Mucize arşivlerden çıktı, sanayi hamlesi 100 yaşında

Atatürk Türkiye Türk Savunma Sanayii Sanayi Ekonomi haberleri Türk lirası Yaşam Haberleri Kültür Sanat haberleri
Mucize arşivlerden çıktı, sanayi hamlesi 100 yaşında

Cumhuriyetin 100.yılında başlatılan büyük sanayi ve savunma hamlesine ilişkin arşivler gün yüzüne çıkartıldı. 'Cumhuriyet’in 100. Yılında Sanayileşme Öyküsü' başlığı ile sergilenen fotoğraflar da, Vecihi Hürkuş, Nuri Killigil, ve Nuri Demirağ'a ait bilinmeyen görseller de yer alıyor.

Cumhuriyet'in 100.yıl coşkusuna sayılı günler kalırken, Türkiye'nin kuruluş dönemine ait yeni arşiv dokümanları da gün yüzüne çıkmaya devam ediyor. Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluşunun 100’üncü Yıldönümünde "Fotoğraflarla Cumhuriyetin Sanayileşme Öyküsü" fotoğraf sergisi Sağlam Metal’in katkıları ile görücüye çıkarken, sergilenen objeler Cumhuriyetin ilk yıllarında başlatılan sanayi atılım ve hamlelerine de ışık tutuyor. 

Mucize arşivlerden çıktı, sanayi hamlesi 100 yaşında - Resim : 1
Karabük Demir Çelik Sanayi (KARDEMİR) fabrikalarının inşaat çalışmaları 1938 yılında başlarken, döneme ilişkin kış aylarında çekilen görsel de sergi de yer alıyor. 

1923-1950 yılları arasında İzmir İktisat Kongresi’nden başlayarak Atatürk'ün karar ve direktifleri ile açılan TCCD, MKE, SÜMERBANK, SEKA, KARABÜK DEMİR ÇELİK , MTA, MKE, THK, TÜRKŞEKER gibi işletmelerin yanı sıra Vecihi Hürkuş, Nuri Kıllıgil, Şakir Zümre ve Nuri Demirağ'a ait bilinmeyen özel arşiv görselleri de sergide yer alıyor.

Mucize arşivlerden çıktı, sanayi hamlesi 100 yaşında - Resim : 2
Vecihi Hürkuş tarafından yapılan ve ilk Türk uçağı olma özelliğine sahip olan “VECİHİ K-VI” uçağı 1924 yılında tamamlanmış, ilk ve tek uçuşunu 1925 yılında yapmıştı. Fotoğraf ise İzmir Gaziemir'de Ocak 1925'de çekildi.

Küratörlüğünü eki Harbiye Askeri Müze Müdürü Emekli Albay Ömer Faruk Arslan'ın üstlendiği sergide İstiklal Savaşı'nı kazanmış ve yeni kurulan bir devletin kısa süre içerisinde yapmaya çalıştığı ekonomik kalkınma çabaları dönem fotoğraflar ile anlatılıyor.

Mucize arşivlerden çıktı, sanayi hamlesi 100 yaşında - Resim : 3
 Sümerbank Nazilli Basma Fabrikası, 9 Ekim 1937

Sergide yer alan arşiv görselleri arasında Vecihi Hürkuş tarafından Türkiye'nin ilk yerli uçağı olarak üretilen, ilk ve tek uçuşunu 28 Ocak 1928'de gerçekleştiren Vecihi K-6'nın fotoğrafı dikkat çeken objelerin başında geliyor. 

Mucize arşivlerden çıktı, sanayi hamlesi 100 yaşında - Resim : 4
 Karabük Demir Çelik Sanayi (KARDEMİR) Fabrikalarında 1939'da başlayan üretim faaliyetleri 2.Dünya Savaşı dönemine denk geliyor, üretilen demir, çelik ise olası Nazi saldırısına karşı Trakya'daki Çakmak hatlarında kullanılıyordu. 

Atatürk'ün 9 Ekim 1937'de Sümerbank Nazilli Basma Fabrikası’nın açılış törenlerinde çekilen fotoğrafı ile Türk Savunma Sanayi’nin ilk öncülerinden olan, ilk endüstriyel silah tasarımcısı ve uygulayıcısı Nuri Killigil tarafından İstanbul Sütlüce’de açılan Silah ve Cephane Fabrikası’nda ürettiği uçak bombaları da sergide yer alan dikkat çeken arşiv dokümanları arasında bulunuyor.

Mucize arşivlerden çıktı, sanayi hamlesi 100 yaşında - Resim : 5
Kayseri Dokuma Fabrikası, 16 Eylül 1935

Şimdiye kadar Kocaeli Sanayi Odası’nda, Türkiye İhracatçılar MECLİSİ (TIM) ve Eskişehir Sanayi Odası’nda açılan sergi, ekim Ayı içerisinde Doğuş Üniversitesi, Kocaeli Üniversitesi, Haliç Üniversitesi, Yeditepe Üniversitesi, İzmir Sanayi Odası, Ankara Sanayi Odası ve Denizli Sanayi Odası’nda da ziyaretçileri ağırlayacak.

Mucize arşivlerden çıktı, sanayi hamlesi 100 yaşında - Resim : 6
Kayseri Dokuma Fabrikası, 16 Eylül 1935'de dönemin en gelişmiş makineleri ile donatılmıştı.

Serginini küratörlüğünü üstlenen Eski Harbiye Askeri Müze Müdürü Emekli Albay Ömer Faruk Arslan ise "Başkomutanımız Mustafa Kemal Atatürk’ün kurduğu bu fabrikalar sayesinde genç Cumhuriyet’in ağır sanayi üretimi yüzde 152 olurken toplam sanayi üretimi ülke sınırları içerisinde yüzde 180 artmıştır. Bu sanayi üretim artış hızı o günkü ekonomik şartlarda dahi dünya ortalamasının üzerine çıkmıştır. Büyük Önder ve Ulusumuz hiç ama hiç kolay olmayan bir başarıya imza attı. Biz de Cumhuriyet’imizin 100’üncü yılında farkındalık yaratmak istedik. Seçkimizde yer alan görseller 1923 yılından başlıyor. Birçoğu ilk kez gün yüzüne çıkartılan fotoğraflar. Özellikle gençlerimizin Cumhuriyet mucizesini görmeleri bizi çok mutlu edecek" dedi.

 

Mucize arşivlerden çıktı, sanayi hamlesi 100 yaşında - Resim : 8
Karabük Demir Çelik Sanayi (KARDEMİR) Fabrikalarının inşaat çalışmaları, 3 Nisan 1937

Cumhuriyet'in ilanından sonra başlayan kalkınma hamlesinin önemine de değinen Arslan, "Osmanlı’dan sadece 4 fabrika alan Türkiye Cumhuriyeti milli bir anlayışla yürüttüğü ekonomik kalkınma çalışmaları sonucunda 50’ye yakın fabrika kurarak ve ithalatı büyük bir oranda azaltarak Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığının temellerini attı. Cumhuriyet'in ekonomik ve sanayi kalkınma boyutunun da daha iyi anlaşılması için çalışmalarımız sürecek" diye konuştu. 

 mert.inan@haberglobal.com.tr 

Kaynak: Web Özel

Atatürk Atatürk türkiye türkiye 100.yıl Cumhuriyet cumhuriyetin 100.yılı savunma sanayi KARDEMİR İnönü