F-16'da umut 2024, Hudspeth Haber Global'e konuştu!

ABD'nin önde gelen Anayasa hukuku uzmanlarından, Teksas Eyaleti eski Baş Yargıcı Lee Hudspeth, krize dönüşen Türkiye'ye F-16 satışına ilişkin Birleşik Devletler'deki hukuki zemini ve olasılıkları haberglobal.com.tr'ye anlattı. Savaş uçağı satışının Senato Dış İlişkiler Komitesi tarafından sürencemede bırakıldığını dile getiren Hudspeth “En büyük yetki ABD Başkanı'nda” ifadesini kullandı. İşte ünlü ABD'li hukukçunun Türkiye'nin ABD ile ilişkilerindeki kritik konuların başında gelen F-16 satışına ilişkin düşünceleri:

İHRACAT ÇÖZÜMSÜZLÜĞÜNDE BAŞKAN'IN YETKİSİ VAR

"2778 sayılı AECA Yasası'na (Silahların İhracatı Kontrol Yasası) göre ABD Başkanı stratejik ve kritik silah satışlarına ilişkin 'kişileri yetkilendirme gücüne' sahip. Geleneksel olarak ABD Kongresi'nin iki kanadı olan Senato ve Temsilciler Meclisi'ndeki Dış İlişkiler Komiteleri bu yetkilendirmelere sahip kurumlar durumundalar. Ancak yasada Başkan'ın çözümsüz kalan silah satışlarında 'yetkisini kullanma ve öneri mektubunu yazma' gibi seçeneklere sahip... Eğer Kongre ısrar etmeye devam ederse bu durum önümüzdeki yıl Kasım ayı seçimlerinde olası bir Cumhuriyetçi Partili yeni Başkan tarafından yukarıdaki maddeler hayata geçirilerek tamamlanabileceğini düşünüyorum."

BEYAZ SARAY KENDİ DEĞERLENDİRMESİNİ YAPABİLİR

"Yine aynı yasaya göre ABD Başkanı hangi silah satışlarının 'ihracat kontrolüne' ihtiyaç duyup duymadığını da belirli aralıklarla incelenmeli. Burada da ABD Başkanı F-16 savaş uçaklarının Türkiye'ye satışı için bir ihracat kontrolü uygulanıp uygulanmaması yönünde kendi değerlendirmesini yapabilme gücüne sahip."

DIŞ İLİŞKİLER KOMİTESİ TEK YETKİLİ DEĞİL

"ABD Temsilciler Meclisi eski Başkanı Bob Menendez her ne kadar Türkiye'ye silah satışı konusunda tek yetkili olarak demeçler vermiş olsa da yasalara göre bu konuda yetki dağıtılmış durumda. ABD Dışişleri Bakanlığı Politik-Askeri İlişkiler Bürosu'da hükümetler arası gerçekleşen bu satışların denetlenmesi ve önerilmesiyle görevli kılınan bir başka kamu kurumu durumunda. Yetkinin en büyük kısmı aslen ABD Başkanı'nda. Sonrasında ise yetki Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi ile Senato Dış İlişkiler Komitesi arasında bölünmüş durumda. Yasaya göre buradaki asıl kriter Üçlü yapının ilgili silah satışının 'ABD'nin ulusal çıkarlarına uygun olup olmadığı' konusunda fikir birliğine varmış olmaları."

KONGRE'NİN İKİ KANADI DA ONAY VERMELİ

"ABD Başkanı kriz çözücü bir girişimde bulunup F-16 satışını önerse bile Kongre'yi satışın gerçekleştirilmesi düşünülen tarihten 30 gün önce bilgilendirmiş olması gerekir. Bu durumda ABD Başkanı adına ABD Dışişleri Bakanlığı ilgili belgeleri hazırlayarak hem Senato hem de Temsilciler Meclisi'nin Dış İlişkiler Komitesi'ne göndermekle yükümlü."

SATIŞ DURAKSATILMIŞA BENZİYOR

"AECA Yasası'nı göz önünde bulundurduğumda Türkiye'ye silah satışına ilişkin yasaların işletilmediğini söyleyemeyiz ancak işlemesi gereken süreçlerin duraksatıldığını görmemek de mümkün değil. ABD Başkanı satışa ilişkin Kongre'ye bir yazı yazmadı. Dışişleri Bakanlığı Başkan adına detaylı bir rapor yollamış olmasına karşın Kongre'nin iki kanadından yalnızca birinde satış tıkandı. Dolayısıyla problem sürüncemede bırakılmış gibi."

BAŞKANLIK SEÇİMLERİNDEN SONRA SONUÇLANIR

"Senato Dış İlişkiler Komitesi'nin yeni Başkanı Ben Cardin'in demeçlerinden bu sürecin hukuki olarak işletileceğini anlıyorum. Cardin kendi önerisini ortaya koyacak ve öneri Başkan'ın önüne gitmeden önce Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi'nde tartışılacaktır. En nihayetinde ya mevcut Başkan ya da Kasım ayında olası yeni bir Cumhuriyetçi Başkan bu kararı nihayete erdirmek zorunda kalacaktır. Dolayısıyla Türkiye'ye F-16 satışının en geç Kasım ayı Başkanlık seçimlerden sonra sonuçlandırılacağı kanaatindeyim."

emre.ozturk@haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel