'Kum tepeleri' adı verilen yeni bir kutup ışığı türü keşfedildi

Finlandiya'daki bir grup kutup ışığı (aurora) meraklısı, daha önce bilim insanlarının keşfetmediği ya da sınıflandırmadığı yeni bir tür aurora keşfetti. 'Kum tepeleri' adı verilen yeni tür auroranın, dünyanın atmosferindeki gizemli katmana ilişkin bilimsel araştırmalar için büyük bir kolaylık sağlayacağı düşünülüyor. 

KEŞFİN HİKAYESİ

Kum tepeleri biçimindeki auroraların keşfi, meraklılarla bilim insanlarının iş birliğinin son örneği olarak kayıtlara geçti. Keşif, Facebook grubu Taivaanvahti'den bir grup aurora meraklısının Helsinki Üniversitesi'nden uzay fizikçisi Minna Palmroth ile temasa geçmesiyle başladı. Grup, Palmroth'tan farklı tipte auroraları ve arkalarında yatan fiziği açıklayan bir saha kılavuzu oluşturmayı teklif etti. 

Talebi kabul edip 'Revontuli - Bongarin Opas' isimli bir kılavuz yayınlayan fizikçiye Ekim 2018'de aynı grup bir kez daha başvurdu. Grup üyeleri bu sefer, Palmroth'un kılavuzunda bir auroranın eksik olduğunu söylüyorlardı. Durum gerçekten de öyleydi çünkü aurora meraklıları yeni bir kutup ışığı keşfetmişlerdi.

Kum tepeleri, sıradan auroralarda ortak olan ve ufukta dikey olarak uzanan 'perdeler'den farklı olarak ufukta yatay olarak uzanan 'parmaklara' benziyor. Aurora avcıları, bu farklı özellik sayesinde yeni kutup ışığı türünü ayırt etmeyi başardı. Grubun Palmroth'a kılavuzdaki eksikliği belirtmesinden sonra, fizikçi farklı bölgelerde aynı anda kum tepelerinin fotoğraflarını çekmek için harekete geçti.

Kum tepeleri, deniz seviyesinin 100 kilometre üzerindeki ince bir katmanda oluşuyor. Bilimi insanları, yeni tip auroranın 'mezosferik sondaj' denilen türde bir atmosfer dalgası nedeniyle oluştuğunu ileri sürüyor. Auroranın keşfi, daha önce dünyanın erişilmesi zor bir katmanını araştırabilmek açısından önem taşıyor. Bu bölge, hava gözlem balonları ve uçaklar için fazla yüksekte, uydular içinse fazla alçakta bulunuyor.

Kutup ışıkları ya da Kutup aurorası, Kutup bölgelerinde gökyüzünde görülen, yeryüzünün manyetik alanıyla Güneş'ten gelen yüklü parçacıkların etkileşimi sonucu ortaya çıkan doğal ışımalara verilen bir isim olarak öne çıkıyor. Kuzey enlemlerde bu etki Aurora Borealis ya da kuzey ışıkları olarak da biliniyor.