Çin'in etkilendiği devrim, Cumhuriyet ve Atatürk

Mustafa Kemal Atatürk'ün kişiliği, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanı ve devrimleri Batı toplumlarında geniş yankı bulurken, Doğu toplumlarına ise "ilham kaynağı" oldu. İran'dan Afganistan'a,  Hindistan'dan Çin'e kadar Doğu'nun makus talihini değiştiren devrim olarak algılanan Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanı Çin'de de büyük bir saygıyla karşılandı. Cumhuriyetin ilanının ardından Çinli heyetler sıklıkla Ankara'ya gelirken, Çinli öğrenciler Türkiye'de okudu. Türkiye-Çin ilişkileri tarihi hakkında çok sayıda çalışmaya imza atan Nanjing Üniversitesi'nden tarihçi Profesör Hong Youshen, Çin tarihinde Atatürk'ün kişiliğinin ve Cumhuriyet devrimlerinin nasıl algılandığını Haberglobal.com.tr'ye anlattı. İşte Çinli tarihçinin gözünden Atatürk ve Türk devrimi:

'KEMAL DEVRİMLERİ' OLARAK BİLİNİYORDU

“Çin'in Türkiye Cumhuriyeti ile tarihsel ilişkisini anlamak için devrim öncesindeki bağı bilmek gerekiyor. Çin'deki Müslümanların, Osmanlı'ya bakış açısı 19. yüzyıl boyunca son derece olumluydu. Başkent Pekin'de ülkenin Müslüman nüfusu tarafından Pekin Hamidiye Üniversitesi kurulmuş olmasına karşın tahmin edilenin aksine resmi ve güçlü bağlar bu dönemde oluşmadı. Ancak Atatürk Türkiye'sinin devrimlerinin dönemin Çin aydınları arasında etkilemediği neredeyse hiçbir isim yok. Öyle ki içlerinde Çin'in de Türkiye gibi ayağa kalkması ve modernleşmesi gerektiğini kitaplarına yazan isimler bile mevcut.

SAYGIN VE BARIŞÇIL ÜLKE OLARAK ALGILANDI

"Türkiye'nin bu dönemi Çin aydınları arasında 'Kemal Devrimleri' olarak adlandırılıyordu. Bazı ulusalcı Çinli aydınlar, Osmanlı'nın büyük toprak kayıplarının ardından Türkiye'nin kurulmasının bir kazanç olamayacağını söylese de genel düşünce ülkenin Batı medeniyetleri arasına giren saygın, barışçıl bir ülke olduğu yönündeydi.”

TÜRKİYE HAKKINDA 16 KİTAP BASILDI

“İçlerinde Atatürk'ün biyografisini yazan Dzıng Cin gibi aydınların da bulunduğu bir kesim ise Mustafa Kemal'in Dünyadaki tüm Müslümanların gözünde tarihe mal olmuş bir kahraman konumuna geldiğini açıkça ifade ettiler. Bu dönem Atatürk'ün yeni Türkiye'si hakkında Çin'de 16 kitap basıldığını biliyoruz. Gazetelerde ise devrimlere çok daha geniş yer ayrılıyordu. Çin yönetimi de bu devrimlerden etkilendiği için 1925 yılından itibaren Türkiye ile dostluk ve ticaret anlaşmaları imzalama girişimlerinde bulundu.

MAO ÇİN'İ ATATÜRK'E HAYRANDI

"Mao Devrimi'nin ardından Çinli askeri ve diplomatik heyetler bir çok kez Ankara'ya gidip Atatürk'e de övgü dolu telgraflar ve mektuplar yazdılar. Çin'in İstanbul'da konsolosluk açmasının ardından önce üniversitelere sonrasında ise Türk Harp Akademisi'ne Çinli öğrenciler kabul edilmeye başlandı. Atatürk'ün hayatının son döneminde Çin'deki pandemi salgınına yardım için ciddi bir aşı yardımı göndermesi de bu çerçevede hatırladığımız bir başka olay.”

 DEVLET TELEVİZYONU ATATÜRK BELGESELİ YAYINLADI

“2017 yılında Çin resmi devlet televizyonu CCTV'de yayınlanan 'Kemal İhtilali' adlı belgeselde de Çin Halk Cumhuriyeti'nin Atatürk'e ve Türkiye'nin devrimlerine verdiği önemi, Türkiye'nin mücadelesinin emperyalizme karşı verilen bir savaş olduğu açıkça görülmekte. Belgeselde Atatürk'ün çağının en önemli liderlerinden birisi olarak gösterilmesi de özellikle dikkat çekmekte.”

 emre.ozturk@haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel