100 yıllık emeğin sonucu... Temiz enerji cumhuriyeti

Cumhuriyet'in 100. yılında Türkiye enerji üretimi ve taşınması alanında atılan adımlarla dünyada adından söz ettiriyor. Asya'dan Avrupa'ya doğalgaz ve petrol aktarımının santral ülkesi haline gelen Türkiye, çevresindeki denizlerde yaptığı enerji sondaj çalışmalarında da sonuçlar almaya başladı. Bugün Akdeniz ve Karadeniz'deki doğalgaz, petrol sondajları Türkiye'nin gelecek vizyonunun ayrılmaz bir parçası oldu. Türkiye'nin 100 yıllık enerji yolculuğu modern ve bağımsız bir ülke olma mücadelesinin temelini oluşturuyor.

HEM CUMHURİYET HEM ELEKTRİK AYDINLATTI

Cumhuriyet ile hız kazanan aydınlanma hareketi önüne Anadolu'nun kent ve kasabalarını elektrikle aydınlatma hedefini koymuştu. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı verilerine göre, 1923'te 33 megavat olan elektrik üretimi, 1930'da 78 megavat, 1940'ta 217, 1950'de 407, 1960'ta 1271megavata yükseldi. 2023 yılı itibarıyla da elektrikte toplam üretim 105 bin 659 megavat oldu.

TEK ELEKTRİK KAYNAĞI KÖMÜRDÜ

1914 yılında, Osmanlı İmparatorluğu döneminde kurulan kömür yakıtlı santraller 1952'ye kadar İstanbul’un elektrik ihtiyacını tek başına karşılıyordu. O dönemlerde devlet tarafından kurulan Çatalağzı Termik Santrali ile Silahtarağa Elektrik Santrali’nin arasında bağlantı kuruldu. İstanbul’un elektrik ihtiyacı bu iki merkez tarafından karşılandı. Santralin yönetimi 1962’de Etibank’a, 1970’te ise Türkiye Elektrik Kurumu’na verildi. Ambarlı Termik Santrali 1976 yılında tam kapasiteyle çalışmaya başlayınca, Silahtarağa Santrali’nin İstanbul elektrik dağıtımındaki payı azaldı. Silahtarağa 1983 yılına kadar İstanbul’un enerji gereksiniminin karşılanmasında kullanıldı.

KEBAN DÖNÜM NOKTASI OLDU

Keban Barajı ve Hidroelektrik Santrali; Türkiye'nin kömür dışı kaynaklardan elektrik üretiminde dönüm noktası oldu. Fırat Nehri üzerine kurulan Keban'ın hazırlık çalışmalarının tarihi 1930’lara kadar uzanıyor. Yapım çalışmalarına 1963 yılında başlanan Keban'ın temeli 1965’te atıldı. Yapımı ise 1974 yılında tamamlandı. Santralin 4 ünitesi aynı yıl devreye alınırken 1982 yılında 4 ünite daha eklenerek, toplam gücü 1.330 MW'ye çıkarıldı. Keban Barajı ve Hidroelektrik Santrali, enerji açısından Türkiye’nin ilk dev yatırımı. Keban kurulduğunda Türkiye’de üretilen elektriğin % 20’sini tek başına karşılıyordu.

YENİLENEBİLİR ENERJİ ÖNCÜSÜ

İlk kömür yakıtlı termik santrali, İstanbul'da 1914'te işletmeye açılmıştı. 1948'te ise Çatalağzı Termik Santrali hizmete girmişti. İlk doğal gaz çevrim santrali ise 1985'te Lüleburgaz'da çalışmaya başladı. İlk jeotermal enerji santrali 1974'te Denizli'de, ilk rüzgar enerjisi santrali 1998'de İzmir'de ve ilk güneş enerjisi santrali de 2011'de İstanbul'da kuruldu.

11.436 SANTRALLE TEMİZ ENERJİ

Türkiye temiz enerji sektörüne yapılan yatırımlarla yenilenebilir enerji kurulu gücünde Avrupa'da 5'inci, dünyada 12'nci sıraya çıktı. Bugün Türkiye yenilenebilir enerjiden elektrik üretimi çalışmalarında, güneşten 10 bin 479, hidroelektrikten 752, biyokütlededen 384, rüzgardan 363, atık ısıdan 95 ve jeotermal enerjiden 63 santralle Avrupa'da rekora koşuyor.

ertan.altan@haberglobal.com.tr 

Kaynak: Web Özel