Gençler neden eskisi gibi Facebook kullanmıyor? Görünürlük ihtiyacı... Amcalar ve teyzeler...

‘Facebook’un var mı?’ 2008 yılında kulaklarda çınlayan bu cümlenin bugün bir karşılığı yok çünkü herkesin bir Facebook hesabı var. ‘Facebook’un var mı?’ cümlesi bir insana ‘cep telefonun var mı’ diye sormak gibi bir şey. Herkesin var ve soru gereksiz.

Fakat Facebook bazı ülkelerde eskisi kadar kullanılmıyor. Platform popülaritesini yitirdi. Türkiye’de Facebook en azından gençler arasında artık hakim sosyal medya uygulaması değil. Peki Facebook ne zaman gençlerin ilgisini kaybetti? Fotoğraf koyduktan sonra yaşanan ‘like’ heyecanı ne zaman yine bir Facebook uygulaması olan Instagram’a kaptırıldı?

Edison araştırma şirketinin ABD'de önceki yıl yaşları 12 ila 34 arasında değişen kişilerle yaptığı araştırmaya göre Facebook kullanımlarında yüzde 20 azalma görülmüş.

Facebook’un gençlerin ilgisini kaybetme sinyalleri verdiği 2011 yılında 69 ergenle yapılan bir araştırmaya göre katılımcıların yüzde 51’i Facebook’ta artık ilgilerini çekecek bir içerik görmediklerini söylemişlerdi. (Baker&White, 2011)

SEKİZ PSİKOLOJİK NEDEN

Araştırmacılar Facebook’u terk etmenin arkasında sekiz psikolojik etken olduğunu düşünüyor. Bunlar; Aşırı bilgi yüklemesi, kişisel bilgilerin güvenliği, sıkılmak, bağımlılık, sürekli takip etme baskısı, yeni platformları deneme isteği, üretkenlik, rahatsız olma.

Aynı zamanda Facebook’u terk eden insanların şu kişilik özellikleri de ön plana çıkıyor: Terk etmeye meyilli olmak, ruhsal durum bozlukluğu (nevrotizm), gizlilikten kaçınma, makul biri olma, vicdanlı olma. (Hong&,Oh, 2020)

Aslında Facebook’taki erozyon platform Türkiye gibi ülkelerde popüler olduğu 2008 yılından çok da uzun olmayan bir süre sonra ortaya çıkmıştı. Pew Araştırma Şirketi’nin 2013'te yaptığı bir çalışmaya göre Facebook kullanıcılarının yüzde 28’i artık daha az kendilerini ilgilendiren içerik görmeye başladıklarını söylüyordu.

Yine 2013’te yapılan başka bir araştırmaya göre Facebook kullanıcılarının yüzde 6’sı bağımlılık yaptığı gerekçesiyle platformu kullanmama kararı almıştı. (Strieger, 2013)

İstanbul Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erkan Saka’ya göre Facebook artık daha yoğun sosyal ilişkilerin yaşandığı ebevenylerin de içinde olduğu toplumsal kodları daha çok yansıtan bir platform haline geldi. Saka gençlerin bu kodların gözetimciliğinden hali hazırda bunaldıkları için farklı platformlara göç ettiğini söylüyor.

İLGİLİ HABER

5 Soru 5 Cevap | Facebook neden haber silmeye başladı?

"AMCA TEYZE UYGULAMASI"

Doktor Sarphan Uzunoğlu ise Facebook markasının eskidiğini genç kuşakların gözünde artık “amca teyze” uygulaması gibi görüldüğünü aktarıyor.

Uzunoğlu, “Gençlerin kullandığı meme’lere (internette viral olan görseller) bakarsanız Facebook’ta ben/Instagram’da ben diye bir tarafında bayram sabahı iki dirhem bir çekirdek giyinmiş diğer tarafta bir partinin ortasında elinde içki şişesiyle bir insanı görebilirsiniz” ifadelerini kullanıyor.

FACEBOOK İÇERİK ÜRETEN BİREYSEL KULLANICIYA PARA VERMİYOR

Facebok’un YouTube ve Instagram karşısında kan kaybetmesine neden olan önemli özelliklerden biri bu iki platformun içerik üreticilerine para ödeyecek teknolojilere yatırım yapması. Saka, “Facebook içerik üreticilerine gelir sunmaktan çok onlar üzerinden gelir elde etme modeliyle var oluyor. Facebook’un kişisel veri/ mahremiyet konularındaki ağır hataları da bazı bilinçli kullanıcıları kaçırmış olabilir” değerlendirmesinde bulunuyor.

Uzunoğlu’na göre ise Facebook’un algoritması neredeyse içerik üreticilerinin içeriklerini göstermemek üzerine inşa edilmiş. Uzunoğlu, “Facebook yayıncının zekasını, yaptığı işin kalitesini yeterince ödüllendiren bir platform değil” diyor.

Uzunoğlu’na göre Türkiye’deki fenomenlerin büyük bir kısmı ekonomik gerekçelerle yakın zamanda bu sebepten ötürü Instagram'dansa YouTube'a ağırlık veriyor.

Saka, Facebook’un düşüşü karşısında Instagram’ın yükselişinin Facebook’un patronu Mark Zuckerberg’ü de rahatsız ettiği yönünde söylentiler olduğunu aktarıyor. (Zuckerberg'in ilk göz ağrısı Facebook'tu)

Uzunoğlu’na göre Facebook işlevi olarak halihazırda tanıdığınız ya da hayatınının belli bir evresinde tanıştığınız insanlarla bağlı kalma hizmeti veriyor. Görünürlük ihtiyacına doğrudan karşılık vermiyor bu sebepten Instagram’a önemli bir kayış var.

Kaynak: Web Özel