Araştırma sonuçlandı! Uzaya gitmek hasta eder mi?

Türkiye'nin Alper Gezeravcı'nın ardından Tuva Cihangir Atasever'le katıldığı uzay programları gündemdeki yerini koruyor. Elon Musk'ın sahibi olduğu uzay şirketi Space X'in, "Human Spaceflight" adı verilen "İnsanlı Uzay Uçuşları" programıyla atmosferin dışına çıkacak insan sayısının bütün dünyada artması bekleniyor. Firma şimdiden binlerce rezervasyon başvurusu alıyor. Uzaya gitmeye aday insan sayısı artınca bilim insanları uzayda bulunmanın sağlık üzerindeki etkilerini mercek altına aldı. Kapsamlı bir araştırmanın sonuçları bu hafta hem Nature dergisinde hem de New York Times'ta yayınlandı.

UZAY TURİSTLERİNİN VERİLERİ

Söz konusu araştırma, 2021'de sivil yörünge uçuşuna katılan dört Space X turistinden alınan verilere dayanılarak hazırlandı. Dünya çapında yüzden fazla kurumdan gelen verileri inceleyen bilim insanları uzayda olmanın insan bedeninin çalışma şeklini değiştirdiğini ancak bu değişikliklerin çoğunun Dünya'ya döndükten sonraki birkaç ay içinde azaldığını tespit etti.

SON DÖRT VERİ AÇIKLANDI

Araştırma uzay yolculuğunun insan vücudunu çok fazla stres altına soktuğunun altını çizerek radyasyon ve yer çekimsiz ortamın kemik erimesi, kalp, görme sorunları ve böbrek rahatsızlıklarına yol açtığını vurguluyor. Şu ana kadar uzaya 700'den az kişi gittiği gittiği, bu sayının sağlıklı sonuçlar elde etmek için yeterli olmadığının belirtildiği makalede son olarak Inspiration 4 misyonu kapsamında uzayda üç gün geçiren dört Amerikalı astronotun verilerinin açıklandığı duyuruldu. Jared Isaacman ve Hayley Arceneaux, Eylül 2021'de Space X'in Inspiration 4 misyonuna katılmıştı. Dünya dışında yalnızca üç gün geçiren Inspiration 4 ekibi, bilişsel düşüşler de dahil olmak üzere fiziksel ve zihinsel değişiklikler yaşadı. 

YÜZDE 95'İ İYİLEŞTİ

Nature'daki makalede şu ifadelere yer verildi: "Araştırmacılar, uzay yolculuğunun kanda, kalpte, ciltte, proteinlerde, böbreklerde, genlerde, mitokondride, telomerlerde, sitokinlerde ve diğer sağlık göstergelerinde değişikliklere neden olduğunu buldu. Ancak bu sağlık göstergelerinin yaklaşık yüzde 95'i Dünya'ya döndükten sonraki üç ay içinde normale döndü."

İLAÇLAR BELİRLENECEK

Araştırmanın yazarlarından biri olan Weill Cornell Medicine'den Christopher Mason, araştırmada çıkan en önemli sonucun insanların uzay uçuşundan sonra çoğunlukla hızlı bir şekilde iyileştikleri olduğunu belirtti. Mason, "Bir mürettebat üzerinde şimdiye kadar yaptığımız en derinlemesine incelemenin, bilim insanlarına gelecekteki uzay yolcularını korumak için gerekli ilaçları ve önlemleri belirlemede rehberlik edeceğini umuyorum" dedi.

HERKES İÇİN UZAY

Inspiration 4 misyonu, uzaya uzmanlık eğitimi almayan insanların da erişebileceğini göstermeyi amaçlıyor. Dört sivil astronot, bu hedefe ulaşmak için kapsamlı tıbbi testlerden geçti. Araştırmaya göre, dört katılımcının tümünün kromozomlarının ucundaki koruyucu başlıkları uzayda önemli ölçüde uzadı. Ancak bunlar Dünya'ya döndükten birkaç ay sonra normale döndü.

BİLİŞSEL PERFORMANSLAR

Öte yandan astronotlar, uzaydaki bilişsel performanslarını ölçmek için de çeşitli testler yaptılar. Testlerden biri, bir göreve odaklanma ve dikkati sürdürme yeteneğinin ölçüsü olan psiko-motor uyanıklık olarak bilinen durumu değerlendirdi. Sonuçlar bilişsel performansın uzayda etkilenmediğini ancak tepki hızının yavaşladığını ortaya koydu.

ertan.altan@haberglobal.com.tr 

Kaynak: Web Özel