Dünyada 2023 gün gün böyle geçti

1 EKİM

Birleşmiş Milletlerin (BM) ilgili kurumlarının temsilcilerinden oluşan misyon, incelemelerde bulunmak üzere Azerbaycan'ın Karabağ bölgesine gitti. BM misyonu, bölgeye yaklaşık 30 yıl aranın ardından ilk defa ziyaret gerçekleştirdi.

2 EKİM

2023 Nobel Tıp Ödülü, mRNA içerikli Kovid-19 aşısının geliştirilmesini sağlayan çalışmalara imza atan 68 yaşındaki Macar asıllı bilim insanı Katalin Kariko ile 64 yaşındaki ABD'li bilim insanı Drew Weissman'a verildi.

3 EKİM

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy, partisi Cumhuriyetçiler içindeki desteğinin azalmasının ardından Mecliste yapılan oylamada görevinden düşürüldü. McCarthy, Amerikan tarihinde kendi partisinden üyelerin de oylarıyla koltuğundan edilen ilk meclis başkanı oldu.

2023 Nobel Fizik Ödülü'nü, maddedeki elektron dinamikleriyle ilgili çalışmalarından dolayı ABD'li fizikçi Pierre Agostini, Macar fizikçi Ferenc Krausz ve Fransız fizikçi Anne L'Huillier kazandı.

4 EKİM

2023 Nobel Kimya Ödülü'nü, kuantum noktalarının keşfi ve senteziyle ilgili çalışmalarından dolayı Moungi Gabriel Bawendi, Louis E. Brus ve Alexei I. Ekimov aldı.

Antarktika kıtası üzerindeki ozon tabakasında oluşan ve 26 milyon kilometrekare olarak ölçülen delik, en büyük genişliklerinden birine ulaştı.

5 EKİM

Karabağ'daki Rus barış gücü, Askeran, Ağdere ve Şuşa bölgelerindeki gözlem noktalarını kaldırdı.

2023 Nobel Edebiyat Ödülü'nü "söylenemeyenleri dile getiren yenilikçi oyunları ve nesirleri" dolayısıyla Norveçli yazar Jon Fosse kazandı.

6 EKİM

Fildişi Sahili Cumhurbaşkanı Alassane Ouattara, Başbakan Patrick Achi'yi görevden alarak hükümeti feshetti.

2023 Nobel Barış Ödülü, kadın hakları konusundaki çalışmalarından dolayı cezaevinde bulunan İranlı aktivist Nergis Muhammedi'ye verildi.

7 EKİM

Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin Kassam, İsrail'e karşı "Aksa Tufanı" isimli operasyon başlattıklarını duyurdu. İsrail ordusu, sabah saatlerinden itibaren roketlerin fırlatıldığı abluka altındaki Gazze Şeridi'ne doğru saldırı başlattı.

Saldırılarda Filistinli gruplar, çok sayıda İsrailli askeri ve bazı sivilleri esir alarak abluka altındaki Gazze Şeridi'ne götürdü. İsrail, Gazze saldırıları sonrası savaş durumu ilan etti.

ABD Jeolojik Araştırmalar Merkezine (USGS) göre, Afganistan'ın batısında, İran sınırında bulunan Herat vilayetinde art arda 6,3, 5,5, 6,3 ve 5,9 büyüklüğünde 4 deprem meydana geldi. Depremlerde 2 bin 500 kişi yaşamını yitirdi.

8 EKİM

Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin Kassam Tugayları'nın abluka altındaki Gazze Şeridi'nden İsrail'e başlattığı saldırının ardından Türkiye ve bazı ülkeler, itidal çağrısı yaparken Batı ülkeleri, İsrail'e destek veren açıklamalarda bulundu.

Doğu Afrika ülkesi Sudan, 7 yıl aradan sonra İran ile diplomatik ilişkileri yeniden başlatmaya karar verdi.

