Pezeşkiyan bilmecesi, 'Türkiye'ye dost olacak mı?

İran'da "reformist" kimliği ile tanınan Türk asıllı Mesud Pezeşkiyan'ın Cumhurbaşkanı seçilmesi gözleri bu ülkeye çevirdi. Her fırsatta "Türk" kimliği ile gurur duyduğunu söyleyen Pezeşkiyan’ın cumhurbaşkanlığına gelmesinin ardından Türkiye-İran ilişkilerinin seyri merak konusu oldu. Öte yandan Ortadoğu'da vekalet savaşları yürüten İran'ın, yeni dönemdeki yol haritası ise bilinmezliğini korurken, uluslararası siyaset uzmanları ise İran'ı "haberglobal" için masaya yatırdı.

Doç. Dr. İkbal Durre (Uluslararası İlişkiler Uzmanı)

"İYİ POLİS-KÖTÜ POLİS"

"Pezeşkiyan’ın seçimler sırasında iç ve dış politika ile ilgili liberal söylemleri beklenti yarattı. Bu ılımlı duruş her ne kadar Batı’da karşılık bulsa da İran ile ilişkilerde kısa vadede ciddi düzelme olmayacaktır. İran’ın Batı ülkeleri ile en büyük problemi; nükleer silah faaliyetleri, Rusya ile askeri iş birliği, Ortadoğu’da desteklediği silahlı örgütler gibi ana konular. Kaldı ki, ülkedeki yetki dini liderde. Parlamentonun muhafazakar yapısı da saydıklarıma eklendiğinde tablo netleşiyor. Dolayısıyla; Pezeşkiyan, Hamaney ikilisi 'iyi polis, kötü polis' taktiği yürütecek ve İran'da geçici yumuşama havası yaratılacaktır."

"SAFLIK OLUR!"

"İran'da ekonomide ana hedef olan yüzde 8’lik büyüme için toplumsal bir konsensüs şarttı ve bunu da tek yapabilecek kişi bugünkü cumhurbaşkanı. Aslında Pezeşkiyan, Hameney’e çok yakın bir isim. Bu nedenle sonucu, Pezeşkiyan’ın sisteme karşı bir  zaferi olarak görmek en yumuşak ifadeyle 'saflık' olur."

SORUN AFGANİSTAN

"Pezeşkiyan, sadece etnik kökeniyle bağlantılı değil; ideolojik olarak da Türkiye ve Türk dünyası ile yetkileri dahilinde yapıcı bir politika yürütecektir. Öte yandan, Ermenistan ile ilişkilerde coğrafi şartların dikte ettiği gerçeklikler belirleyici olmaya devam edecek. Reisi zamanında Erivan yönetimi kendisine çok umut bağlamıştı. Ermenistan, Reisi’nin politikalarını sürdürme sözü veren yeni başkanın sözünü tutup tutmayacağının beklentisi içerisinde. Afganistan ile ilişkilerde terör ve uyuşturucu madde ticareti, İran için en büyük sorun. Bu sorunların çözümü için Taliban rejimi ile bir yakınlaşma kaçınılmaz görünüyor."

Prof. Dr. Kamer Kasım (Uluslararası İlişkiler Uzmanı)

İŞ BİRLİĞİ YAPMADILAR

"Batı’nın sert yaptırımları Türkiye-İran ilişkilerinin gelişmesinin de önünde engel oluyor. Türkiye, özellikle Kafkasya’da bir istikrar alanı oluşturmak istiyor. Bu strateji Türkiye, Rusya ve İran’ın bir araya gelmesiyle sağlanabilir. Burada kuşkusuz önemli bir adım atıldı. İkinci Karabağ Savaşı’ndan sonra Azerbaycan topraklarını işgalden kurtardı ve yeni bir dönemin kapısı açıldı. Ancak Azerbaycan’ın topraklarının işgalden kurtarılması ve Kafkasya’da genel iş birliği noktasında İran yönetiminden çok destek gelmedi."

TEHDİT GÖRMEMELİ

"Yeni İran yönetimi reformist adayla birlikte şöyle mesajlar veriyor: 'Komşularımızla iyi ilişkiler başlatalım, dış dünyaya açılmamız gerekir.' İran, Kafkasya'da daha uyumlu bir dış politika izlemeye başlarsa ilişkiler gelişir. Karabağ sorunu çözüldü. İran; Türkiye ve Azerbaycan’ı tehdit olarak görmek yerine iş birliği yapabileceği ülkeler olarak görür ve Ermenistan’ı da Türkiye ve Azerbaycan ile iş birliği yapmaya iterse bu hem Türkiye-İran ilişkilerini geliştirir hem de genel anlamda Kafkasya için iyi olur."

Prof. Dr. Hasan Köni (Uluslararası İlişkiler Uzmanı)

"Pezeşkiyan’ın Türkiye’ye olumlu bakması gerekiyor. Türkiye, İran ilişkilerinin gelişmesi ticari açıdan da önemli. Terör hareketlerinden onlar da rahatsız. İran hem Suriye' de hem de Irak’ta var. İkili ilişkilerin geliştirilmesi çok yararlı olacaktır. İran’da halka özgürlük tanıyacak reformların yapılması gerekiyor. Pezeşkiyan’da birdenbire ortaya çıkmış değil. Daha öncede önemli görevlerde bulunmuş. Uzun zaman iktidarla birlikte çalışmış bir isim."

[email protected]

Kaynak: Web Özel