Taliban bu depremin altından kalkabilir mi?

Taliban'ın geçtiğimiz yıl Ağustos'ta Afganistan'da yönetimi devralmasıyla uluslararası toplum Afganistan'la ilişkilerinde yeni bir sayfa açtı. Bu nedenle ülke ekonomik ve sosyal anlamda zor bir dönemeçten geçiyor. Bütün bu zorluklar yetmezmiş gibi Afganistan 21 Haziran'da bir de deprem felaketiyle sarsıldı.

Depremin vurduğu Paktika'da yaşayan Kowsar, durumun ciddiyetini “Sadece bizim bölgemizde 24 kişi yaşamını yitirdi. Bütün evler yıkıldı. Tüm yiyeceklerimiz enkaz altında kaldı. Acilen gıda ve barınma desteğine ihtiyacımız var.” ifadeleriyle açıkladı. Yaşadıkları yerin depremden çok büyük hasar gördüğünü ve depremde babasını kaybettiğini söyleyen Kowsar, toplu mezarlar kazdıklarını ve kayıplarını bu mezarlara gömdüklerini belirtiyor. 

Depremde birçok akrabasını kaybeden Kowsar, Afganistan'da bu felaketi yaşayan binlerce kişiden sadece biri. Devlet medyasının aktardığına göre; depremde bin 500'e yakın kişi yaralandı ve on binlerce yapı yıkıldı. Afganistan'ın dini lideri Hibatullah Akhundzada, halihazırda bini geçen can kaybının artabileceğini kaydetti.

ARAMA KURTARMA KAPASİTESİ SINIRLI

Arama kurtarma çalışmaları devam ediyor ve yetkililer hala çok sayıda insanın enkaz altında olduğunu aktarıyor. Fakat bölgenin dağlık olması çalışmaları sekteye uğratıyor. Bazı bölgelerde yolların olmaması da durumu iyice karmaşıklaştırıyor. Gönüllüler, afetzedeleri enkazdan çıkarmak için ellerinden geleni yapıyor. Afganistan'ın iyi bir afet yönetimi mekanizmasının olmayışı ve uluslararası yardım örgütlerinin Taliban'ın yönetimi devralmasından sonra ülkeden ayrılması da Taliban'ın afetle mücadelesini bir hayli güçleştiriyor. 

Paktika eyaletinin Taliban ordusu komutanlığından yapılan açıklamada da bazı bölgelere ulaşılamadığı, ağların çok zayıf olduğu ve olaya dair sürekli yeni bilgiler edinilmeye çalışıldığı aktarıldı. Öte yandan, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, BM'nin yardımların yönlendirilmesine yardımcı olmak amacıyla “tümüyle harekete geçtiğini” dile getirdi. Taliban Sözcüsü Zabihullah Mujahid, Pakistan'dan gıda başta olmak üzere sekiz tır yardım gönderildiğine işaret etti.

Beyaz Saray'ın açıklamasında ise, ABD Başkanı Joe Biden'ın gelişmeleri takip ettiğini ve pek çok federal hükümet ile ortaklarına afetten en çok etkilenen yerlere yardım seçeneklerini değerlendirme talimatı verdiği kaydedildi. Aynı zamanda Avrupa Birliği de Afganistan'a yardım önerisi sundu.

GÜVEN EKSİKLİĞİ SORUNU

Afganistan'ın eski Afet Yönetimi Bakanlığı Sözcüsü Ahmad Tamim Azimi, afet yönetiminin Taliban'ın bir önceliği olmadığının altını çizdi. Azimi, politik ve ekonomik istikrarsızlığın yanı sıra, eğitimli ve donanımlı memurların ülkeden ayrılmasının Afganistan'ın kapasitesini iyice düşürdüğünü ifade etti. “Teknik departmanların başına din işleriyle alakalı kişileri getirirseniz krizleri nasıl yönetmeyi beklersiniz ki” diye soran Azimi, bu eğilimin sadece Afganistan'ı daha çok kaosa sürükleyeceğinin altını çizdi.

Ekonomi uzmanı Janat Fahim Chakari ise, Taliban hükümetinin meşruiyet probleminin Afganistan'a uluslararası insani yardımların önüne geçmeyeceği kanaatinde olduğunu belirtti. Chakari, “Deprem eski Cumhurbaşkanı Eşref Gani hükümetinin döneminde olsaydı uluslararası toplum yardım gönderme konusunda bir beis görmezdi. İnsani yardımların siyasileştirilmemesi gerektiğini düşünüyorum.” şeklinde konuştu.

Uluslararası toplum, Taliban yönetiminin nakdi yardımı silah satın almak için harcamasından endişe duyduğundan ötürü Afganistan'a doğrudan finansal yardım gönderme konusuna mesafeli yaklaşıyor.

Taliban, yönetimi ele geçirdiği günden beri uluslararası toplum tarafından resmen tanınma mücadelesi veriyor. Batılı uzmanlar Afganistan'ın bu açıdan krizi fırsata çevirme şansı elde edebileceğini ifade ediyor.

Taliban Sözcüsü Bilal Karimi, afetzedelere gereken yardımların yapılması konusunda ilgili birimleri görevlendirdiklerini belirterek, yardım örgütlerinin Afganistan'da faaliyet yürütmesi konusunda hiçbir engel olmadığını kaydetti. Karimi ayrıca “Taliban da bu durumu yönetme kapasitesine sahip” diye konuştu.

*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin tamamın Deutsche Welle'de Omidullah Deedar ve Ghazanfar Adeli imzasıyla yayımlanan  "Afghanistan earthquake: Can the Taliban deal with the aftermath?" isimli makaleden alınmıştır.

Kaynak: Web Özel