9 EKİM

2023 Nobel Ekonomi Ödülü'nü kadınların iş gücündeki yerine ilişkin çalışmalarından dolayı Harvard Üniversitesinde görevli Amerikalı Profesör Claudia Goldin kazandı.

10 EKİM

BM Bağımsız Uluslararası Soruşturma Komisyonu, İsrail ve Gazze'deki son şiddet olaylarında savaş suçlarının işlenmiş olabileceğine dair açık kanıtların bulunduğunu bildirdi.

Hollanda ve Kanada'nın Suriye rejimine yönelik 1984 tarihli BM İşkencenin Önlenmesi Sözleşmesi'ni ihlal ettiği gerekçesiyle Uluslararası Adalet Divanında (ICJ) Suriye aleyhine açtığı ve geçici tedbir talebinde bulunduğu davanın duruşmasına başlandı.

12 EKİM

İsrail Enformasyon Bakanı Galet Distel, İsrail'in abluka altındaki Gazze Şeridi'ne karşı yürüttüğü saldırılarla birlikte işlevsizleşen bakanlığının bütçesi kamu israfı olduğu gerekçesiyle istifa etti.

13 EKİM

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), İsrail'in, Gazze ve Lübnan'daki askeri operasyonlarında beyaz fosfor kullandığını açıkladı.

Uluslararası Af Örgütü, Gazze'yi vuran İsrail askeri birliklerinin beyaz fosforlu top mermileriyle donatıldığını doğruladı.

İsrail Meclisi (Knesset), Gazze Şeridi'yle yaşanan çatışmalar boyunca çalışacak "acil durum hükümeti" kurulmasını onayladı.

14 EKİM

BBC muhabirleri, Tel Aviv'de İsrail polis tarafından durdurulduktan sonra saldırıya uğradı ve silah zoruyla alıkonuldu.

15 EKİM

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Karabağ'daki işgalci rejimin bir zamanlar "başkent" olarak gördüğü Hankendi şehri ile 1992'de 613 sivilin katledildiği Hocalı'da Azerbaycan bayrağını göndere çekti.

Avustralya'da yerli halkın anayasada tanınması ve parlamentoda daha çok söz sahibi olmasını amaçlayan "Meclis'te Yerli Sesi" referandumunda halkın büyük çoğunluğu "hayır" oyu verdi.

16 EKİM

ABD'nin Chicago eyaletinde bir kişi, 6 yaşındaki Müslüman çocuğu öldürdü, annesini yaraladı. Saldırganın İsrail'in Filistin'e saldırılarının etkisiyle çocuğu Müslüman olduğu gerekçesiyle öldürdüğü tespit edildi.

17 EKİM

İsrail'in Gazze'deki El-Ehli Baptist Hastanesi'ne düzenlediği saldırı sonucu 471 kişi öldü.

Rusya'nın Gazze'de "insani ateşkes" çağrısı yapan ve her türlü sivil ölümü kınayan karar tasarısı, BMGK'de reddedildi.

18 EKİM

ABD, BMGK'de Gazze'ye insani yardım sağlanması için çatışmalara "ara verme" çağrısında bulunan karar tasarısını veto etti.

ABD Başkanı Joe Biden, İsrail'in Gazze'deki el-Ehli Baptist Hastanesi'ne düzenlediği saldırıya ilişkin, "Görünen kadarıyla hastaneye yapılan saldırıyı diğer taraf düzenledi, siz (İsrail) değil ancak çok sayıda kişi emin değil." dedi.

19 EKİM

Kanada, Hindistan'ın diplomatik dokunulmazlıklarını kaldıracağını söylemesinin ardından 41 diplomatını geri çekti.

20 EKİM

Kolombiya Cumhurbaşkanı Petro, Filistin'de büyükelçilik açacaklarını duyurdu.

21 EKİM

Pakistan'ın eski Başbakanı Navaz Şerif, Kasım 2019'dan bu yana bulunduğu Londra'dan ülkesine döndü.

