Amerika'dan gelen paşalar! Osmanlı için savaştılar

Osmanlı İmparatorluğu'nun kara ve deniz kuvvetlerinde tarih boyunca çok sayıda yabancı isim komutan olarak görev yaptı. Asırlara yayılan bu geleneğin içindeki üç isim ise maceracı yaşamlarıyla özellikle dikkat çekiyor. Dünyanın dört bir yanında savaşlara katılan maceracı Amerikalı askerler hem kendi ülkelerindeki muharebelerde hem de Osmanlı coğrafyasının kaderini belirleyen savaşlarda yer alarak tarihe geçtiler. Üç isim de başarıları dolayısıyla çok sayıda askeri nişan ile onurlandırıldı. İşte ilginç hayatlarıyla o üç isim:

OSMANLI'NIN MENDEZ PAŞA'SI

1877'de Venezuela'da doğan Rafael de Nogalez Mendez Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti'nde Albay olarak hizmet verdi. 1898 yılında İspanya-ABD Savaşı'nda İspanyollar için savaşan Mendez 1902 yılında Nikaragua'daki iktidar darbesinde yer aldı ve aynı yıl Venezuela'da diktatör Cipriano Castro'nun devrilmesi için gerçekleştirilen başarısız darbe girişimde yer aldı. Mendez 1904 yılında bu kez Rusya-Japonya Savaşı'nda çifte ajan olarak ortaya çıktı. Kaliforniya'da Meksikalı devrimcilerle birlikte ABD'ye karşı savaştı ve savaş sonunda Arizona'da kovboy olarak kendi çiftliğini kurdu.

LAWRENCE İLE TANIŞTI

Mendez, Birinci Cihan Harbi'nin başlamasıyla birlikte Osmanlı topraklarına giderek Albay rütbesiyle Kafkasya Cephesi'ne atandı. Van'ın Ermeni işgalinden kurtarılmasında yer alan Albay Mendez 1915 yılında bu kez Diyarbakır'da Vali Mehmet Reşid Bey'e yardımcı olmak üzere Güneydoğu Anadolu'ya geçti. İçişleri Bakanı Talat Paşa tarafından Sina-Filistin Cephesi'ne gönderilen Rafael Mendez buradaki üstün hizmetleri dolayısıyla Almanya İmparatoru Kayser II. Wilhelm tarafından Demir Haç Nişanı ile onurlandırıldı. Mendez'in bölgedeki olağanüstü istihbarat faaliyetleri yayılmaya başladı ve Mendez bir noktada İngilizlerin ünlü ajanı Arabistanlı Lawrence ile de karşılaştı.

KARS'TA SAVAŞAN ABD'Lİ KOMUTAN

Mendez gibi Osmanlı'da görev alan bir başka gezgin asker de ABD'li Washington Carroll Tevis. Tevis 1828 yılında ABD'nin Philadelphia kentinde dünyaya geldi. 1853 yılında Fransa'ya giderek Katolik mezhebine geçen Tevis 1854 yılında Osmanlı Devleti'ne gelerek Binbaşı rütbesi ve “Nessim Bey” adıyla Anadolu'daki başıbozuk çetelere karşı mücadele vermeye başladı. Kafkasya cephesinde Rusya'ya karşı Kürekdere Muharebesi (1854) ve Kars Kuşatması'nda (1855) savaştı. Osmanlı Devleti'nde çok sayıda madalya ile onurlandırılan Tevis 1859 yılında ABD'ye geri döndü.

ŞÖVALYE NİŞANI VERİLDİ

Ülkesinde İç Savaş'ta (1861-1865) Birleşik Devletler adına Amerika Konfedere Devletleri'ne karşı savaşta başarı gösteren Tevis Tuğgeneral rütbesine kadar yükseldi. Savaşın ardından İtalya'ya giden Tevis, Papalık Ordusu'nda komutan olarka görev aldı ve görevi dolayısıyla Papalık tarafından Tevis'e Şövalyelik Nişanı verildi. 1870 yılında bu kez Fransa adına Fransa-Prusya Savaşı'na General rütbesiyle katılan Tevis katıldığı tüm muharebeleri kazanınca çok sayıda ödül ile onurlandırıldı. Tevis ayrıca Mısır Hidivi İsmail Paşa'nın ordusunun eğitimi için Kahire'ye de gitti. 

MISIR ORDUSUNU TOPLADI

Washington Tevis gibi bir başka maceracı asker isim de Thaddeus Phelps Mott. 1831 yılında New York'ta dünyaya gelen Mott henüz 17 yaşındayken İtalya'ya giderek tüm ülkeyi birleştirmeye çalışan devrimcilerin 1848 Ayaklanması'na katıldı. Başarısız olan girişimin ardından Meksika'da 1857-1861 yılları arasında gerçekleşen İç Savaş'ta yer aldı. Ülkesine dönüp Birleşik Devletler adına İç Savaş'ta yer alan Mott Albay rütbesiyle dört ayrı muharebede yer aldı. 1867 yılında Osmanlı Devleti'ne seyahat eden Mott, Ferik Paşa (Tümgeneral) rütbesiyle önce Balkanlar sonrasında ise Mısır'da görevlerde bulundu. Mısır Hidiv'i İsmail Paşa'nın direktifiyle ve Padişah'ın emriyle Mısır Ordusu'nun organize edilmesi ABD'den gönüllü asker toplayan General Mott, 1870 yılında İsmail Paşa'nın başdanışmanı haline geldi. Mott'un babası ise Sultan I. Abdülmecid'in şahsi hekimiydi. Mott Osmanlı Ordusu'nun Sırbistan ve Rusya'ya karşı verdiği mücadelelerde yer aldı. 1876 yılında sağlık sorunları dolayısıyla tüm askeri görevlerinden emekli olan Mott çok sayıda Osmanlı Nişan'ı ile onurlandırıldı.

[email protected]

Kaynak: Web Özel