Dinler tarihinde keşif! İlk Avrupalı Budist Ege'den

Kimilerine göre bir din kimilerine göre ise yaşam felsefesi olan Budizm’le ilgili yeni bulgular uzak Asya’nın köklü inancının Avrupa’yı nasıl etkilediğini ortaya çıkarıyor. Kültür tarihi ve uygarlıkların birbirleriyle ilişkilerini inceleyen bilim insanları, Budizm’in izlerini Ege ve Makedonya’ya kadar sürüyor. Bugün Yoga, meditasyon uygulamaları ve kişisel gelişim literatürü aracılığıyla Batı’yı etkisi altına alan Budizm’in Avrupa yolculuğunun binlerce yıl önce nasıl başladığını gözler önüne seren çalışmalar ilgiyle takip ediliyor. Kapsamlı çalışmalar 2001 yılında Taliban tarafından yok edilen Avrupa-Budist eserlerine de ışık tutuyor.

ANTİK DÜNYA KEŞFİ

Son örnek Arunansh Goswami imzasıyla Greek Reporter’da yer aldı. Bir akademisyen olan Adrian Kuzminski, “Antik Dünya Budizmi Nasıl Keşfetti” başlıklı çalışmasında Büyük İskender’in Doğu seferlerine katılan Pyrrho adındaki bir filozofun Budizm’i Batı’ya taşıyan ilk kaynak olduğunu anlatıyor. Bu alanda yapılan son buluşlara yer verilen Greek Reporter’daki yazıda ise dinler tarihini etkileyen bulgulara şu ifadelerle yer veriliyor. “Hindistan'ın en büyük Budist kralı Ashoka, Budizm'i Hindistan'ın kuzeybatısındaki Maharashtra bölgelerinde yaymak için Dhammarakita olarak da bilinen bir Yunan keşiş seçti. Yunanlar, Hindistan'ın kuzeybatısındaki Sahyadri Tepeleri ile deniz arasındaki arazi olan Aparanta'da önemli bir hac bölgesi olan Sopara'yı ziyaret etti."

İSİMLERİ ETKİLEDİ

Aparantaka'ya gönderilen Thera adlı bir Avrupalının da burada yetmiş bin kişiye ders verdiği ve on binlerce kişiyi etkilediği belirtiliyor. Budist Avrupalı gezginlerin Hindistan’da pek çok yerin ismine kaynaklık ettiği de söz konusu çalışmada yer alıyor. Buna göre Batı Hindistan'daki Junagadh şehri aslında Yunanların, Yonas'ın şehriydi ve onlara daha sonra Yonagadh veya "Yunanların Kalesi" adını verdiler. Fonolojik nedenlerden dolayı bu isim zamanla Junagadh haline geldi."

HEYKELLERİ TALİBAN YIKTI

Araştırma Afganistan’da Taliban tarafından yok edilen ünlü Bamyan Buda heykellerinin, Greko-Budist sanatı olarak da adlandırılan Gandhara tarzı sanatın bir örneği olduğunu ortaya koyuyor. Heykellerin, Helen tunikleri ile temsil edildiğine dikkat çekiliyor. Kültür mirası olarak kabul edilen Bamyan’daki Buda heykelleri 2001 yılında Afganistan’da kontrolü kısmen ele geçiren Taliban tarafından patlayıcı kullanılarak yıkılmıştı. Taliban gelen çağrılara kulak tıkayarak tüm dünyanın gözü önünde heykelleri havaya uçurmuştu.

UYGARLIĞI TAŞIDILAR

Budizm’in Avrupa’ya nasıl yayıldığını ortaya koyan çalışmayı değerlendiren Okan Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi’nden Kültür Antropoloğu Dr. İlker Çayla bugün Avrupa’da psikoloji kürsülerinde de kabul gören Budist yöntemlerin yeni keşfedilmediğini, bu ilginin köklü bir tarihi olduğunu söyledi. Balkanlar’da dağınık haldeki güçlerin antik uygarlıklar tarafından organize edilerek Büyük İskender liderliğinde Asya’da büyük bir ordu haline getirildiğini belirten Çayla, “Bu zeki insanlar Asya’da kendi zekalarına denk bir Budist uygarlıkla karşılaştılar ve kısa süre içerisinde bu uygarlığın taşıyıcısı oldular” dedi.

TÜRKLERLE DE KARIŞTILAR

Budizm’in bu kolu ile ilgili pek çok farklı çalışma olduğuna işaret eden Dr. Çayla, Hindistan’ın kuzeyinde “Kuşan” adlı bir krallığın M.Ö 2. yüzyılda Yunan-Budistler tarafından kurulduğunu, konuştukları dilin de başta Yunanca olduğunu söyledi. Çayla bu devletin devamında Türk asıllı kralların da tahta çıkmış olabileceği yönünde çalışmalar olduğunu vurguladı.

ertan.altan@haberglobal.com.tr 

Kaynak: Web Özel