Global kriz kapıda mı? Konteyner taşımacılığına darbe

ABD ve İngiltere'nin Yemen'e karşı başlattığı askeri harekat sonrası gözler piyasalara çevrildi. Husiler'in saldırıları sonrası Kızıldeniz’den nakliye kullanımının azalmasıyla Asya, Avrupa ve ABD arasında konteyner fiyatlarının artması küresel dengeleri sarsmaya başlamışken, Yemen'e yönelik harekatın sonuçları da merak konusu oldu. Kargo ve ödeme platformu Freightos.com verilerine göre Asya’dan Kuzey Avrupa’ya 40 'feet’lik yük konteyner spot fiyatı yüzde 173’lük artışla 4 bin doları aşmış durumda. Ancak son harekat sonrası söz konusu fiyatın artmasına kesin gözüyle bakılıyor. Küresel deniz taşımacılığını domine eden Maersk, MSC, Hapag Lloyd gibi dev armatörlerin Asya ile Avrupa arasındaki rotalarında Süveyş Kanalı yerine rotalarını Ümit Burnu'na çevirmesiyle konteyner navlunu da yükselmeye devam ediyor. 

EN KÖTÜ DÖNEM OLABİLİR

Dünya Bankasının, Yemen'e yönelik askeri harekat öncesi yayımladığı son projeksiyonlarda yüksek borçlanma maliyetleri ve jeopolitik gerilimlerin etkisiyle küresel ekonominin 2024'e kadarki 5 yıllık dönemde 30 yılın en kötü performansına ilerlediği uyarısı yapıldı. Uluslararası Çalışma Örgütü ILO ise yayımladığı son raporda küresel işsizlik oranının 2024’te, 2 milyon kişi artacağını öngörüyor. Analistlere göre Ortadoğu'daki gerginliklerin artmasıyla, bu oranların da artması kaçınılmaz. Dünya Bankası'na göre küresel büyümenin 2020-2024 yıllarında yüzde 2.2 olacağı öngörülürken, bu oran; 1990-1994 dönemindeki yüzde 2.1'lik orandan bu yana en yavaş büyüme olması bekleniyor.

TÜRKİYE BÜYÜYECEK

Dünya Bankası 2024'te küresel büyümenin geçen seneki yüzde 2.6'dan yüzde 2.4'e ineceği tahmini korurken, Türkiye'nin 2023'te yüzde 4.2, 2024'te yüzde 3.1 büyüyeceği öngörüldü. Öte yandan brent türü ham petrolün varil fiyatının arz ve talepteki gelişmeler ve küresel ekonomik risklerdeki azalmanın etkisiyle bu yıl 70-90 dolar bandında seyredeceği de gelen haberler arasında.

AŞIRI İYİMSER TAHMİN

Küresel piyasalarda bu gelişmeler yaşanırken, Türkiye'de ise TÜFE yıllık bazda hem OVP ile uyumlu gelirken, Merkez Bankası'nın yılsonu tahmini yakalandı. İngiltere merkezli HSBC, 'Türk Lirası için yeni dönem' başlıklı raporunda ise doların Türk lirası karşısında yavaş şekilde artmasını ve 2024 yılı sonunda 33 TL olmasını beklediği açıklarken, piyasalar ise bu seviyeyi ”aşırı iyimser” olarak değerlendiriyor.

DALGALANMA SÜRÜYOR 

Öte yandan son yaşanan gelişmelerin ardından Türk ekonomisindeki tablonun seyri de tartışılan konular arasında. Olumlu gelişmelerin yanında bazı belirsizlikler de söz konusu. Örneğin Türkiye'de dalgalı seyreden ekonomide ilginç verilerden biri de otomobil ve hafif ticari araç satışlarından yansıdı. Otomobil satışları 2022'ye kıyasla yüzde 57.4 artarak, 1 milyon 232 bin 635 adet ile tüm zamanların rekorunu kırdı. Türk savunma sanayiinin 2023 yılı savunma ihracatı rekortmenleri ise BAYKAR 1 milyar 766 bin dolar,  TUSAŞ 864 milyon dolar, MKE 439 milyon dolar olarak sıralandı.

REZERVDE DÜŞÜŞ 

Ancak Merkez Bankası'nın toplam rezervlerinin13 hafta sonra ilk kez düşmüş olması negatif hane kısmına yazılan ayrıntılardan. Toplam rezervler, 145 milyar 453 milyon dolardan, 141 milyar 60 milyon dolara gerilediği belirtilirken, alkol ve akaryakıta gelecek ÖTV zamlar vatandaşların tepkisine neden oluyor. Öte yandan Kasım verilerine göre mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı bir önceki aya göre 0,4 puan artarak yüzde 9 oldu. 

[email protected] 

Kaynak: Web Özel