Tren kazaları için yeni yönetmelik!

Bugünkü Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelikle tren kazalarını incelemek ve araştırmak, bunların ilgili birimlere bildirimlerini yapmak için usul ve esaslar ile görev, yetki ve sorumlulukları belirlendi.

Yönetmeliğin, Ulusal demiryolu altyapı ağına bağlı hatlarda meydana gelen kaza ve olayların, yabancı ülke demiryolu altyapı ağında; Türk demiryolu tren işletmecilerine ait demiryolu araçları ile tasarımı, imalatı, bakımı veya tescili Türkiye'de yapılan demiryolu araçlarının dahil olduğu kaza ve olayların araştırılmasını ve incelenmesini kapsıyor.

Yönetmelik kapsamındaki demiryolu kaza ve olay incelemesinin amacı; demiryolu kaza ve olaylarının meydana gelmesine neden olan muhtemel sebeplere ulaşmak suretiyle demiryollarında can, mal ve çevre emniyetine yönelik mevzuat ve uygulamaların geliştirilmesine ve ileride olabilecek benzer kaza ve olayların önlenmesine katkı sağlayacak tavsiyelerde bulunmak olarak belirlendi.

Buna karşılık yönetmelik kapsamında yürütülen demiryolu kaza ve olay incelemeleri adli veya idari soruşturma niteliğinde olmadığı gibi amacı suçu ve suçluyu tespit etmek veya sorumluluk paylaştırmak olmadığı da açıklandı.

Buna göre kaza ve olay bildirimleri kaza/olay bildirim formu doldurularak en kısa sürede yapılacak.

Bildirim elektronik posta veya faks ile yapılacağı gibi acil durumlarda SMS veya telefonla da bildirim yapılabilecek. Ancak sonrasında yazılı kaza bildirimi düzenlenerek elektronik posta veya faks yoluyla gönderilecek. 

Kazayı bildirme yükümlülüğü ulusal demiryolu altyapı ağında meydana gelen kaza ve olaylar için demiryolu altyapı işletmecilerinde olacak. 

Yabancı ülkelerdeki demiryolu altyapı ağlarında; Türkiye'de lisans almış demiryolu tren işletmecileri tarafından işletilen demiryolu araçlarının dahil olduğu kaza ve olaylar ilgili demiryolu tren işletmecileri tarafından bildirilecek. 

Yabancı ülkelerdeki demiryolu altyapı ağlarında; tasarımı, imalatı, bakımı veya tescili Türkiye'de yapılan demiryolu araçlarının dahil olduğu kaza ve olayların ilgili demiryolu tren işletmecileri tarafından bildirilmesi isteğe bağlı olacak.

İncelenmesi düşünülen kaza veya olayların emniyet düzenlemeleri ile emniyet yönetimi bakımından belirgin bir etkiye sahip olup olmadığı değerlendirilirken şu hususlar dikkate alınacak:

a) Kaza veya olayın ciddiyeti. 

b) Kazanın türü. 

c) Bir bütün olarak sisteme ilişkin kaza veya olaylar dizisinin parçası olup olmadığı. 

ç) Demiryolu emniyetine etkisi ve demiryolu altyapı işletmecilerinin, demiryolu tren işletmecilerinin, ulusal emniyet makamının veya diğer devletlerin talepleri. 

d) Daha önce benzer kazalara ilişkin rapor yazılıp yazılmadığı. 

Ciddi kaza tanımına girmemekle birlikte, demiryolu altyapısı veya karşılıklı işletilebilirlik bileşenlerindeki teknik hatalar da dahil olmak üzere farklı koşullar altında meydana gelmesi halinde ciddi kaza olarak sonuçlanabilecek kaza veya olaylar da incelenebilecek.

Kaza incelemesi kapsamında elde edilen bütün bilgi ve belgeler ile yazılı ve elektronik kayıtlar kaza incelemesi maksatları dışında açıklanamayacak ve adli makamlar hariç hiçbir kişi ve merci ile paylaşılamayacak.

Ulusal demiryolu altyapı ağında; yabancı ülkelerin demiryolu tren işletmecilerine ait demiryolu araçları ile tasarımı, imalatı, bakımı veya tescili yabancı devlette yapılan demiryolu araçlarının dahil olduğu kaza ve olayların incelenmesinde ilgili yabancı devletlerin ulusal kaza inceleme otoriteleri iş birliği için davet edilebilecek.

Yabancı ülke demiryolu altyapı ağında; Türk demiryolu tren işletmecilerine ait demiryolu araçları ile tasarımı, imalatı, bakımı veya tescili Türkiye'de yapılan demiryolu araçlarının dahil olduğu kaza ve olayların inceleme çalışmalarına katılım sağlanabilecek.

Uzmanların; mühendislik fakültelerinin raylı sistemler, inşaat, makine, elektrik, elektronik, elektrik ve elektronik, haberleşme, bilgisayar, endüstri bölümlerinden mezun olan personelden seçilmesi esas olacak.

 Ulaşım emniyeti araştırma veya incelemesinin niteliğine göre bir işte birden çok uzman görevlendirilebilecek.

Bu durumda çalışmaları, grup başkanı olarak tayin edilen uzman düzenleyecek, çalışmaların zamanında bitirilmesini sağlayacak önlemleri alacak.

Uzmanlar başladıkları işleri ara vermeden bizzat yapıp bitirmekle yükümlü olacak. Uzmanlar, işlerin geri bırakılması zorunluluğu doğarsa veya işlerin sonuçlandırılması başka yerlerde de araştırma ve inceleme yapılmasını gerektirirse, durumu Ulaşım Emniyeti İnceleme Merkezi Başkanlığı'na bildirerek alacakları talimata göre hareket edecek.

Kaza veya olay incelemesinde görevlendirilen grup ve uzmanlar 

a) Kaza veya olaya karışan demiryolu araçlarına çıkabilir ve araç üzerinde incelemelerde bulunabilecek.

b) Demiryolu aracındaki kayıt cihazlarının örneğine, trafiğe ilişkin sesli iletişim cihazlarının kayıtlarına, sinyal ve trafik kontrol sistemlerindeki trafiğe ilişkin bütün komut ve işlem kayıtlarına erişebilecek. 

c) Kaza veya olayla ilgisi olan kişiler ile tanıkların beyanlarını ses kayıt cihazıyla veya yazılı olarak alabilecek. 

ç) Kaza veya olaylara münhasır olmak üzere; ulusal emniyet makamı, demiryolu altyapı işletmecileri, demiryolu tren işletmecileri, bakımdan sorumlu kuruluşlar, bakımdan sorumlu birimler ve şirketlerde gerekli araştırma ve incelemelerde bulunabilecek. 

d) Tren personelinin ve kazaya veya olaya karışan diğer demiryolu personelinin muayene sonuçlarına erişebilecek. 

e) Kaza sonucu zarar gören şahısların bedeni muayene kayıtlarına erişebilecek.

Değerlendirme Heyeti, gündemine gelen raporların tümü üzerinden değerlendirmesini yapacak ve ulaştırma altyapıları ile taşımacılık faaliyetlerinin iyileştirilmesi ve bütün ulaştırma türlerini kapsayan ulaşım emniyetine ilişkin hususları karara bağlayacak.

Raporlarda eksik görülen, tekrar araştırılması veya ilave incelenmesi gereken hususların bulunduğuna karar verilmesi halinde, araştırma ve incelemenin aynı grup tarafından veya yeni görevlendirilecek grup tarafından yapılmasına yazılı gerekçesi ile birlikte karar verilebilecek. 

Değerlendirme Heyetince kabul edilen raporlar Bakana ve Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Politikalar Kuruluna sunulacak. 

Raporlar Başkanlık internet sitesinde kısmen veya tamamen yayımlanarak Başkanlık arşivine eklenecek. 

Raporda yer verilen tavsiyeler, raporu hazırlayan inceleme grubu tarafından takip edilecek. Raporun yayımından itibaren 90 gün sonra tavsiye yapılan kurum ve kuruluşlardan yazılı bilgi istenecek. Her tavsiyenin uygulanma durumuna ait bilgi ve güncellemeler kayıt altına alınacak.