Uzay İstasyonu emekli olunca ne olacak? Değeri 150 milyar dolar...

Yerden yaklaşık 400 kilometre yükseklikte saatte 29 bin kilometre hızla gezegenimizin çevresinde dönen Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) ömrünün sonuna yaklaşıyor. Uzay istasyonunun dünya için önemi büyük. Yapımında ABD Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), Japon Uzay Ajansı (JAXA), Avrupa Uzay Dairesi (ESA), Rusya Uzay Ajansı (Roscosmos) gibi birçok organizasyonun bulunduğu istasyon tam anlamıyla ortak çalışma ürünü.

ISS, soğuk savaşın ardından ABD ve Rusya'yı bir araya getirebilen ender projelerden. Devam eden Ukrayna-Rusya Savaşı sonucu ABD ile Rusya arasındaki ipler iyice gerilse de astronotlar bu yapı içerisinde beraber çalışmaya devam ediyorlar. Ukrayna - Rusya savaşı ile Rusya'nın 2024'te istasyondaki faaliyetlerini sonlandırıp istasyondan çekileceği konuşuluyordu. Geçtiğimiz günlerde Rusya, uzay istasyonunda 2028'e kadar çalışmalarını sürdürme kararı aldı.

Yapımına 1998 yılında başlanan istasyonda bugüne kadar binlerce bilimsel deney yapıldı. İstasyonda Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıkları araştırılırken, maddenin yeni halleri incelendi ve marul ya da turp gibi yiyecekleri uzayda yetiştirmenin yolları arandı. Bu sözü edilen deneyler tabi istasyonda yapılan sayısız araştırmanın bazıları. ISS'nin bir diğer önemi ise 150 milyar dolarlık maliyeti ile insanlığın inşa ettiği en pahalı yapı unvanına sahip olması. Sadece NASA, ISS'nin giderleri için yılda 3-4 milyar dolar arası bir para harcamakta. İstasyonun ömrü ise 2031 yılında tamamlanacak. Peki o tarihten sonra ne olacak? Yerine yeni bir istasyon yapılacak mı?

Şu an için bu futbol sahası büyüklüğündeki yapının 2031 yılında Pasifik Okyanusu'na düşürülmesi planlanıyor. Ancak şimdilerde ise istasyonun okyanusa düşürülmemesi tartışılıyor. Bazı şirketler, tüm istasyonu yörüngeden çıkarmanın bir israf olacağını ve bazı modüllerinin ve kaynaklarının uzayda yeniden tasarlanabileceğini veya yeniden kullanılabileceğini savunuyor. NASA henüz bu konu hakkında bir açıklama yapmadı, ancak ISS'nin yörüngeden çıkarılması için son tarih yaklaşırken NASA da fikrini değiştirebilir.

ABD'de uzay çalışmaları yürüten bir şirket olan CisLunar Industries'in CEO'su Gary Calnan, "Uzayla uğraşan hiç kimse onu gerçekten okyanusa bırakmak istemiyor" diyor. 2022'nin sonlarında CisLunar ve diğer birkaç şirket, Beyaz Saray'a istasyonun bazı modüllerini yeniden kullanmak için bir teklif sundu. Calnan, Beyaz Saray'ın anlayışlı olduğunu söyleyerek "Fikri beğendiler" diyor.

AY YAKINLARINA YENİ UZAY İSTASYONU 

Bunun yanında NASA, birçok özel şirketle uzay turistlerine yönelik Dünya yörüngesinde ticari uzay istasyonları yapmayı hedefliyor. Boeing ve SpaceX gibi şirketler yakında Dünya'nın alçak yörüngesine turist taşımaya başlayacak. Bu projeler için birçok kurum şimdiden yüz milyarlarca dolarlık planlarını açıklamaya başladı bile. NASA ayrıca ortakları ile Ay yakınlarında yeni bir uzay istasyonu inşa etmeyi de tasarlıyor.

Ancak yörüngeye bir uzay istasyonu inşa etme fikrine herkes olumlu bakmıyor. Hatta halihazırda ISS'nin başarısız olduğunu öne sürenler de var. İngiltere Kraliyet Astronomu Lord Martin Rees , ISS'nin maliyetinin getirisine oranla oldukça yüksek olduğunu söylüyor. Rees "Sadece saf bilim için bu kadar pahalı bir yapı inşa etmek kesinlikle değmez" diyor. Rees, ulusların, son derece başarılı olan James Webb Uzay Teleskobu veya Mars'a devam eden görevler gibi robotik görevlere daha fazla odaklanması gerektiğini öne sürüyor. Bilim insanı "İnsanları uzaya göndermek çok pahalı, İnsan uzay uçuşunun geleceğinin milyarderler ve maceracılar için olduğunu düşünüyorum" diyerek nispeten daha ucuz insansız uçuşlara öncelik verilmesi gerektiğini savunuyor.

Yaşamın kaynağı asteroitler olabilir mi? 'Ejderha Sarayı'nın gizemiTeknoloji

Bir uzay istasyonu inşa etme fikri yerine bu paranın diğer uzay görevlerine harcanması fikri de cazip. NASA, Artemis görevi ile Ay yüzeyine geri dönmenin peşinde. ISS'nin görevinin sona ermesi ile istasyona harcanan yıllık 3-4 milyar dolarlık mebla, Artemis projesine can suyu olabilir. George Washington Üniversitesi'nde uzay politikası uzmanı John Klein, uzaya yeni bir istasyon inşa etmenin oldukça pahalı olacağını söylerken ABD'nin Artemis programıyla devam edeceğini öngördüğünü sözlerine ekliyor.

Kaynak: BBC, USA Today 

Rekabete ince ayar! NASA'ya dişli rakip...Teknoloji

Kaynak: Web Özel