Yapay zeka yardım edecek, 100 yıllık ortak "Türkçe" hayali

Türk dünyasını heyecanlandıran "ortak dil projesi" için harekete geçiliyor. Geçtiğimiz gün, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Azerbaycan'ın Şuşa şehrinde düzenlenen "Türk Devletleri Teşkilatı Devlet Başkanları Gayriresmi Zirvesi"nde yaptığı konuşmada yapay zekayı kullanarak "Büyük Türk Dili Modeli" önerisinde bulundu. Tokayev, konuşmasında yapay zeka ve uydu sistemleri gibi ileri teknolojiler sayesinde Türk dünyasında ortak dil ve alfabe oluşturulabileceğine de dikkat çekti. Zirvede gündeme gelen 'Büyük Türk Dili Modeli'nin yapay zeka ile geliştirilme projesinin ne anlama geldiği ise merak uyandırdı.

TÜRKÇESİZ OLMAZ

Türkolog Prof. Dr. Özkul Çobanoğlu, yapay zekayı kullanarak ortak Türk dili ve alfabesini geliştirmenin mümkün olabileceğini söylerken, "Yapay zeka ile, Türk dilini geliştirmek; Türk lehçeleri, Türk şiveleri arasında kelime bazında, herkesin kolayca anlayacağı yapılar oluşturulabilir. İnternet ortamında anında dilden dile tercümeler yapan teknolojiler hayatımızda. Muhtemelen Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev’de buna benzer programlar öneriyor. Bizim için dünya hakimiyetine giden yolda elbette Türkçesiz olmaz. Böyle bir önerinin olmasına açıkçası çok sevindim" dedi.

1992'DE GÜNDEME GELMİŞTİ

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hayati Develi ise Türk halklarının, SSCB'nin dağılmasından sonra yakınlaştığını belirterek şunları söyledi: "1992 yılında Marmara Üniversitesi’nde bir kongre toplandı ve bir ortak alfabe deklare edildi. Eski Sovyet toplumuna katılan bilim adamları da bunu imzaladılar. Söz konusu alfabe önerisi bizim bugün kullandığımız alfabenin 4 yeni işaretle geliştirilmiş haliydi. Arkasından gelen süreçte bazı Türk devletleri Latin alfabesine geçtiler. Ancak bütünüyle bu söz konusu sempozyumda kabul edilen alfabeyi değil de kendilerine göre değiştirilmiş alfabe kullandılar."

YÜRÜRLÜĞE GİRECEKTİR

"Azerbaycan, Türkmenistan ve Özbekistan; Latin alfabesine geçti. Son olarak da Kazakistan alfabe konusunda önemli bir adım attı. Türk dünyasında halihazırda ortak bir alfabe kullanılmasa da temenni ve öneriler önemli. Belki de 100 yıl sonra ortak bir alfabe kullanacağız. Siyasi, ekonomik ilişkiler geliştikçe bu yeni alfabede de birtakım revizyonlar yapılacaktır. Yakın bir vadede tüm Türk halklarının ortak kullandığı tek bir alfabe sistemi yürürlüğe girebilir. Türkiye’deki dil devrimi tecrübesi, Türk halkları için önemli bir örnek."

FARKLILIK KALKAR

Teknoloji Uzmanı Tanol Türkoğlu da, "Büyük Türk Dili Modeli" geliştirmenin GPT benzeri bir yapay zeka geliştirmek anlamına geldiğini belirterek, şunları söyledi: "En önemli fark ise bu yapay zekanın sadece Türkçe içerikten beslenerek geliştirilecek olması. Ancak doğaldır ki burada Türkçe derken kastedilen Türkçe kökenli tüm lehçeleri ve ağızları da içermesi."

"Bugün Türk Cumhuriyetleri diye gruplandırdığımız; Balkanlardan başlayıp Türkiye-Azerbaycan üzerinden Çin'e dek uzanan ve bu hatta konuşulan tüm Türk lehçeleri. Yapay zeka teknolojisi tüm bu dilleri kapsayacak çalışmalara çok ciddi katkılar sunabilir. Bu da özellikle dil farkından ortaya çıkan dijital uçurumu kapatmayı sağlar. Türk dillerini baz alan bir yapay zekanın geliştirilmesi bu dil ailesindeki coğrafyanın yapay zekayı bilimden sanata, ticaretten gündelik hayata dek her alanda kullanmasını ivmelendirecektir."

[email protected]

Kaynak: Web Özel