9 soru 9 cevap | Kripto paralarla ödeme yapma dönemi bitti, şimdi ne olacak?

Son dönemde sık duyulur olmuştu: "Bitcoin'le ev aldı", "Türkiye'de bir ilk! Bitcoin ile kumpir satıyor" şeklinde haberler hem ilgi çekiyor hem de küçük yatırımcının talebini gözler önüne seriyordu. Dün gece Resmi Gazete'de yayınlanan bir yönetmelikle, Türkiye'de kripto varlıkların ödemelerde kullanılması yasaklandı.

30 Nisan itibarıyla yürürlüğe girecek bu yönetmelik, Merkez Bankası'nın lisans verdiği ödeme kuruluşlarına doğrudan ve dolaylı olarak kripto para ödemelerinde aracı olmasını da yasakladı.

Nedir bu aracı şirketler derseniz BlockhainIST Danışmanı Turan Sert, şöyle anlatıyor: "Kripto para bir ana karaysa, kripto para borsalarını bir ada gibi düşünebilirsiniz. Para bankalardan borsalara geçiyor, borsalardan da kripto para alım satımı yapılıyor. Ödeme şirketleri ise, kripto para borsalarıyla bankalar arasında bir başka aracı yollardan, kuruluşlardan bir tanesi. Şimdi bu şirketler saf dışı bırakıldı." 

Bu düzenleme ile ayrıca, kripto paralar ilk kez tanımlanarak "kripto varlık" şeklinde değerlendirildi.

Peki neden böyle bir karar alındı? Bu durum kripto varlık yatırımcısını nasıl etkileyecek? Alım-satımda değişen bir şey oldu mu? Bankaların bu süreçteki rolleri ne olacak? 

Konunun uzmanları İstanbul Teknik Üniversitesi Blockchain Kurucu Başkanı Doruk İşmen ve Bahçeşehir Üniversitesi'ne bağlı Blockhain teknolojisi üzerine çalışan araştırma merkezi BlockhainIST Danışmanı Turan Sert ile konuştuk.

1- Bu yönetmelik ne anlama geliyor, kripto para yatırımcısını nasıl etkileyecek?

Doruk İşmen: İki anlamı var aslında. Birincisi, elektronik paraları ödeme kuruluşları artık kripto para borsalarını kullanarak fonları aktaramayacaklar. Bu şirketlerle küresel kripto para borsalarına aktarım yapılabiliyordu. Bu mümkün olmayacak. İkincisi de, kripto para ödemelerinin engellenmiş olması. Sert bir yönetmelik aslında. 

Turan Sert: Uzun zamandır gerek dünyadaki gerek Türkiye'deki otoriteler bu teknolojiye nasıl davranılması gerektiği konusunda düşünüyorlardı. Yavaş yavaş adımlar atılmaya başlandı. Merkez Bankası'nın bu adımı bunların ilkiydi, devamı gelecek. Bu yönetmelikle beraber kripto paranın ilk kez tanımı yapılmış oldu. Ama hâlâ hangi otoritenin denetimi altında olacağı çok net değil gibi geliyor bana.

İLGİLİ HABER

Cinayet... İntihar... Bitcoin ne ara 3. sayfaya düştü?

2- Yatırımcının alım satımları konusunda bir değişiklik oldu mu?

Turan Sert: Bu yönetmelik al sat yapılamaz gibi bir şey demiyor. Sadece al sat yapmak için ödeme şirketlerini kullanamazsınız diyor. 

Bahçeşehir Üniversitesi'ne bağlı Blockhain teknolojisi üzerine çalışan araştırma merkezi BlockhainIST Danışmanı Turan Sert.

3- Kripto paralarla alışveriş yapılabilecek mi?

Doruk İşmen: Yapılamayacağı belirtildi. Bir e-ticaret sitesi vardı mesela, aklınıza gelebilecek her şeyi kripto para ile satıyordu. Şimdi iş modeli değişmek zorunda. Antalya'da Bitcoin'le ev satılmıştı. Araba satan vardı. Kripto parayla her şeyi satabilirdiniz, sınırı yoktu. Şimdi önüne ket vuruldu. 

Turan Sert: Nakit olarak ödemelerde kullanamazsınız ama bu yatırım yapamazsınız anlamına gelmiyor. Yatırım yaparsınız anlamına da gelmiyor bu arada. Sadece ödeme yapamazsınız diyor. Yani Merkez Bankası kendi alanındaki düzenlemeyi koymuş ortaya. Aldığınız bir mal karşılığında kripto para ödeyemezsiniz artık.

İLGİLİ HABER

Devlet neden kripto para bilgilerini istedi?

4- Bankaların rolü ne olacak?

Doruk İşmen: Küresel kripto para borsalarına açılmak için bankanızdaki hesabınıza yerel kripto para borsalarına aktarım yapıyordunuz, oradan kripto para alıyordunuz. O kripto parayı da küresel kripto para borsalarına aktarıyordunuz. Bu elektronik para şirketleri ödeme kuruluşları direkt olarak küresel kripto para borsalarına aktarım yapmanıza izin veriyordu.

