Türkiye'nin öncü kadınları, Cumhuriyet ile nefes aldılar

Cumhuriyet'in 100. yıldönümünde Türkiye'ye damga vuran kadınların hikayeleri gelecek kuşaklara ilham veriyor. Cumhuriyet ile birlikte 1934 yılında kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınan Türkiye'de farklı alanlarda birçok başarıya imza atan isimler bulunuyor. Öte yandan takvimler 1936’yı gösterdiğinde yürürlüğe giren "İş Kanunu" sayesinde de kadınlara istedikleri işte çalışabilme hakkı tanınmış oldu. Böylelikle önceleri yaşadıkları baskılardan kurtulan kadınlar, gerçek güçlerini de göstermeye başladı. Erkekler ile eşit şartlara kavuşan Türk kadını, siyasetten, spora, havacılıktan erkeklerin egemen olduğu pek çok alanda kendilerini kanıtlarken ilkleri başardı.

İLK SAVAŞ PİLOTU, İLK KADIN DOKTOR

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün manevi kızı Sabiha Gökçen ilk Türk kadın savaş pilotu olmayı başaran isim olarak adını Cumhuriyet tarihine yazdırırken, ilk kadın tıp doktoru Hatice Safiye Ali ise kadın ve çocuk sağlığı konusunda öncü isim olmayı başardı.  Cumhuriyetin ilk kadın öğretmenlerinden olan Refet Angın ise Atatürk’ün isteği üzerine tarih alanında dersler vererek sayısız öğrenci yetiştirmiştir.

PİSTLERİN UÇAN KRALİÇESİ 

İlk kadın otomobil yarışçısı ve şampiyonu Sâmiye Cahid Morkaya idi. Öyle ki, kadınların neredeyse araba kullanmaktan bile imtina ettiği yıllarda Morkaya; Pangaltı Amerikan Garajı'ndan ehliyet almış ve ilk ehliyetli kadın sürücü unvanını almıştı. 1930'lu yıllarda bu yarışlara katılan tek kadın sürücü olan Morkaya'nın ilk şampiyonluğuna ise itiraz erkeklerden geldi. Erkek yarışçıların bu isteği Sultanahmet Sulh Mahkemesi tarafından rededilmiş ve yarış şampiyonunun Morkaya olduğu tescillenmişti.  

JALE İNAN'IN AZMİ 

İlk kadın arkeolog Jale İnan, uzun yıllar devam eden programlı kazılarla Perge ve Side antik kentlerinin gün ışığına çıkarılmasına emek vermiş; çıkarılan eserlerin sergilenmesi için Antalya ve Side müzelerinin kurulmasını sağlamıştır.

ROMANLARA RUH VERMİŞTİ

İlk kadın gazetecilerden Selma Rıza Feraceli aynı zamanda Türkiye'nin ilk romancılarından biriydi. Feraceli, Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında, İstanbul'da bir kraliyet sarayı olan Adile Sultan Sarayı'nın kız okuluna dönüştürülmesi için yoğun çaba harcarken, abisinin yardımıyla başarılı oldu.

GÖKDOĞAN VAZGEÇMEDİ

Türkiye'nin ilk kadın gök bilimci Nüzhet Gökdoğan, Fransa'da matematik ve astronomi eğitimi aldıktan sonra, 1934 yılında İstanbul Üniversitesi'nde doktorasını tamamladı. 1934 yılında Kandilli Rasathanesi'ne çalışmak için başvuran Gökdoğan'a olumsuz cevap ise dönemin rasathane müdüründen geldi. Rasathanede bir kadının çalışmasını istemeyen müdür bu talebi reddetti. Gökdoğan bunun yerine İstanbul Üniversitesi Astronomi Bölümü'nde öğretim üyesi olarak göreve başladı. 

DAMGA VURDULAR

Cumhuriyet'in ilk kadın millî maç hakemi Lale Orta, ilk kadın romancısı Fatma Aliye Hanım'dı. İlk kadın dağcı Eylem Elif Maviş ise dünyanın en yüksek dağı olan Everest Dağı'na tırmanan ilk Türk kadın olarak tarihteki yerini almayı başarırken, paralimpik oyunlarına katılan ilk kadın millî tenisçi Büşra Ün de başarılarıyla adından söz ettirdi. 

kardelen.yuksel@haberglobal.com.tr 

Kaynak: Web Özel