22 EKİM

ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, ülkesinin Orta Doğu'daki kuvvetlerini daha da güçlendirmek için ilave destek sağlanacağını açıkladı.

23 EKİM

Uluslararası Adalet Divanı (ICJ), İsrail'in işgali altındaki Filistin topraklarındaki uygulamalarının hukuki sonuçlarının ele alınacağı danışma duruşmalarının 19 Şubat 2024'te başlayacağını açıkladı.

BM raportörleri, İsrail ordusuna danışmanlık yapan tüm avukatlara savaş suçu teşkil edebilecek eylemlere yasal izin vermemeleri ve bunu reddetmeleri çağrısında bulundu.

24 EKİM

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'de açık bir şekilde şahit olduğumuz uluslararası insani hukuk ihlallerinden derin endişe duyuyorum." dedi.

Çin'de bir süredir kamuoyu önüne çıkmadığı için durumu merak konusu olan Savunma Bakanı Li Şangfu görevden alındı.

İzlanda'da aralarında Başbakan Katrin Jakobsdottir'in de bulunduğu on binlerce kadın, cinsiyete dayalı ücret adaletsizliğini protesto etmek için 48 yıl aradan sonra ilk kez tam gün iş bıraktı.

25 EKİM

BMGK'de İsrail-Filistin çatışmasına yönelik gelişmelere ilişkin ABD ve Rusya tarafından sunulan iki ayrı karar tasarısı, karşılıklı veto edildi.

Bilim insanları, Antarktika'da ilk kez kuş gribi (H5N1) virüsü tespit edildiğini açıkladı.

26 EKİM

BM 78. Genel Kurul Başkanı Dennis Francis, İsrail'in Gazze'deki saldırılarını kınayarak, kendi kendini savunma hakkının "ayrım gözetmeksizin ve orantısız intikam alma" hakkını doğurmadığını söyledi.

27 EKİM

BM Genel Kurulu, Gazze'de "acil, kalıcı ve sürekli bir insani ateşkes çağrısında bulunarak çatışmaların durdurulmasının" istendiği karar tasarısını kabul etti.

İsrail ordusu, ablukanın sıkılaştırıldığı ve insani krizin derinleştiği Gazze Şeridi'nde binlerce yaralı ve yerinden edilmiş sivilin sığındığı Şifa Hastanesi'ni de hedef gösterdi.

28 EKİM

İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen, Türkiye'deki diplomatik temsilcilerinin geri dönmesi için talimat verdiğini açıkladı.

29 EKİM

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), İsrail'in Gazze'ye dönük kara operasyonlarını genişleteceği yönündeki açıklamalarının ardından BMGK'yi acil toplantıya çağırdı.

Hamas'a bağlı El-Aksa televizyonu, İsrail'in abluka altındaki Gazze Şeridi'ne beyaz fosfor bombasıyla saldırılar düzenlediğini duyurdu.

İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen, İsrailli diplomatların 19 Ekim itibarıyla Türkiye'den ayrıldıklarını açıkladı.

30 EKİM

İsrail ordusu, Gazze Şeridi'ndeki kanser hastalarına yönelik tek hastane olan Türk-Filistin Dostluk Hastanesi'ne saldırı düzenledi.

Gazze'deki Sağlık Bakanlığı Sözcüsü Eşref el-Kudra, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Endonezya Hastanesi'nin yakın çevresini vurduğunu ve hastanenin zarar gördüğünü duyurdu.

31 EKİM

Güney Amerika ülkesi Bolivya, Gazze'ye yönelik devam eden saldırıları nedeniyle "İsrail ile diplomatik ilişkileri kestiğini" duyurdu.

İsrail'in Cibaliya Mülteci Kampı'na saldırısında ölü, yaralı ve kayıp sayısı 1000'e yükseldi.