PISA (Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından üçer yıllık dönemler hâlinde, 15 yaş grubundaki öğrencilerin kazanmış oldukları bilgi ve becerileri değerlendiren bir araştırmadır. PISA'nın temel amacı, öğrencilerin okulda öğrendikleri bilgi ve becerileri günlük yaşamda kullanma becerilerini ölçmektir.
PISA'da zorunlu eğitimin sonunda örgün eğitime devam eden 15 yaş grubundaki öğrencilerin; matematik okuryazarlığı, fen okuryazarlığı ve okuma becerileri konu alanlarının dışında, öğrencilerin motivasyonları, kendileri hakkındaki görüşleri, öğrenme biçimleri, okul ortamları ve aileleri ile ilgili veriler toplanmaktadır. PISA araştırmasında kullanılan "okuryazarlık" kavramı, öğrencinin bilgi ve potansiyelini geliştirip, topluma daha etkili bir şekilde katılmasını ve katkıda bulunmasını sağlamak için yazılı kaynakları bulma, kullanma, kabul etme ve değerlendirmesi olarak tanımlanmaktadır.
PISA'nın ulusal düzeyde çeviri ve uyarlama işlemlerinin yapılması, araştırmanın uygulanması, analizlerin yapılması ve ulusal raporun hazırlanması gibi işlemler ise araştırmaya katılan her ülkede belirlenen ulusal merkezler tarafından gerçekleştirilmektedir.
PISA'da Ne Ölçülmektedir?
PISA'da aşağıdaki üç temel gösterge esas alınmaktadır
(MEB, 2015; OECD, 2016).
1. Öğrencilerin bilgi ve becerilerinin profilini ortaya çıkaracak göstergeler
2. Öğrencilerin becerilerinin PISA'da anketler aracılığıyla toplanan değişkenlerle ilişkisinin nasıl olduğuna yönelik göstergeler
3. Öğrenciler arası ilişkiler ve okullar arası ilişkilere yönelik göstergeler
PISA araştırmasında uygulanan anketler aracılığıyla öğrencilerin motivasyonları, kendileri hakkındaki görüşleri, öğrenme süreçleri ile ilgili psikolojik özellikleri, okul ortamları ve aileleri ile ilgili veriler de toplanmaktadır.
Okuma becerileri, matematik okuryazarlığı ve fen okuryazarlığı alanlarında öğrencilerin puanları yorumlanırken anket verilerinden yararlanılmaktadır (MEB, 2017).
PISA araştırması, 2000, 2003, 2006 ve 2009 yıllarında kağıt-kalem testi şeklinde uygulanmıştır. İlk kez 2012 yılında matematik okuryazarlığı alanında bilgisayar temelli uygulamaya imkân tanınmıştır. PISA 2015 ve PISA 2018 uygulamalarına Türkiye bilgisayar tabanlı uygulama türünde katılmıştır (MEB, 2015; MEB, 2017).
PISA 2018 uygulaması, 37'si OECD üyesi olmak üzere 79 ülke ve ekonomideki yarım milyondan fazla öğrencinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. 2018 uygulaması, PISA'nın 2000 yılından bu yana katılımcı ülke ve ekonomi sayısının en yüksek olduğu döngüyü oluşturmaktadır.
Birbirinden oldukça farklı eğitim sistemlerine sahip 79 ülke ve ekonomi, uygulamaya katılımın oldukça yüksek olduğunu göstermektedir.
PISA 2018 uygulamasına katılan 79 ülkeden 70'inde bilişsel test ve anket uygulamaları bilgisayar tabanlı olarak değerlendirilmiştir. Dokuz ülke ise PISA 2018 uygulamasına kâğıt-kalem testi türünde katılmıştır (OECD, 2019b).
PISA'YA KATILAN ÜLKELER
OECD Üyesi Ülkeler
Almanya
Amerika Birleşik Devletleri
Avustralya
Avusturya
Belçika
Birleşik Krallık
Çek Cumhuriyeti
Danimarka
Estonya
Finlandiya
Fransa
Hollanda
İrlanda
İspanya
İsrail
İsveç
İsviçre
İtalya
İzlanda
PISA 2018'e Partner Olan Ülke ve Ekonomiler
Arjantin
Arnavutluk
Bakü (Azerbaycan)
Belarus
Birleşik Arap Emirlikleri
Bosna Hersek
Brezilya
Brunei
B-S-J-Z (Çin)
Bulgaristan
Dominik Cumhuriyeti
Endonezya
Fas
Filipinler
Gürcistan
Hırvatistan
Hong Kong (Çin)
Karadağ
Katar
Kazakistan
Kıbrıs
Japonya
Kanada
Kolombiya
Kore
Letonya
Litvanya
Lüksemburg
Macaristan
Meksika
Norveç
Polonya
Portekiz
Slovakya
Slovenya
Şili
Türkiye
Yeni Zelanda
Yunanistan
Kosova
Kosta Rika
Kuzey Makedonya
Lübnan
Makao (Çin)
Malezya
Malta
Moldova
Panama
Peru
Romanya
Rusya
Sırbistan
Singapur
Suudi Arabistan
Tayland
Tayvan
Ukrayna
Uruguay
Ürdün
Vietnam
Önceki PISA Döngülerine Partner Olan Ülke ve Ekonomiler
Azerbaycan
Cezayir
Guangdong (Çin)
Himachal Pradesh (Hindistan)
Kırgızistan
Liechtenstein
Mauritius
Miranda (Venezuela)
Tamil Nadu (Hindistan)
Tunus
