Ayasofya'da son ayin! Mondros'u fırsat bildiler

Ayasofya, Fatih Sultan Mehmet'in 29 Mayıs 1453 günü İstanbul'u fethetmesinin hemen ardından kılınan Cuma namazıyla camiye dönüştürüldü. Ayasofya'da Ortodoks inancına ait son dini tören ise 28 Mayıs'ta yapıldı. Dukas'ın ünlü Bizans tarihine göre fetihten bir gün önce son imparator Konstantin ve saray erkanının katılımıyla gerçekleştirilen ayini halk gözyaşlarıyla izlemişti. Yazar Stefan Zweig da "Yıldızının Parladığı Anlar" adlı kitabında; "Katedral sürekli köpüren dalgaları andıran dualarla çınlıyor. Doğu Roma'nın en son ölüler ayini başlıyor. Justinyanus’un katedralinde Hıristiyanlık son anlarını yaşıyor" ifadeleriyle görkemli kilisedeki son ayinin detaylarını çarpıcı bir şekilde anlatmıştı. Ancak Yunanistan'da yayımlanan bir kitapta, tarihin en eski dini yapısındaki son Ortodoks ayininin 28 Mayıs 1453'te değil, 19 Ocak 1919'da yapıldığı iddiası yer alıyor.

ANADOLU İŞGALİNE KATILDI

Antonios Stivaktakis'in kaleme aldığı "Helenizmin Sembolik Bir Figürü" adlı kitapta 1919'daki son ayini gerçekleştirdiği öne sürülen "Papa Lefteris" adlı din adamının hikayesi anlatılıyor. Kitapta; Girit'te 1872 yılında doğan Lefteris'in Yunan ordusunun Anadolu işgaline katıldığı; Ankara yakınlarına kadar ulaşan Yunan birliklerinde görev aldığı belirtiliyor.

YUNAN TÜMENİNİN PAPAZI

Papa Lefteris, 1919 yılının başlarında Ukrayna'ya gönderilen müttefik sefer kuvvetlerinin parçası olan İkinci Yunan Tümeni'nin papazıydı. Yunan birliği, müttefiklerin kontrolüne geçen İstanbul'da mola vermişti. Şehirde müttefiklere bağlı iki Yunan tümeni bulunuyordu. Kitapta verilen bilgilere göre Tuğgeneral Frantzis, Binbaşı Liaromatis, Yüzbaşı Stamatios ve Teğmen Nikolay’dan oluşan bir grup Yunan subayı, Papa Lefteris'le birlikte Sarayburnu açıklarında demirleyen gemilerinden Ayasofya’yı seyrediyorlardı.

PLANI PAPAZ YAPTI

Stivaktakis'in kaleme aldığı kitapta Papa Lefteris ve beraberindekilerin acele bir plan yaptığı belirtilerek şu bilgiler veriliyor: "Şehre inip Ayasofya'da Ortodoks kutsal ayini yapacaklardı. Planı tümen komutanlarından bile gizlediler çünkü diplomatik bir sorun olabilirdi. Papa Lefteris, Liaromatis'ten ayinde ilahi söylemesini istedi. Binbaşı da kabul etti. İstanbullu kayıkçı Kosmas, rahibi ve subayları Ayasofya'ya götürdü. Papa Lefteris, kutsal sunağın yerini belirleyerek ayin için gereken her şeyi çantasından çıkardı. Sonra tören giysisini giyerek dualar okumaya başladı."

TÜRKLER CAMİYE KOŞTU

Etrafta bulunan Müslümanların şaşkın bakışları arasında aniden başlayan ayin hızlı bir şekilde tamamlandı. Kitapta, Ayasofya çevresinde bulunan Ortodoks Hıristiyanların 466 yıl sonra içeriden gelen ayin seslerini duyarak camiye yöneldiği; durumun farkına varan öfkeli Müslümanların da Ayasofya'ya koştuğu belirtilirken; o gün yaşananlar "Şarap ve ekmek ayinine hazırlık sırasında Ayasofya'ya daha fazla Türk girmiş, atmosfer değişmeye başlamıştı" ifadeleriyle anlatılıyor. 

CANLARINI ZOR KURTARDILAR

Kitapta verilen bilgilere göre; şaşkınlıklarını üzerlerinden atan Türkler, camide ayin yapan Yunan subaylarıyla Papa Lefteris'e saldırmıştı. Ancak civardaki Yunan ve İngiliz birlikleri öfkeli Türklerin önüne geçmişti. Subaylar ve rahip Ayasofya'dan güçlükle çıkarılarak sahil yönüne doğru götürüldü. Kitapta, Yunanların kaçışı sırasında yaşananlar ise şöyle anlatılıyor: "Kosmas ve kayığının onları beklediği sahile yöneldiler. Kilisenin dışında iri yarı bir Türk öne doğru koştu ve Yunan rahibe bir sopayla vurmaya çalıştı. Papa Lefteris darbeden kaçınmaya çalışsa da, sopa omzuna saplandı. Bu arada Binbaşı Liaromatis ve Yüzbaşı Stamatios, Papaz'a tekrar vurmaya hazırlanan Türk'ün silahını elinden almayı başardılar. Gruptakiler kısa süre sonra Yunan savaş gemisine sağ salim binebildiler."

[email protected] 

Kaynak: Web Özel