İsrail'in pozisyonu ne? Rusya-Ukrayna Savaşı'nın hassas dengesi!

Rusya'nın Ukrayna'yı işgale başladığı gün İsrail Başbakanı Naftali Bennett barış için dua etti, diyalog çağrısı yaptı ve Ukrayna vatandaşlarına destek sözü verdi. Moskova'nın müdahalesine dair bir kınama açıklaması yapmadı. Moskova'yı, Başbakan Bennett'in açıklama esnasında solunda duran İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid yaptı.

İsrail 2019'da Ukrayna ile ortak bir noktayı paylaşıyordu. Volodimir Zelenskiy Devlet Başkanı olarak seçildiğinde ülkenin başbakanı da Volodimir Hroysman'dı. Hroysman, 29 Ağustos 2019'da başbakanlık görevini noktalayana kadar İsrail dışında hem cumhurbaşkanı hem de başbakanı Yahudi olan tek ülke Ukrayna olacaktı.

İsrail bu kültürel bağı mümkün olan platformlarda açıkça takdir etmekteydi. Ancak Rusya da Orta Doğu'da, özellikle Suriye'de kritik bir aktör ve İsrail hükümetinin Moskova'yla ters düşme riskine girmediği ifade ediliyor.

Zira geçen on yılın büyük bölümünde İsrail; İran'ın Suriye'de ve Lübnan'da yönlendirdiği gruplara yönelik akışı durdurmak için kimsenin müdahalesi olmaksızın Suriye'deki İran, Suriye ve Lübnan askeri hedeflerini vurdu.

ARABULUCULUK TALEBİ

Bir başka sebep de İsrail'in tarafsız bir arabulucu olarak hareket etmek istemesi. Ukrayna'nın da talebiyle Başbakan Bennett en az iki kez Rusya ve Ukrayna arasında arabuluculuk yapmayı taraflara sundu. Hatta Başbakan Bennett son olarak 27 Şubat Pazar günü Vladimir Putin ile yaptığı 40 dakikalık ani görüşme için kabine toplantısını aceleyle terk etti.

Görüş belirten iki üst düzey İsrailli yetkili, pazar öğleden sonra aralarında Bay Bennett'in de bulunduğu İsrailli yetkililerin Rus, Ukraynalı ve Amerikalı mevkidaşları arasında mekik dokuduğunu ve bunun Ukrayna'nın Belarus-Ukrayna sınırında Rus yetkililerle görüşme kararına katkıda bulunmuş olabileceğini söylüyor.

İsrail'in Rusya'yı alenen eleştirmekte zorlanmasını anlamlandırmaya çalışan İsrail Eski Başbakanı Ehud Olmert, “Bu, İsrail için hassas bir durum” ifadelerini kullanıyor ve devam ediyor:

“Bir yandan İsrail, ABD'nin müttefiki ve Batı'nın bir parçası ve bu konuda hiçbir şüphe yok. Öte yandan Ruslar, Suriye'de bulunmaya devam ediyor ve Suriye'de hassas askeri ve güvenlik sorunlarımız var. Bu sorunlar, İsrail ordusunun Suriye'de mümkün olduğu kadar özgürce hareket edebilmesini gerektiriyor.”

İsrail ayrıca hem Ukrayna'da hem de Rusya'daki yüz binlerce Yahudi'ye karşı antisemitizmi harekete geçirecek herhangi bir eylemde bulunmaktan da kaçınmak istiyor. Bununla birlikte İsrail'deki seçmenlerin yaklaşık yüzde 12'sini oluşturan Rusça konuşan Yahudilerden gelebilecek tepkiler de göz önünde bulunduruluyor.

Hükümet verilerine göre yaklaşık 1.2 milyon Rusça konuşan Yahudi, son 30 yılda SSCB'den İsrail'e göç etti. Bunların 3'te 1'i bugünkü Rusya topraklarından, yine yaklaşık 3'te 1'i ise Ukrayna topraklarından geldi. Hatta kayıtlara geçene göre Ukrayna asıllı bazı İsrail vatandaşları, direnişe katılmak için Ukrayna'ya gitti.

Yine de ülkede Putin'i haklı bulanlar ya da anlayanlar da var lakin ağırlık Putin'in karşısında. Kudüs'te Rusça konuşan İsrailliler arasında popüler bir mekan olan 'Putin Pub'ın Rusya doğumlu sahipleri kapıdaki altın renkli "PUTIN" yazısını kaldırdı.

İÇ POLİTİKA DA ÖNEMLİ AMA...

İç politika da önemli elbette ancak yine de İsrail'in asıl amacı Suriye'de bir karşılık görmeden yani Rusya müdahalesine takılmadan hareket edebilmek. Aynı zamanda Rusya'nın da İsrail'e ihtiyacı var zira İsrail Hava Kuvvetleri, Tel Aviv'deki bir askeri üssü ile Suriye'nin batısındaki Khmeimim hava üssü arasında şifreli bir iletişim hattı kullanarak Rus mevkidaşlarına yaklaşan saldırılar hakkında istihbarat veriyor.

Haliyle bu ilişkide yapılacak herhangi bir değişiklik, Suriye'deki hem İsrail hem de Rusya stratejilerini karmaşık hale getirebilir... İsrailli yetkililer The New York Times'a yaptıkları açıklamada İsrail'in bu dengeyi korumak adına Ukrayna'nın askeri teçhizat ve istihbarat taleplerini reddettiğini öne sürdü.

Ukrayna, Rusya ve İsrail arasındaki bağlar noktasında ise İsrail önemli bir hazırlık içerisinde. Dedelerinin biri Yahudi olan herkes İsrail vatandaşlığına başvurabiliyor. İsrail bir göç dalgası beklerken Yahudi Ajansı, Polonya, Moldova, Romanya ve Macaristan ile Ukrayna sınır kapılarında potansiyel göçmenler için istasyonlar açacak.

metin.aktasoglu@haberglobal.com.tr 

*Bu haberdeki bilgilerin büyük bir kısmı The New York Times'ta “War in Ukraine Forces Israel Into a Delicate Balancing Act” başlıklı makaleden derlenmiştir.

Kaynak: Web Özel