Panama'da yükselen gerilim! ABD-Çin-İran ticaret savaşları

ABD Başkanı Donald Trump, İran'a yeni nükleer anlaşma için 2 ay süre verdi. Trump'ın İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'e bu süreyi “sert dille yazılan bir mektup” ile ulaştırdığı ifade edilmekte. Trump ayrıca Panama kanalının işletmesini geri alacaklarını ve Çin'in adı konmamış şekilde kanalda ticari hegemonya kurduğunu da iddia etti. Orta Amerika'da yer alan ve Amerika kıtalarının doğusu ile batısını ticari olarak birleştiren stratejik kanal ile İran'ın da ilgisi var. Panama'da yürütülen gizli bir davanın dosya bilgilerine göre İran'ın Hong Kong merkezli üç denizcilik şirketine bağlı konteyner gemileri ile tüm dünyaya petrol ulaştırdığı ortaya çıktı. Bu bilginin ardından ABD Ticaret Bakanlığı ambargoları deldiği gerekçesiyle toplam 17 denizcilik şirketine yaptırım kararı getirdi. İşte ABD-Panama ve İran üçgenindeki ticaret savaşı:

GERÇEK SAHİBİ İRAN

Uluslararası istihbarat kaynaklarına göre Hong Kong bandıralı çok sayıda uluslararası konteyner gemisi Panama Kanalı'nı kullanarak tüm dünyaya ticari mallar taşıyorlar. Ancak istihbarat kaynakları bu gemilerin büyük bölümünün paravan olduğunu ve gerçek sahibinin ise İran'ın resmi Devlet Denizcilik İşletmeleri olduğunu ortaya koymaktalar. İran'ın bu gemiler ile ABD ve Batı'nın koyduğu ambargoları da yıllardır deldiği ifade ediliyor.

İRAN, YUNANİSTAN'A DEVRETTİ

ABD merkezli istihbarat kaynakları Panama'da sürdürülen gizli bir davanın içeriğine ulaştılar. İşletim yetkisi Hong Kong'taki üç denizcilik firmasına ait olan ve sahibi Yunanistan'daki “Marvin Denizcilik Şirketi” olarak kayıtlara görünen üç uluslararası konteyner gemisinin perde arkasından İran tarafından kullanıldığı ortaya çıktı. Davaya konu olan gemilerin ticari sicillerine bakıldığında tamamının 2018 yılında Güney Kore'de üretildiği ve üretimlerinin ardından İran İslam Cumhuriyeti Denizcilik İşletmeleri'ne (IRISL) teslim edildikleri de ortaya çıkmakta. Dava bilgilerine göre teslim işleminin ardından gemiler kısa süre içinde bu kez Yunanistan'daki firma üzerine geçirildi.

AMBARGOLAR GELİNCE DAVA AÇILDI

Söz konusu gemileri Güney Kore'den teslim alma anlaşmasını Hong Kong'daki üç şirket (Grace Denizcilik Şirketi, Expander Denizcilik Şirketi ve Grandest Denizcilik Şirketi) adına Masud Niknafis isimli bir yönetici imzaladı. Niknafis ise İran'daki IRISL'nin eski üst düzey yöneticisi. ABD, 2018 yılında İran Nükleer Anlaşması'ndan çekilip Tahran'a yönelik tüm yaptırımları geri getirme kararı alınca söz konusu gemileri devralan Yunanistan'daki Marvin Denizcilik Şirketi gemileri kullanamaz hale geldi. Gemiler İran bağlantılı gözüktüğü için uzun yıllar Hong Kong'daki denizcilik şirketleri üzerinden ticari faaliyetlerini sürdürdüler. Ancak IRISL'da gerçekleşen yönetim kadrosu değişikliğinin ardından bu kez de Hong Kong'taki üç denizcilik şirketi isyan etti. Hong Kong firmalarının yöneticileri Masud Niknafis'in anlaşmayı imzalamaya yetkisi olmadığını, gemilerin asıl sahibinin kendileri olduğunu ileri sürerek Panama Kanalı'nı yöneten Özerk İdari Yönetim mahkemesine suç duyurusunda bulundular.

İRANLI BAE'YE KAÇTI

Geçtiğimiz yıla kadar halen perde arkasından İran'ın petrolünü dünyaya ve küresel ticari malları da Hong Kong üzerinden İran'a taşıyan konteyner gemileri hakkında Panama'daki mahkeme bir karara vardı. Kararda söz konusu üç geminin ikisinin tüm işletim hakkının Hong Kong'taki Expander ve Grandest şirketlerine verilmesine karar verildi. İranlı eski denizcilik işletmesi yöneticisi olan Masud Niknafis'in ise Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE) kaçtığı ortaya çıktı.

ABD YAPTIRIM GETİRDİ

Dava bilgilerinin ABD'ye gönderilmesinin ardından bu kez ABD Ticaret Bakanlığı harekete geçerek küresel bir soruşturma başlattı. Geçtiğimiz Ekim ayında Birleşik Devletler Ticaret Bakanlığı söz konusu üç firmanın yanı sıra 17 ek denizcilik şirketine de “İran'a çalışan hayalet filoları işlettikleri için” yaptırım uygulama kararı getirdi. 

emre.ozturk@haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel