Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi, TANAP, projesinin amacı, Azerbaycan'ın Hazar Denizi'ndeki Şah Deniz 2 Gaz Sahası ve Hazar Denizi'nin güneyindeki diğer sahalarda üretilen doğal gazın öncelikle Türkiye'ye, ardından Avrupa'ya taşınmasıdır. TANAP, Güney Kafkasya Boru Hattı (SCP) ve Trans-Adriyatik Boru Hattı (TAP) ile birleşerek Güney Doğal Gaz Koridorunu oluşturmak.
TANAP NEREDEN GEÇİYOR?
TANAP, Türkiye Gürcistan sınırında Ardahan ili Posof ilçesi Türkgözü köyünden başlayarak Ardahan, Kars, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Gümüşhane, Giresun, Sivas, Yozgat, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Eskişehir, Bilecik, Kütahya, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Tekirdağ ve Edirne olmak üzere 20 ilden geçecek ve Yunanistan sınırında Edirne'nin İpsala ilçesinde son bulacaktır. Bu noktadan, Avrupa ülkelerine doğal gaz aktaracak olan TAP Doğal Gaz Boru Hattı'na bağlanacak. Proje kapsamında Türkiye sınırları içerisinde biri Eskişehir ve diğeri Trakya'da olmak üzere, ulusal doğal gaz iletim şebekesine bağlantı için iki çıkış noktası yer alacak. TANAP Doğal Gaz Boru Hattı sistemi; 19 kilometresi Marmara Deniz geçişi olmak üzere toplam 1850 km ana hat ile Türkiye içerisindeki çıkış noktalarına olan bağlantı hatlarının işletmesinde kullanılmak üzere sayı ve nitelikleri aşağıda belirtilen yer üstü tesislerinden oluşuyor:
7 adet kompresör istasyonu,
4 adet ölçüm istasyonu,
11 adet pig istasyonu,
49 adet blok vana istasyonu ve
Türkiye'deki ulusal doğal gaz şebekesini beslemek üzere 2 adet gaz çıkış istasyonu
Projede yer üstü tesislerine ilaveten geçici olarak kullanılmak üzere işçilerin konaklayacağı kamp sahaları, boru depolama alanları ve erişim yolları da tesis edilecek.
TANAP, 1850 km uzunluğu ve 56" çapıyla Türkiye, Ortadoğu ve Avrupa'nın en uzun ve en büyük çaplı doğal gaz boru hattı.
Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı, ilk aşamada yılda 16 milyar metreküp doğal gaz taşıyacak. Bu miktar, Tiflis, Ankara, Atina, Tiran ve Roma'nın bir yıllık ihtiyacına denk gelen bir rakam. TANAP'la taşınacak doğal gazın 6 milyar metreküplük bölümü Türkiye'de kullanılacak, 10 milyar metreküpü Avrupa'ya aktarılacak.
Hattın taşıma kapasitesinin ilave yatırımlarla önce 24 milyar metreküpe, ardından da 31 milyar metreküpe çıkarılması hedefleniyor.
Rakamlarla TANAP:
Boru hattının geçtiği en yüksek nokta, 2760 m ile Erzincan Kızıldağ mevkii oldu. En derin noktası ise 65 m ile Çanakkale Boğazı.
Proje araçları ile 66.632 sefer yapılarak sahalara malzeme ekipman taşındı.
1850 km'lik hat boyunca 7000'e yakın özel geçiş (nehir, karayolu, demiryolu vb.) özel geçiş yapıldı.
Yönlendirilebilir Yatay Sondaj Metodu kullanılarak geçilen 1103 m'lik Sakarya Nehir geçişi,56'' çapında bu yöntem ile şimdiye kadar yapılan Avrupa'nın en uzun nehir geçişi oldu.
135.332 adet ana hat borusu kaynağı yapıldı. Ekim 2018'deki bu rakama her geçen gün daha fazlası ekleniyor.
Hattın geçtiği en dik yamaç yüzde 30eğime sahip Ilgar Dağı idi.
Bir ayda indirilen 56" boru hattı uzunluğu 120 km'yi buldu
101.859,775 adam/saat iş yapıldı. Bu da Ekim 2018'den bu yana artan bir rakam.
Toplam gerçekleştirilen kazı hacmi 50.633.382 m3 (Eylül 2018 itibariyle)
Hattın Türkiye-Gürcistan sınırındaki Türkgözü köyünden Türkiye'nin ulusal iletim şebekesine bağlantı noktasının bulunduğu Eskişehir'e kadar olan 56" çapındaki 1.340 km'lik bölümü ilk kaynağın başlamasından 858 gün sonra bitirildi.
