ABD'nin yeni tuzağı Montrö mü?

Türkiye'ye yönelik olumsuz politikalarını sürdüren ABD'nin, bu kez de Montrö Boğazlar Sözleşmesi üzerinden kriz çıkartılabileceği gündeme geldi. ABD Uluslararası Güvenlik İşlerinden Sorumlu Savunma Bakanlığı Müsteşarı Celeste Wallander'ın geçtiğimiz günlerde Montrö’nün 19. madde uygulamasının değişmesini istemesi yeni tartışma başlatırken, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise Türkiye'nin Montrö Sözleşmesi'nin hükümlerini kesin bir şekilde uyguladığını belirterek, ABD'nin sözleşmeyi değiştirme konusunda başarılı olamayacağını söyledi. Başlayan tartışmalar sonrası gözler Montrö Sözleşmesi ve olası diplomatik gelişmelere çevrildi.

BOĞAZLAR KADAR ÖNEMLİ

Uluslararası İlişkiler Uzmanı Prof.Dr.Hasan Ünal, Karadeniz'in tehlikeli bir bölgeye dönüştürülme işinin Romanya üzerinden yapılmak istendiğine dikkat çekerken, "Romanya, ABD merkezli bu plana teşne ancak biz bu oyuna dahil olmamalıyız. Montrö'nün en önemli taraflarından biri Boğazlar'dan geçişi düzenlemesi kadar Karadeniz'in güvenliğini sağlaması. Karadeniz'in güvenliği, Boğazlar'dan geçiş kadar önemli" diye konuştu.

SADECE KIYIDAŞ ÜLKELER

'Haberglobal'e konuşan Altınbaş Üniversitesi Rektörü, Uluslararası İlişkiler Uzmanı Prof. Dr. Çağrı Erhan ise Montrö Sözleşmesinin, savaş ve barış durumunda farklı maddeleri olduğunu dile getirdi.  Erhan, Karadeniz'e kıyısı olmayan ülkelerin, büyük savaş gemileri ile uçak gemilerini Karadeniz'e sokamayacağını belirterek, "Savaş durumda savaşan devletlerin savaş gemileri de Boğazlar’dan geçemez. Ancak savaşa katılmayan Karadeniz’e kıyıdaş ülkeler barış zamanında olduğu gibi gemilerini geçirebilir. Sadece geçici görevle bağlama limanından ayrılan ayrılan savaş gemileri, tekrar limanlarına dönebilir. BM Güvenlik Konseyi’nden karar çıkması durumunda veya Türkiye’nin askeri yardım antlaşması varsa gemilerin geçmesine müsaade edebilir” dedi.

8 BİN TONU GEÇEMEZ

Prof. Dr. Erhan, Karadeniz'e kıyısı olmayan ülkelerin savaş gemilerini Boğazlar'dan geçirmek için 15 gün önce Türkiye'ye başvurup izin alması gerektiğinin altını çizerken şunları dile getirdi: "Karadeniz'e kıyısı olan ülkeler ise 7 gün önceden geçiş izni almaları gerekir. ABD, İngiltere, Fransa gibi ülkelerin Boğazlar'dan Karadeniz'e geçirebileceği savaş gemileri 8 bin ton ağırlığı geçemez. Montrö'ye göre Boğazlar'dan geçen savaş gemileri 21 günlük süre sonunda Karadeniz'den çıkar. Sadece İstanbul Boğazı'ndan değil, Marmara ve Çanakkale Boğazı'nı da geçerek çıkış yapma zorunluluğu vardır. Karadeniz'e kıyısı olmayan ülkeler insani amaçla bile olsa Boğazlar'dan uçak gemisi ve büyük destroyer geçiremez."

KRİZ ÇIKAR

Uluslararası İlişkiler Uzmanı Prof. Dr. Hasan Köni de; Türkiye'nin Montrö Sözleşmesinin yürürlükte kalması için sonuna kadar direneceğini dile getirdi. Montrö'nün uygulanmaması halinde, Rusya ile büyük kriz yaşanacağını sözlerine ekleyen Prof. Dr. Köni, uyarılarını şöyle sıraladı: "İki ülke arasında dostluk sona erer. Rusya'dan gaz ve petrol ithal ediyoruz. Ayrıca turizm, tekstil, gıda sektöründe ikili ticaret söz konusu. ABD, Türkiye ile Rusya'yı karşı karşıya getirmek için kriz çıkarma peşinde. Yapmamız gereken Montrö'yü uygulamak. Aksi halde Türkiye tuzağa düşürülür."

SICAK ÇATIŞMA RİSKİ

Prof. Dr. Köni;  Türkiye'nin NATO üyesi bir ülke olarak dengeyi ve Montrö’yü korumak zorunda olduğunu da belirterek, "ABD stratejileri için Rusya’yı karşınıza almanın çok ağır bedelleri olur. Türkiye, ateş çemberi içinde kalan ülke konumuna itilir. Türkiye'nin Rusya'yı karşısına alması Kafkaslar ve Ortadoğu'da yeni sıcak çatışma demektir. Montrö Türkiye'nin güvenliği açısında can damarıdır" ifadelerini kullandı.

mert.inan@haberglobal.com.tr  

Kaynak: Web Özel