehçesi olduğu da öne sürülüyor. Dilbilimciler, Daçca ve Trakya ortak dilini belirtmek için Daco-Trakya veya Thraco-Dakya terimlerini kullanıyor.

ORTAK KELİME VAR MI?

Türkiye'de Trakya Üniversitesi'nde bu alanda dil bilimsel çalışmalar yapılıyor. Balkan Çalışmaları Anabilim Dalı'nda Aycan Boyacooğlu tarafından "Balkan Dil Birliği ve Türkçe" başlıklı çalışmada söz konusu dilin kaynakları ele alınırken; Romen dilbilimcileri ve tarihçilerin "Çağdaş Rumence'nin öncülerinin, Balkanlardan 10.-12. yüzyıllarda günümüz Romanya topraklarına yerleşen göçmenlerden değil, M.Ö. 2.-3. yüzyıllarda Rumenleşmiş yerel Daçya kabilelerinden miras kaldığı" görüşü aktarılıyor. Modern Rumence'nin oluşumunda söz konusu kayıp dilinin etkileriyle ilgili çok fazla tartışma olduğu belirtilmekle birlikte aynı çalışmada Türkçe ve Rumence arasında ortak kelimeler olduğu belirtiliyor. Türkçe "ağırlık"ın karşılığı olarak Rumence "agarlâc", "kalabalık", "calabalâc", "kaldırım" "caldarâm" gibi kelimeler örnek olarak veriliyor.

[email protected]

Kaynak: Web Özel