Türkiye şehitlerine ağlıyor... Helikopter kazasına ilişkin akla takılan 4 önemli soru

Bitlis'in Tatvan ilçesinde 11 askerin şehit olmasına neden olan askeri helikopter kazası geride büyük acılar bıraktı. 8'nci Kolordu Komutanı Korgeneral Osman Erbaş ve 10 askerin Türk bayrağına sarılı naaşı, devlet töreni için Elazığ'dan Ankara'ya uğurlandı. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, ilk bilgilere göre hava koşullarından dolayı bu kazanın yaşandığına işaret etti ve "Cougar tipi helikopter kaza kırımına uğradı" dedi. Fransız-Alman ortak tasarımı olan Cougar helikopterleri daha önce de 3 kez kaza yapmış; bu 3 kazada 28 asker şehit olmuştu. Dünkü kazayla birlikte bu sayı 39'a yükseldi.

Peki bir helikopterin kaza kırıma uğraması ne demek? Güneydoğu'nun zorlayıcı arazi yapısında neden Sikorsky tipi helikopterler yerine manevra kabiliyeti daha düşük olduğu belirtilen Cougar kullanılıyor? Bu helikopterler TSK envanterine ne zaman girdi? Askeri helikopterlerde uçuştan önce hangi önlemler alınıyor?

Hepsini Haberglobal.com.tr okurları için, bölgede 20 yıl görev yapan emekli kıdemli albay Mithat Işık ve Güvenlik ve İstihbarat uzmanı Coşkun Başbuğ ile konuştuk.

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, kaza sonucu 11 personelin şehit olduğunu, 2 personelin ise yaralandığını duyurdu.

1-Helikopterin kaza kırıma uğradığı belirtildi. Bir helikopterin kaza kırıma uğraması ne demek? 

Coşkun Başbuğ: Kaza kırıma uğraması demek, kullanılamaz hale gelmesi demek. Ölümlü ya da ölümsüz. Her kazada 'kaza kırım ekibi' görev alır. Amaç, kazaya neyin yol açtığını bulmaktır. Arıza mı vardı, hava koşulları mı etkili oldu yoksa pilotaj hatası mıydı diye bakılır. Tüm bunları belirlemek için araziye girilir, ne var ne yok toplanır. Ankara'ya getirilir. Masaya yatırılır. Bütün alet ve cihazlar kontrol edilir. Tüm bilgiler harmanlanır ve rapor ortaya çıkar. O rapor da söz konusu kazayla ilgili son kanaattir. 

Mithat Işık: Herhangi bir coğrafi şarttan dolayı, arazi şartlarından dolayı veya teknik bir arıza nedeniyle düşmesi demek. Yani herhangi bir silah atımına maruz kalmada düşmesi demek. Kaza kırımının açıklanması en az 5-6 ay sürer. 

İLGİLİ HABER

Helikopter kazası neden oldu? Bakan Akar'dan ilk açıklama

2- Hava muhalefetinin etkili olduğu söylendi. Havalanmadan önce meterolojiyle ilgili nasıl kontroller yapılır?

Coşkun Başbuğ: Bir pilot uçuşa başlamadan önce ilk olarak hava durumunu alır. Pek dillendirilmez ama rüzgar da etkendir. Her hava aracının uçabileceği bir rüzgar vardır. Tüm hava durumu alınır, uçuşa engel bir durum var mı yok mu karar verilir. Pilot uçulamaz derse hiçbir komutan ona uçacaksın diyemez. Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da istihbari anlamda ilave hususlar var. Uçuş güzergahında terör tehdidi var mı, son dönemde alınan görüntüler veya temas var mı bakılır. Bundan sonra uçuş günü ve saati kararlaştırılır.

Mithat Işık: Ben bölgede 20 yıl kaldım. Orada görev yaptığım dönemde uçuş istikametinde en az son 5 yılın verilerini alırdık. En yakın meteroloji istasyonundan arazide bulunacağımız günlerin saat ve dakikalarına göre hava şartlarını alıyorduk. 5 yıl geriye gitmemiz lazım. Çünkü bölgenin zorlayıcı coğrafi şartları var ve hava şartları değişebiliyor. 5 yıl geriye gittiğinizde ani hava değişimlerine çok az maruz kalıyorsunuz. Son yıllardaki iklim değişikliğini de göz önüne aldığınızda bu çok daha önem kazanıyor.

3- Bir helikopter neden düşer ve askeri helikopterlerde hangi önlemler alınır?

Coşkun Başbuğ: Pilotaj hatası olabilir, teknik donanımdan kaynaklanıyor olabilir. Bakım bizde çok iyidir ama neticede binlerce parçadan oluşan bir makine. Bunun dışında hava koşulları etkilidir. Bir de sabotaj ve terör saldırısı.Önlem olarak da yapılacak iki şey var. İlki sürekli ve güncel bir bakım. Pilotla bakım ekibi aile gibidir. Karşılıklı bilgi alışverişi yapıldıktan sonra uçuşa geçilir. Helikopterin her parçasının uçuş ömrü ve saati vardır. O saat doldu mu değiştirilir. Yeterli önlem alınmıyor demek tamamen yanlış. Aksine haddinden fazla önlem alınıyor. Bu işin fıtratında maalesef bu var. Karayolunda da her türlü bakımı yapıyorsunuz ama başınıza bir kaza gelebiliyor. Havada da geçerli bu.

Mithat Işık: Kaza nedeni silahlı saldırı olabilir, meterolojik şartlar, helikopterde beklenmedik bir arıza veya pilotaj hataları olabilir.

İLGİLİ HABER

Şehit Korgeneral Osman Erbaş'ı Türkiye bu sözlerle tanıdı

4- Cougar tipi helikopter TSK envanterine ne zaman girdi, daha önce kaza yaptı mı?

Coşkun Başbuğ: Cougar, Fransız yapımı. Bu, 4. düşüşü. Birine roketli saldırı yapılmıştı, diğer ikisi de tele takıldı. Ama bu Cougar'ın kötü helikopter olduğu anlamına gelmez. Sınıfının iyi helikopterleridir. Bu helikopterlerin teknik anlamda hiçbir sıkıntısı yok. Avrupa'da da 10'a yakın ülke kullanıyor. Neden Sikorsky helikopter yerine bunu aldık? ABD ile tıpkı s-400 gibi bir gerginlik yaşandı ve Türkiye Fransa'ya başvurup, aldı. Yani bizim ABD ile yaşadığımız bir gerginlikten dolayı 1993'te görüşmeler başladı ve 1996'da envantere girdi bu helikopterler.

Mithat Işık: Ege Ordusu'nda envantere girmişti, hava kuvvetlerinde. Daha sonra Kara Kuvvetleri de Doğu ve Güney Doğu'da kullanmaya başladı. Ama bence o bölgede Sikorsky kullanılmalı. Sikorsky'nin manevra kabiliyeti daha yüksek gibi düşünüyorum.

Dördüncü defa böyle bir kaza yaşanıyor. Kuzey Irak´taki operasyona katılan askerleri taşıyan helikopter, Zap Bölgesi´nde füze ile vurulmuştu. Diğer tele takılanların nedenini iyi araştırmış olsaydık belki bugün bu acıyı yaşamayacaktık.

Kaynak: Web Özel