Trump gelmeden kriz yarattı, ABD NATO'dan ayrılır mı?

ABD'de 9 ay sonra düzenlenecek olan başkanlık seçimleri öncesi anketlerde Başkan Joe Biden'ın önünde gözüken eski Başkan Donald Trump, NATO'yu şok eden bir açıklama yaptı. Trump seçim mitinginde NATO içerisinde mali yükümlülüklerini yerine getirmediğini düşündüğü müttefiklerden herhangi birine Rusya'yı saldırmak için teşvik edeceğini söyledi.

UKRAYNA KORKUSU

ABD'de başkanlık yarışında hem Cumhuriyetçi Parti'deki rakiplerinin hem de Başkan Joe Biden'ın önünde olan Donald Trump'ın ifadeleri NATO'da büyük bir gerginlik yarattı. ABD Kongresi'ne yakınlığıyla bilinen The Hill yayın organı açıklamanın Kongre'deki yankılarını aktardı. Elde edilen bilgilere göre üye ülkelerin NATO diplomatları ABD Dışişleri Bakanlığı'ndaki faal ve Kongre'deki eski diplomatları arayarak çekincelerini dile getirdiler. Avrupalı ittifak üyelerinin en büyük korkusu Trump'ın başkan seçilmesi halinde Ukrayna'ya verilen askeri, politik ve finansal yardımın kesilecek olması.

YASAYI ZORLAYACAK MI?

ABD Kongresi kısa süre önce Ulusal Savunma Yetki Yasası'na (NDAA) yeni bir şart ekleyerek Kongre'nin üçte iki oyunu almadan Birleşik Devletler Başkanı'nın tek taraflı olarak ülkesini NATO'dan çıkaramayacağı yönünde bir zorunluluk getirdi. Ancak Avrupalı liderlere göre Trump başkan seçildiği takdirde yasaya eklenen bu şartı test etmeye niyetli.

YETKİLERİ GÜÇLÜ

Kongre üyeleri ayrıca Trump'ın eski Güvenlik Baş Danışmanı John Bolton'ın da fikrini almış durumdalar. Bolton da, Trump'ın başkan seçilmesi halinde “NATO'dan çıkmaya kararlı olduğunu” ifade etmekte. ABD'nin eski NATO Büyükelçisi Ivo Daalder ise yasaya eklenen ek şartın Başkanlık yetkilerinin üzerinde olmadığının altını çizmekte. Bu yetkiler dahilinde ABD'nin üye olduğu uluslararası kuruluşlarla olan ilişkinin çerçevesini doğrudan Başkan belirleyebilmekte.

CUMHURİYETÇİLER ARKASINDA

Kulis bilgilerine göre Kongre'deki Cumhuriyetçi Parti üyelerinin tamamı “NATO'nun diğer üyelerinin daha büyük finansal ve askeri katkı sunmaları” yönünde fikir birliğine sahip. Cumhuriyetçilerin çoğu ayrıca Ukrayna'nın Rusya ile olan savaşını kaybettiğini de düşünmekteler. Geçtiğimiz hafta Washington'ı ziyaret eden Baltık ülkeleri ve İsveç'in üst düzey diplomatlarına göre “Tüm Avrupa Rusya'ya karşı bir savaşa hazırlanıyor ancak aynı atmosfer ABD'de bulunmuyor.”

İLK TARTIŞMA DEĞİL

Trump ile NATO ilk kez karşı karşıya gelmiyor. New York Times gazetesi eski başkanın 2018 yılında güvenlik ve dış politika danışmanlarıyla birçok defa ABD'nin NATO'dan çekilmesini tartıştığını ortaya çıkarmıştı. Aynı yıl gerçekleşen NATO zirvesinde de Trump üye ülkeleri ittifak bütçesine yeterli desteği vermemekle suçlamıştı.

YÜZDE 4 İSTİYOR

Donald Trump başkanlık döneminden bu yana NATO üyesi ülkelerin savunma harcamalarını milli gelirlerinin yüzde 4'üne çıkarmaları gerektiğini savunuyor. Bu oran ittifakın hedefinin iki katı. Üye ülkeler ise bu yıl sonuna kadar NATO'ya verdikleri katkının gayri safi yurtiçi hasılalarının yüzde 2'sine çıkarma sözü vermiş durumdalar. Trump'ın yeniden başkan seçilmesi halinde krizin daha da büyümesi bekleniyor.

emre.ozturk@haberglobal.com.tr 

Kaynak: Web Özel