Dünyanın en iyi yemeği nasıl seçilebilir?

Sıdal Utkucu

Yayınlanma: 27.12.2022- 15:03

Son Güncelleme 28.12.2022 - 14:00

Web Özel

Dünyanın en iyi yemeği nasıl seçilebilir? — Meşhur Taste Atlas listesine göre 'Türkiye'nin en iyi yemeği' cağ kebabı. Fotoğraf: Shutterstock

Şu sıralar internette dolanan iki liste dikkat çekiyor. Bir tanesi 'dünyanın en iyi yemekleri' diğeri ise 'dünyanın en iyi mutfakları' listesi. Kuşkusuz bu listeler öznel tercihlere göre oluşturuluyor. Peki dünyanın en iyi yemeğini gerçekten objektif kriterlere göre seçebilmek mümkün mü?

Her yıl dünyanın en iyi mutfakları ve yemekleri listesiyle adından söz ettiren ve genelde de tartışma yaratan internet platformu Taste Atlas'ın geçtiğimiz günlerde yayımladığı 2022 listesi büyük tartışma yarattı. Bu tartışma tabii sadece Türkiye'de değil, dünya çapında yaşandı. Öyle ki platform Twitter hesabından açıklama yayımlamak zorunda kaldı ve listenin nasıl belirlendiğine dair bilgiler paylaştı.

'BÜYÜKELÇİLİKLER ARIYOR'

Her yıl liste yayınladıklarında pek çok insanın öfkesine maruz kaldıklarını aktaran Taste Atlas, “Hatta büyükelçiliklerden bile telefon aldıklarını” belirtti. “Bununla yaşamaya alıştık ama yine de yöntemimizden bahsedelim” ifadelerinin yer aldığı açıklamada, yerel yemeklerin araştırıldığı ve 15 binden fazla yemek ve malzemelerin yer aldığı bir veri tabanlarının olduğu vurgulandı.

Yıl boyunca insanların internet üzerinden yemekleri oyladığına işaret edilen açıklamada, 'milliyetçi oyların' geçersiz kalındığı kaydedildi. Yıl sonunda da her mutfaktan en çok oy alan yemeklerin ortalamasının ortaya koyulduğu ifade edilerek, “Bizden nefret etmeyin, biz sadece oyları sayıyoruz" denildi.

Dünyanın en iyi yemeği nasıl seçilebilir? - Resim : 1

Taste Atlas'ın listesinde pek çok komşu ülkenin farklı sıralamalarda yer alması dikkat çekerken, değerlendirmelerin tam olarak nasıl yapıldığı konusu ise pek tatmin edici bulunmadı. Liste ve yarattığı tartışma akıllara damak tadı gibi öznel bir meselede en iyinin nasıl belirlenebileceği ve böylesi listelerin neden yapıldığı gibi soruları akıllara getirdi.

Taste Atlas'ın dünyanın en iyi yemekleri listesine Türkiye'den cağ kebabı 9. sıradan giriş yaptı. Listede ilk 100'de Türkiye'den 11 yemek yer alması dikkat çekti.

What’s your favorite dish in the world?
Full top 100 best dishes in 2022: https://t.co/TVbd3jHohu pic.twitter.com/28jJDn0kmx
— TasteAtlas (@TasteAtlas) December 23, 2022

Aksaray Üniversitesi Turizm Fakültesi Öğretim Üyesi ve Osmanlı Saray Mutfağı'nın Gastronomi Turizmi Çerçevesinde İncelenmesi başlıklı doktora tezinin yazarı Doç. Dr. Aysu Altaş, internet ortamında oylama düzenlenerek ya da havaalanı giriş çıkışları ile otellerde turistlere anket doldurtularak bu tarz listelerin hazırlandığını belirtiyor. “Damak tadı tabii kişiden kişiye değişir ama turistlere mesela 'Seyahatiniz boyunca en çok beğendiğiniz Türk yemeği hangisi oldu?' gibi sorular yöneltilebilir” diyen Altaş, sözlerine şöyle devam ediyor:

“Listede kebap var ama onlarca çeşit kebap türü var. Ya da siz acılı kebap seviyorsunuz ben acısız seviyorum. Bunlar çok değişkendir.”

'ZİYARET EDEN TURİSTLER ETKİLİ'

Listelerin belirlenmesinde o ülkelere giden turistlerin de etkili olduğunu vurgulayan Altaş, “Listelerin belirlenmesinde o ülkelere giden turistlerin milliyeti devreye girebilir. Bazı turistler dünyanın en harika yemeğini bile yemiyor, 'O benim mantığıma yatmıyor' diyor mesela” değerlendirmesini yapıyor.

Altaş sözlerine şöyle devam ediyor:

“Herkesin turist çekebilmek için gastronomiyi ön plana çıkarmak zorunda olduğu bir dönemdeyiz. Ama listeler objektif de olmayabilir. Mesela Suriye'nin çok güzel bir mutfağı var ama mültecilere yönelik tutumdan bazı yerlerde Suriye mutfağına olumsuz oy verilmiş de olabilir. Evet, objektif olmayabilir bana kalırsa ama mutfakların ve yemeklerin ön plana çıkması, ülkelerin tanıtılması açısından gastronomi son derece önemli.”

Başkent Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü Öğretim Görevlisi Servet Kazım Güney ise, gastronomi alanındaki gelişmeler sayesinde tat ve koku gibi algıların kişisel olduğuna ve bunlar üzerinde hatıralar ile kültürü oluşturan birçok unsurun etkisinin bulunduğuna işaret ediyor.

"Bunun için bir metodoloji olduğundan bahsedemeyiz" diyen Güney, bu tür çalışmalarda bilimselliği tartışmaya açık anketler, sosyal medya araştırmaları veya internet taramaları gibi yollardan elde edilen bilgilerin kullanıldığını dile getiriyor.

Güney listelerin yayınlanmasının nedenlerinin ise, ülkelerin halkla ilişkiler çalışmaları, bazı internet sitelerinin etkileşim sayısını artırma çabaları, bir ürünün bir ülkeye ait olduğu iddiasını yineleme ve turist sayısını artırma olabileceğini belirtiyor.

Taste Atlas'ın listesinde dünyanın en iyi mutfağı olarak İtalya gösteriliyor. Türk mutfağı 7. sırada.