Tahıl krizinin arka planı: AB 'Hayır' dedi, anlaşma iptal oldu

Rusya'daki en büyük muhalif yayın organı durumunda bulunan The Moscow Times gazetesinde “Rusya, Ukrayna'nın Tahıl Koridoru'nun çökmesinden çıkar elde etmeye çalışıyor” başlıklı bir istihbarat analiz yazısı yayınlandı. Yayın organı Rusya'nın Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'ndan çekilmesinin ardından Ukrayna'nın tahıl ihracatını engelleme çabasını arttırdığı iddiasında bulundu.

AMAÇ TAHIL FİYATLARINI ARTTIRMAK MI?

Rusya'nın bir yandan kendi hakimiyetindeki Ukrayna topraklarında üretilen tahılı ihraç ettiğine diğer yandan da “tahıl saldırılarına başladığına” değinilen yazıda iki ülkedeki istihbarat kaynaklarından elde edilen bilgilere dayanılarak şu ifadelere yer verildi:

 “Rusya Karadeniz'de Odessa kenti yakınlarındaki Ukrayna limanlarına saldırı düzenlerken savaş başladığından bu yana ilk kez Tuna Nehri üzerindeki Ukrayna terminallerini de vurmaya başladı. Moskova'nın bundaki amacı Ukrayna'nın tahıl gelirlerini kesmek ve tahılın dünya pazarlarındaki fiyatını ciddi şekilde yükselterek kendi tahıl stoğu için avantaj elde etmek.”

 ANLAŞMA BİTTİ TAHIL FİYATLARI YÜKSELDİ

Moskova ve Kiev'deki kaynaklardan elde edilen bilgilere göre Rusya, Ukrayna'nın tahıl gelirlerine mümkün olan en sert darbeyi vurmaya çalışıyor. Rusya'nın tahıl koridorundan çekilmesinden bu yana piyasalarda tahılın fiyatı da hızla yükselmeye devam ediyor. Rusya aynı zamanda Ukrayna limanlarına yönelecek ticari gemileri potansiyel askeri yük gemisi olarak göreceğini ve vurabileceğini de açıkladı. İstihbarat kaynaklarına göre Rusya bu şekilde yalnızca Tahıl Koridoru Anlaşması'ndan çıkmakla kalmıyor aynı zamanda “koşulsuz şartlarını” ihlal da ediyor.

 NATO HAVA SAHASINDAN GEÇMESİ DİKKAT ÇEKİCİ

Tahıl Koridoru Anlaşması çerçevesinde Rusya “her koşulda sağlanmak üzere” Odessa ve çevresindeki limanlardan kalkan tahıl gemilerinin güvenli geçişine izin vermekle yükümlü. Kaynaklar Rusya'nın Tuna Nehri yakınlarındaki Ukrayna limanını SİHA (silahlı insansız hava aracı) ile vurmak için “NATO üyesi Romanya'nın hava sahasından geçmiş olmasının” ayrıca planlandığını da iddia etmekteler.

BM DEVREYE GİRMESİNE KARŞIN ANLAŞMADAN ÇEKİLDİLER

Birleşmiş Milletler'in, Moskova'nın Tahıl Koridoru'nun devamı için istediği taleplerin başında gelen Rusya Ulusal Tarım Bankası'nın uluslararası SWIFT ödeme sistemine girmesine kolaylık sağlanması sözüne karşın anlaşmanın iptal edilmesine de özellikle dikkat çekilmekte. Elde edilen bilgilere göre Rusya anlaşmadan çıkmak için bu talebi ileri sürmüş olabilir. Moskova'daki bağımsız kaynaklar Rusya'nın tahıl koridorunun devamı için öne sürdüğü taleplerin net olmadığını da vurgulamaktalar. Kaynaklar Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talep için bizzat devreye gireceğini açıklamasına rağmen Rusya'nın yine de anlaşmadan çekilmesine dikkat çekiyorlar.

AB'NİN CEVABI ANLAŞMANIN SONLANMASINDA ETKİLİ OLDU

Kaynaklar Guterres'in tahıl anlaşmasını kurtarmak amacıyla Avrupa Birliği'ni Rusya ile imzalanan memorandumdaki sorumluluklarını yerine getirmek için ikna etmeye çalıştığını ancak AB'den olumsuz cevap aldığının da altını çizmekteler. Uzmanlara göre AB'den gelen bu cevabın Moskova'ya ulaşması da Rusya'nın anlaşmayı askıya almasının sebepleri arasında. AB'deki hava ise daha da olumsuz hale gelmiş durumda. Rusya'nın Tuna Nehri'ndeki ticari limanları vurmasının ardından AB'nin hiçbir koşul altında tahıl koridoru için Moskova ile yeni bir memorandum imzalamaya yanaşmayacağı ifade edilmekte.

TÜRKİYE, RUSYA ÜZERİNDE ETKİN TEK ÜLKE DURUMUNDA

İsmi gizli tutulan diplomatlara göre Rusya'nın özellikle küresel pazarlarda giderek daha da yalnızlaştırılması sonucunda Rusya-Türkiye ilişkileri Türkiye'nin lehine olacak şekilde gelişmeye başladı. Bu durum sonucunda Türkiye'nin yalnızca Tahıl Koridoru'ndaki arabuluculuk rolünde değil aynı zamanda Suriye'deki çatışmalarda da Moskova üzerinde baskı kurabilecek durumdaki tek ülke haline geldiği ifade edilmekte. Uzmanlara göre Putin her koşulda dış politikada Türkiye'nin taleplerini ön planda tutmaya özen gösteriyor.

emre.ozturk@haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel