Mickey Mouse serbest kalıyor! 1 Ocak 2024'te telif haklarından muaf olacak!

Pek çok yakın gözlemcinin asla gelmeyebileceğini düşündüğü bir anda, fikri mülkiyetin en önemli parçasının ve belki de Amerikan pop kültürünün en ikonik karakterinin en az bir versiyonu, ilk beyazperde gösterimi olan 1928 yapımı kısa filmi "Steamboat Willie" nedeniyle Disney'in telif haklarından muaf olacak. Hem Mickey hem de Minnie Mouse'un yer aldığı "filmi" herkesin kullanımında olacak. 

ABD yasaları, Kongre'nin Mickey'nin yaşamı boyunca birkaç kez genişletmesinden sonra telif hakkının 95 yıl süreyle tutulmasına izin veriyor.

Hukuk profesörü ve Duke Kamusal Alan Çalışmaları Merkezi yöneticisi Jennifer Jenkins, bunun "sembolik ve heyecan verici" olduğunu ifade ederek, "Bazen alaycı bir şekilde Mickey Mouse Koruma Yasası olarak anılıyor. Bu fazla basite indirildi çünkü süresinin uzatılması için baskı yapan yalnızca Disney değildi. Eserleri yakında kamu malı olacak olan ve 20 yıllık ekstra korumadan büyük ölçüde yararlananlar, telif hakkı sahiplerinden oluşan bir gruptu”dedi. 

Bir Disney yetkilisi AP'ye yaptığı açıklamada, "Mickey Mouse'un 1928 tarihli kısa film Steamboat Willie'de ilk kez ortaya çıkmasından bu yana, insanlar karakteri Disney'in hikayeleri, deneyimleri ve özgün ürünleriyle ilişkilendirdiler. Steamboat Willie filminin telif hakkı sona erdiğinde bu durum değişmeyecek"diye konuştu. 

SINIRLI YARARLANILABİLİYOR

Mevcut sanatçılar ve yaratıcılar Mickey'den yararlanabilecekler, ancak büyük sınırlamalarla. Sadece “Steamboat Willie”deki daha haylaz, fareye benzeyen, konuşmayan tekne kaptanı telif düzenlemesinin dışına çıkıyor. 

Disney'in açıklamasında "Mickey'nin daha modern versiyonları, Steamboat Willie telif hakkının sona ermesinden etkilenmeyecek ve Mickey, hikâye anlatımımızda, tema parkı atraksiyonlarında ve ürünlerimizde Walt Disney Company'nin küresel elçisi olarak öncü bir rol oynamaya devam edecek" denildi. 

MODERN 'MICKEY MOUSE'UN TELİFİ SÜRÜYOR

Ancak bir karakterin sergilediği her özellik veya kişilik özelliği mutlaka telif hakkına tabi değil ve mahkemeler önümüzdeki yıllarda Disney'in mülkiyetinin içinde ve dışında ne olduğunu belirlemekle meşgul olabilir.

Şirketin açıklamasında, "Elbette Mickey Mouse'un daha modern versiyonları ve telif hakkına tabi diğer eserler üzerindeki haklarımızı korumaya devam edeceğiz" ifadesine yer verildi. 

Disney, kurumsal maskot ve marka tanımlayıcı olarak Mickey'nin ticari markasını hâlâ sağlam ve ayrı bir şekilde elinde tutuyor ve yasa, tüketicileri bir ürünün orijinal yaratıcıdan geldiğini düşünmeye sevk etmek için aldatıcı bir şekilde karakterin kullanılmasını yasaklıyor. Bir film şirketi ya da tema parkı kuran hiç kimse, fare kulaklarını logosu yapma özgürlüğüne sahip olmayacak.

Disney'in açıklamasında "Mickey ve diğer ikonik karakterlerimizin izinsiz kullanımından kaynaklanan tüketici kafa karışıklığına karşı koruma sağlamaya çalışacağı" belirtildi.

STEAMBOT WILLIE HAKKINDA

Walt Disney ve ortağı Ub Iwerks'in yönettiği ve sesi görselleriyle senkronize eden ilk çizgi filmlerden biri olan "Steamboat Willie", aslında Mickey ve Minnie'nin yer aldığı üçüncü çizgi filmdi ama piyasaya sürülen ilk çizgi filmdi. Bir teknenin kaptanlığını yapan ve diğer hayvanlardan müzik aletleri yapan daha tehditkâr bir Mickey'yi içeriyor.

Bu filmde ve son yıllarda Disney animasyon filmlerinin girişinde kullanılan bir klipte Mickey, 1910 yapımı "Steamboat Bill" şarkısını ıslıkla çalıyor. Şarkı, "Steamboat Willie"den sadece birkaç ay önce vizyona giren Buster Keaton filmi "Steamboat Bill Jr"ın ismine ilham kaynağı oldu ve bu da Disney kısa filminin ismine ilham vermiş olabilir. Keaton filminin telif hakkı yenilenmedi ve film 1956'dan beri kamu malı.

ABD kamu alanına giren diğer mülkler arasında Charlie Chaplin'in "Sirk" filmi, Virginia Woolf'un "Orlando" romanı ve Bertolt Brecht'in "Üç Kuruşluk Opera" adlı müzikal oyunu yer alıyor.

Disney, TBMM'de 'Atatürk dizisi' savunmasını yapacak: 'Özür dilemesini bekliyoruz'Kültür Sanat

Kaynak: Ajans Bizim