ABD'nin yeni Orta Asya stratejisi

ABD Kongresi'nden kulis haberleri veren The Hill gazetesi son derece çarpıcı bir iddiayı gündeme getirdi. Kulis bilgilerine göre Kongre'deki her iki parti de (Demokratlar ve Cumhuriyetçiler) Birleşik Devletler'in Orta Asya'da Avrupa Birliği ile birlikte ticari ve stratejik alanda hegemon güç olmasını istiyorlar. Kongre üyeleri bir yandan Rusya'nın bölgedeki ticari gücünü zayıflatmak diğer yandan da Çin'deki Uygur Türkleri sorununu küresel bir kampanya haline getirip Pekin'in Orta Doğu'daki gücünü kırmak istiyorlar. Bu yönde hazırlanan bir öneri strateji planının Beyaz Saray'a Joe sunulduğu da ifade ediliyor.

RUSYA VE ÇİN'E KARŞI

The Hill yayın organı, ABD Kongresi'nin dış politikasında karar verici isimlerinin kulislerine girdi. Elde edilen bilgilere göre hem Demokrat hem de Cumhuriyetçi partili üst düzey isimler ABD'nin Orta Asya'da 1990'larda olduğu kadar yoğun stratejik girişimlerde bulunması gerektiğini düşünüyorlar. Yazıdaki bilgilere göre Kongre'deki dış politika mekanizmaları Avrupa Birliği (AB) karar verici organlarıyla birlikte Orta Asya'da Rusya'nın etkisinin azaltılması ve bölgede Rusya'nın yerine geçmeye başlayan Çin'in ekonomik hegemon gücünün de zayıflatılması için bir dizi ticari, stratejik ve askeri girişimde bulunmayı düşünüyorlar.

GÜNDEM PETROL

Kongredeki isimler Orta Asya ülkelerinin Rusya ve Çin hegemonyasından uzaklaşarak ABD ve AB ile ticari yakınlaşma içinde olduğunu düşünüyor ve bölgenin anahtar ülkesi olarak da Kazakistan'ı görüyorlar. Kongre yetkilileri 2023 yılında Kazakistan tarafından başlatılan Astana Uluslararası Forum'u ve AB tarafından bu yıl gerçekleştirilecek yüksek katılımlı Orta Asya Zirvesi'nde bölge ülkelerine yeni bir stratejinin sunulması gerektiğini düşünüyorlar.

Yeni strateji doğrultusunda bölgenin en dinamik ve dış yatırım hacmine sahip ülkesi olarak Kazakistan petrolünün yüzde 80'inin Avrupa'ya Rus doğalgaz ve petrol boru hatları üzerinden gitmesi endişe uyandırıyor. Diğer yandan ABD Ticaret Bakanlığı'nın Kongre'ye sunduğu rapora göre ülkenin petrol harici ticaretinin yüzde 40'ı da Rusya ile gerçekleşmekte.

ÖZBEKİSTAN GÜNDEMDE

ABD Ticaret Bakanlığı verilerine göre Birleşik Devletler bugüne kadar Kazakistan'a 63 milyar dolarlık dış yatırım gerçekleştirdi. Dünyanın en büyük uranyum ve nadir mineral kaynakları rezervlerine sahip ülkelerinden birisi olan Kazakistan'daki yeraltı yatırımlarının da güçlendirilmesi Kongre üyelerinin gündeminde. 

KÜRESEL KAMPANYA TALEBİ

Kongre üyeleri ayrıca Rusya'nın Ukrayna'daki olası bir zaferinin ardından Moskova'nın önceliğinin Orta Asya ülkelerine baskı kurmak olacağını tahmin ediyorlar. The Hill'deki bilgilere göre, Kongre ayrıca Doğu Türkistan Türkleriyle daha yakın ilişki kurarak Çin'in Orta Doğu'da büyüyen etkisini dağıtmayı da tartışıyorlar. Çin'in Orta Doğu Arap ülkelerini yanına çekmesine karşın kendi topraklarındaki Müslüman Uygur Türkleri sorunu dolayısıyla sıkıştırılabileceğini düşünen Kongre üyeleri, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın bölgedeki Müslüman halk için küresel bir bilgi kampanyası başlatmasını da istiyor.

STRATEJİ BAŞKAN'A SUNULDU

Kongre'nin dış politika kanadının Biden hükümetine Orta Asya stratejisine ilişkin bir rapor sunduğu ifade edilirken Biden yönetiminin de plana olumlu yaklaştığı kulislerde dolaşan bilgiler arasında. ABD Başkanı Joe Biden geçtiğimiz yıl Eylül ayında New York'ta gerçekleşen ve Orta Asya ülkeleri devlet başkanlarının katıldığı 'C5+1 Zirvesi'nde “güvenlik, ekonomi ve enerji işbirliğinin artacağını” açıklamıştı.

emre.ozturk@haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel