Tetris nasıl ortaya çıktı? Para, zeka ve fırsatların hikayesi...

1980’ler kişisel bilgisayarların patladığı, dünyada bilgisayarların evlere dağıldığı bir dönem olarak anıldı. Apple ve Compaq gibi firmalar rekabet halindeyken, Microsoft işletim sistemi ile piyasada devrim etkisi yarattı. 80’li yıllar dijital oyun pazarı için de patlama dönemiydi. Artık pong gibi piksel oyunlardan daha renkli yapımlara geçiş yapıldı. Atari salonları 13-16 yaş arası çocuklarla dolup taşarken, taşınabilir oyun konsolları için de çalışmalar hızlanmıştı.

80’li yıllarda Mario, Yoshi gibi Nintendo karakterlerinin yanı sıra demir perdenin arkasından başka bir oyun daha dünyaya göz kırpmaya çalışıyordu: Tetris. Tetris bugün 65 farklı oyun platformuna çıkarak bu konuda dünya rekoruna sahip bir yapım. Gameboy’da 35 milyon kopya satarak bu alanda bir rekora sahip.

Peki tam sırayı kaplayan blokların kaybolmasını sağlayan bu oyun nasıl ortaya çıktı? Tetris 1984 yılında Sovyet yazılımcı Alexey Pajitnov tarafından icat edildi. Pajitnov, bilgisayarlar için yazdığı oyunu, ilk zamanlarda bedavaya insanlara dağıtıyordu. Oyunu Las Vegas’taki bir fuarda gören ABD’li yatırımcı Henk Rogers ise büyük bir ticari başarının eşiğinde olduğunu anlamıştı.

DÜNYAYA YAYILDI

Rogers oyunun farklı platformlar için lisansını satın almayı başardıktan sonra Tetris bütün dünyanın tanıdığı bir ürüne dönüştü. Ancak bu lisansları satın almak hiç kolay olmadı. O tarihte Sovyetler Birliği’nden herhangi bir ürünü çıkartmak son derece zordu.

Tetris’in mucidi Alexey Pajitnov 1979 yılında Sovyet Bilimler Akademisi’ne bilgisayar araştırmacısı olarak girdi. Burada Rus yapımı Electronika 60 bilgisayarında birkaç bulmaca oyunu tasarladı. Bir süredir aklında oyuncuların boşlukları doldurduğu bir oyun olan yazılımcı, en sevdiği spor olan tenis ile Rusça dört kelimesinin birleşiminden oluşan Tetris isimli oyunu icat etti.

Elektronika 60’ta bilgisayar grafik arayüz olmadığı için, Pajitnov oyunu, gerçek tuğlalarla tasarladı. Oyunun ilk versiyonunda seviye sistemi ve puanlama yoktu. Oyun ilk kez 6 Haziran 1984 tarihinde oynanmaya hazır hale getirildi. Oyun kısa sürede Moskova’da yayıldı. Öyle bir yayıldı ki Moskova Tıp Enstitüsü’nde insanların mesai saatlerinde çalışmak yerine Tetris oynaması idarecileri tarafından büyük tepki ile karşılandı. Daha sonra Komünist Parti, kamuya ait bilgisayarlara oyun yüklenmesini yasakladı.  

Dünyada tetris çılgınlığı!Dünya

OYUN PC'YE TAŞINDI

Pajitnov, Elektronika 60’ın grafik kapasitesi sınırlı olduğundan dolayı, daha yüksek görüntü kalitesine sahip IBM bilgisayarlarına oyunu taşımanın bir yolunu düşündü. Çözümü 16 yaşındaki Vadim Gerasimov’da buldu. Bu lise öğrencisi birkaç hafta gibi kısa bir sürede, yeni grafikler ve skorboard ile oyunu IBM’e entegre etmeyi başardı.

Pajitnov oyunu Sovyetler Birliği’nin dışına ihraç etmek istiyordu ancak ne iş dünyası hakkında bir fikri vardı ne de Sovyet Bilimler Akademisi oyunun başarısından memnundu. Çünkü onlar araştırma birimlerini oyunlar için değil farklı bilimsel ilerlemeler için kurduklarına inanıyorlardı.

FAKS 'RESMİ' BELGE

1986 yılında oyunun bir kopyası Macaristan’daki Novotrade isimli oyun firmasına gönderildi, yapım daha sonra disketlerin içinde Polonya’ya geçti. Oyunu Macaristan’da göre İngiliz yazılımcı Robert Stein, faks yolu ile Pajitnov ile iletişime geçti. Ancak Pajitnov faks ile bir anlaşmayı onaylamanın batıda ‘resmi’ belge yerine geçtiğini bilmiyordu.

Stein, aldığı ‘onay’ ile oyunu farklı firmalara ürettirmek için yola koyuldu. Stein, oyunun Avrupa haklarını Mirrorsoft, ABD haklarını ise HoloByte isimli şirkete sattı. Ortada resmi bir imza olmamasına rağmen Patijnov’un oyunu dünyada dolaşmaya başlamıştı. Oyunun pazarlama sürecinde Rus duygusu olabildiğince korunmak istendi. Öyle ki grafik iyileştirmeleri ile Tetris alanının dışına Rusya’dan coğrafi yerler kondu. Oyun kırmızı ve kiril alfabesine benzeyen bir yazı ile kapaklandı. Mirorsoft oyunu Amiga, Atari, Commodore 64 gibi platformlara uyarladı. Bu süre içerisinde Pajitnov oyundan bir kuruş kazanmadı. Ancak Stein lisans sorununu çözmesi gerektiğini yoksa bunun ileride başına bela olacağını anlamıştı.

GAMEBOY İLE FARKLI BİR SEVİYEYE TAŞINDI

Bu hukuki meseleler devam ederken batı basını Pajitnov hakkında makaleler yazıyor, kendisi sık sık konferanslara davet ediliyordu. 1990 yılında ilk kez ABD’yi ziyaret ederken burada farklı şehirlere uğradı. Burada oyunu için Rusya’da bir pazar olmadığını ancak batıda çok tüketici olduğunu fark etti. Aynı dönemlerde Nintendo Gameboy ile Tetris büyük bir patlama yaşıyordu. Rus yazılımcı daha sonra ABD’nin Seattle kentine taşındı. 1996 yılında Rogers ile birlikte Tetris Şirketi’ni kurdu. Bu şirket 2002 yılında Tetris’in dağınık yerlerde bulunan bütün haklarını topladı.

Kaynaklar: New York Times, Wall Street Journal, The Atlantic, Haberglobal.com.tr