TCMB'nin adımı rezervleri 4 milyar dolar artıracak

Merkez Bankası (TCMB) yaklaşık 10 yıl önce başladığı TL zorunlu karşılıkların (ZK) döviz ve altın cinsi tutulabilmesine imkan tanıyan Rezerv Opsiyon Mekanizması'nı (ROM) sonlandırıyor. Banka bugün yaptığı ZK değişiklikleriyle rezervlerini de yaklaşık 4 milyar dolar artıracak.

TCMB'nin toplam rezervi 29 Ekim ile biten haftada 123.8 milyar seviyesinde. TCMB bugün yabancı para (YP) zorunlu karşılık oranlarını tüm vade dilimlerinde 200 baz puan artırırken, TL zorunlu karşılıkların altın olarak tutulma imkanı üst limitini yüzde 10'a düşürdü. TCMB kalan yüzde 10 altın tutulabilme imkanının da kademeli "sonlandırılacağını" açıkladı. Banka böylece yakında 10 yıllık ROM sistemini de sona erdirecek.

Sistem tamamlanınca TL ZK'lar da sadece TL cinsi tutulabilecek. TL ZK'ların döviz cinsi tutulabilme imkanını 1 Ekim itibarıyla sıfırlamıştı. BGC Partners bu sabahki raporunda, "Değişiklik bankacılık sektörünün yıllık gelirlerinde %1.5 civarında düşüşe neden olacak. Bu etkinin bir bölümü döviz cinsi mevduat maliyetlerinde yapılacak daha fazla düşüş ile karşılanabileceğini düşünüyoruz" denildi. Resmi Gazete'de ZK kararının yayımlanması ardından TCMB'den yapılan açıklamada "TCMB fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğinin artırılması için zorunlu karşılık düzenlemesinde değişikliğe gitmiştir" denildi. Alınan kararla 1 yıla kadar YP zorunlu karşılıkları yüzde 23'ten yüzde 25'e yükselten TCMB, 1 yıldan uzun vadeli YP zorunlu karşılıkları ise yüzde 17'den yüzde 19'a yükseltmiş oldu.

TCMB alınan kararlarla, TL cinsinden zorunlu karşılık tesislerinin yaklaşık 7.4 milyar TL, yabancı para cinsinden zorunlu karşılık tesislerinin ise yaklaşık 3.8 milyar dolar karşılığı tutarında artacağını öngördü. Bilkent Üniversitesi öğretim üyesi ve TCMB eski başekonomisti Hakan Kara twitter üzerinden yaptığı değerlendirmede, "Döviz cinsi yükümlülükler için zorunlu karşılıkların artırılmasının temel nedeni brüt rezervi yüksek göstermek" dedi. Kara banka rezervlerinin 2 hafta içinde 128 milyar doları aşacağını da belirtti.

TCMB'NİN SİSTEMİ TAMAMLANDIĞINDA TL ZORUNLU KARŞILIK SADECE TL TUTULACAK

TCMB açıklamasında "TL zorunlu karşılık tesisinin standart altın cinsinden tesis edilmesi imkanı üst limitinin yüzde 15'ten yüzde 10'a düşürülmesine karar verilmiştir. Söz konusu imkan kademeli olarak azaltılarak sonlandırılacaktır" denildi. TL zorunlu karşılıkların döviz ve standart altın cinsinden tesis edilmesi imkanları 2011 yılı sonunda getirildi. Bu imkanlar 2012 yılı sonunda sırasıyla yüzde 60 ve yüzde 30 oranlarına kadar yükselmişti. Yani o dönemde TL cinsi zorunlu karşılıkların yüzde 90'ını bankalar tarafından altın ve döviz cinsi tutulabiliyordu. İmkanın kullanımı bankaların tercihine bırakılmış ancak avantaj nedeniyle bankalar bu imkanları bilançolarına göre üst sınırlara yakın olarak yıllarca kullanmıştı.

Bu imkanla TCMB rezerv birikimi yaratmış ancak rezervler TCMB sahipliğinde olmamıştı. TCMB brüt "döviz rezervlerini güçlendirmek ve bankalara likidite yönetimlerinde daha fazla esneklik sağlama amacıyla" ROM'u 2012 sonunda bir politika aracı olarak kullanmaya başladığını açıklamıştı. Bugün gelinen noktada ise ROM sisteminde son kalan yüzde 10 altın imkanı da bir süre içinde sonlandırılacak ve artık TL ZK'lar sadece TL cinsinden tutulmuş olacak. TCMB verilerine göre 1 Kasım'da başlayan tesis dönemi itibarıyla zorunlu karşılığa tabi kuruluşların TL cinsinden tesis etmesi gereken zorunlu karşılık tutarı 113.3 milyar TL tutarında. Değişiklikler, tesisi 12 Kasım tarihinde başlayacak olan 28 Ekim tarihli yükümlülük döneminden itibaren geçerli olacak.

Kaynak: Reuters