Şimdi süreç uzamış oldu. Küresel kripto borsalarına ulaşmak için bankaların kullanılması gerekecek. Huni gibi düşünün, ağzı genişti ama çok daraldı. Sadece bankadan giriş çıkış yapabilecek kripto para yatırımcıları. Zaten bankalarla başlamıştı süreç. Bankalarla yapılıyordu. Yeni gelen gitti, şimdi sadece bankalar kaldı.

Turan Sert: Bankalar ödeme şirketi olarak algılanmıyorlar. Bankalardan kripto para borsalarına para göndermek mümkün. Ama özel ödeme şirketlerinin bu işi yapmasını istemediğini belirtti Merkez Bankası. Bunun nedenlerinden biri, bu ödeme şirketlerinin yurt dışındaki kripto para borsalarıyla da çalışıyor olmalarıydı. Muhtemelen yurt dışındaki borsalara para gönderilmesini istemedikleri için düzenlediler. 

5- Bankaların alacağı komisyon artar mı? 

Doruk İşmen: Değişmez diye düşünüyorum. Orada aslında bir para transferi yapılmış oluyor. Kendi hesabınızdan borsanın hesabına EFT yapmış oluyorsunuz. 

Turan Sert: Ona Merkez Bankası karar verir. Biliyorsunuz Merkez Bankası bankaların EFT'lerden alacakları ücretlere kısıtlamalar getirmişti. O devam ediyor. Ama değiştirir mi bilemem. 

Haber Global Ekonomi Müdürü Murat Üzel, kripto varlıklara yönelik düzenlemenin ne anlama geldiğini yorumladı:?

6- Neden böyle bir düzenlemeye gerek duyuldu?

Bu konuya ilişkin açıklama yapan Merkez Bankası, kripto varlıkların herhangi bir denetime tabi olmamasının, merkezi bir muhatabının bulunmamasının risklerine dikkat çekti. 

Anonim yapı nedeniyle yasadışı faaliyetlerde kullanılabildiğine vurgu yapılan açıklamada, diğer riskler ise 'cüzdanların çalınabilmesi' veya 'sahiplerinin bilgileri dışında usulsüz kullanılabilmesi', 'işlemlerin geri dönülemez nitelikte olması' şeklinde sıralandı. 

Bu nedenlerle "telafisi mümkün olmayan mağdruiyetler yaratma ihtimali" bulunduğu için düzenlemeye gidildiği ifade edildi.

İstanbul Teknik Üniversitesi Blockchain Kurucu Başkanı Doruk İşmen.

7- Yönetmelik neden özellikle ödeme kuruluşları için geçerli? 

Doruk İşmen: Huni daraltıldı ki devlet bunu daha rahat kontrol edebilsin, kripto para giriş çıkışlarını daha rahat kontrol edilsin, hatta vergilendirme gelecekse bakiyeler bankalardan alınabilsin. 'Giriş çıkış yapılan bakiyeleri görebilelim' gibi bir mantık hakim şu anda. Bu yüzden böyle bir yönteme gidildiğinidüşünülüyor açıkçası.

Turan Sert: Kripto para borsalarının herhangi bir şekilde TL transfer etme yetkisi yok. TL üzerindeki transfer edebilme hakkı konuyu ayırt ediyor. Bu hakkı alanlar aynı zamanda Merkez Bankası'nın denetimine giriyorlar. 

Şöyle düşününebilirsiniz: Kripto para bir ana karaysa, kripto para borsalarını bir ada gibi düşünebilirsiniz. Bankalardan para borsalara geçiyor, borsalardan kripto para alım satımı yapılıyor. Ödeme şirketleri de arada, yani kripto para borsalarıyla bankalar arasında bir başka aracı kuruluşlardan bir tanesi. Bu kuruluşlarda alım satım yapılmıyordu, sadece para transferi yapılıyordu. Alım satımlar kripto para borsalarında yapılıyor.

8- Yatırımcının talebi hangisineydi, ödeme şirketlerine mi, bankalara mı?

Doruk İşmen: Küresel kripto para borsalarında elektronik para kullanılıyordu ama yerel borsalarda bankalar daha çok kullanılıyor. 

Turan Sert: Varsayım olarak diyebilirim, ödeme şirketlerinden yurt dışındaki borsalara çıkış oluyor daha çok. Yurt dışına para çıkışını engellemek için yapılmış olabilir.

9- Bu yönetmelik kripto paralarla ilgili vergi düzenlemesinin sinyali mi?

Doruk İşmen: Tek elden kontrol, huniyi daraltmak tabiri verginin gelebileceğini ve bankalardan geçsin insanlar kontrol edelim, bakiyelerine bakarak vergilendirme yapabiliriz gibi nokta var.

Turan Sert: Vergi düşünülcek adımlar en sonuncusu olmalı. Asıl önemli olan, devlet de bunu söylüyor küçük yatırımcının korunması. Önce düzenleyip, kontrolünü sağlayalım. Sonrasındaki gelecek adımlar ne olacak, göreceğiz.

Kaynak: Web Özel