Tek bir günde indirilen 56" boru hattı uzunluğunda rekor 10 km'ye ulaştı.
Tek bir günde yapılan 145 adet 56''ana hat borusu kaynağı (yaklaşık 2 km/gün) bu alanda dünya rekoru.
17,6 km uzunluğundaki ve 36" çapındaki (ikiz boru hattı) deniz geçişi, su üstü bağlantılarıyla birlikte 51 günde tamamlandı.
TANAP'ın planlama aşamasından itibaren en son teknoloji, mühendislik ve tasarım imkânlarından yararlanıldı. En yüksek kalitede ürün ve ekipmanlar kullanıldı. Mühendislik, satın alma, inşaat ve üretim aşamalarında, alanında lider olan firmalar görev aldı. Hem faaliyetler öncesinde, hem de faaliyetler
esnasında yapılan denetim ve kontrollerle işlerin ve malzemelerin belirlenen kriterlere ve kalite gereksinimlerine uygun olması sağlandı. İnşaat sırasında kullanılan geçici tesisler ile yer üstü tesisleri dışında kalan tüm sistem ve boru hattının tamamı, gömülü olacak şekilde tasarlandı ve inşa edildi. Projede kullanılan yüksek mukavemetli boru ve dirsekler (hotbends) özel olarak üretildi. Ana hat borularının %80'i Türkiye'de üretildi.
DENİZ GEÇİŞİ
Dağları, nehirleri, karayollarını ve demiryollarını aşarak Marmara Denizi'ne ulaşan doğal gaz, Asya'dan Avrupa'ya yolculuğuna deniz altından devam ediyor. TANAP'ın deniz geçişi, her biri yaklaşık 17,6 kilometre uzunluğunda, 36 inç çapında ikiz boru hattı sisteminden oluşuyor. Bu hattın su derinliği 65 metreye kadar ulaşıyor. Anadolu ve Avrupa kara kısmında beş metre olan iki boru hattı arasındaki uzaklık, açık denizde 100 metreye çıkıyor.
TANAP için önemli tarihler
26 Haziran 2012: Projenin hukuki altyapısı oluşturuldu. "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti arasında Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Sistemine İlişkin Hükümetlerarası Anlaşma" ve "Ev Sahibi Hükümet Anlaşması" imzalandı.
26 Mayıs 2014: Ev Sahibi Hükümet Anlaşması tadil edilerek yeniden imzalandı
24 Temmuz 2014: TANAP'ın hem yerel mevzuat gerekliliklerine, hem de uluslararası standartlara uygun "Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirme (ÇSED) Olumlu Belgesi" alındı.
10 Eylül 2014: Anlaşma TBMM tarafından onaylandı.
17 Mart 2015: TANAP'ın temel atma töreni, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Gürcistan Cumhurbaşkanı Giorgi Margvelaşvili'nin katılımıyla Kars'ta gerçekleşti.
Haziran 2018: Türkiye'ye ilk gaz akışı.
12 Haziran 2018: TANAP'ın açılış töreni; T.C. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko'nun katılımlarıyla gerçekleşti.
Boru hattı, geçtiği 20 ilde yaklaşık 15.000 kişiye doğrudan istihdam imkânı yarattı. Başta küçük ve orta ölçekli işletmeler olmak üzere, çok sayıda sınai ve ticari müesseseye yeni iş imkânları sağladı. TANAP, güzergâhı üzerinde bulunan bölgelerde sürdürülebilir sosyal ve çevresel yatırım programları vasıtasıyla, yerel halka doğrudan katkı ve fayda oluşturdu.
Proje kapsamında 28 bin parselde kamulaştırma yapıldı. Toprağa dayalı olası tarımsal gelir kayıplarının tazmini için yasal zorunlulukların çok ötesine geçilerek iki milyon dolarlık bir Destek Fonu oluşturuldu. Tarımsal faaliyetlerin proje sonrasında da sürdürülebilmesi amacıyla küçük ölçekli tarım ve hayvancılığa yönelik "Geçim Kaynaklarını Geri Kazandırma Planı" hazırlandı.
TANAP'ın deniz geçişi İnşaat faaliyetlerinin yol açabileceği olumsuz etkileri gidermek için, "Balıkçılık Gelir Kaybını Önleme Planı" hayata geçirildi. Plan kapsamında, küçük ölçekli kıyı balıkçılığı yapan 12 metre ve altındaki yerel balıkçı teknelerine mazot desteği verildi.
