'Esir sancaklar'ın iadesi için Rusya'ya dava açtı

Tarihinde birkaç kez Rus işgaline uğrayan Erzurum, son olarak 1916 yılının Şubat ayında işgal edildi. Bu işgal sırasında şehrin pek çok tarihi ve kültürel değeri, Ruslar tarafından tahrip edilmesi sonucu yok oldu. Ruslar, Erzurum müdafaasının yaşandığı Aziziye Tabyalarında, o dönemde ele geçirdikleri 9 alay sancağı ile Pasinler'den ele geçirdikleri 1 Pasin sancağını ülkelerine götürdü. 

Erzurum ile Pasinler ilçesinden Rusya'ya götürülen ve 105 yıldır esir tutulan sancaklarla ilgili tarihçi- yazar Ümit Topal, çalışma başlattı. Topal, 1916'da şehre ilk giren Rus Komutan Yüzbaşı Konieff'in, Aziziye Tabyalarından ele geçirdiği sancakların şu an St. Petersburg'da bulunan Hermitage Müzesi depolarında olduğunu tespit etti. Topal, sancakların iadesi için avukatı Ömer Çelik aracılığıyla Erzurum 1'inci Asliye Hukuk Mahkemesi'nde dava açtı.

'BİZİ EN ÇOK ÜZEN, 9 SANCAĞIN BAŞ AŞAĞI SERGİLENMESİ'

Kanuni Sultan Süleyman'ın, Safevi Savaşı sırasında harap hale gelen Erzurum'un imarı için görevlendirilen Dulkadiroğlu sülalesinin evladı olduğunu belirten Ümit Topal, kent üzerine araştırmalar yaptığını söyledi. Osmanlı- Rus savaşlarında Erzurum'dan götürülen tarihi ve kültürel varlıkları bulmak için araştırma yaptığını anlatan Topal, "Saat Kulesi'nden sökülüp götürülen saat, çeşitli eserler, çiniler, kale kapısı, Rusya kütüphanelerine götürülen el yazması kitapları bulduk. Aynı zamanda bizi ok gibi yaralayan, milli hislerimizi canlandıran sancakların izini de bulduk. Bizi bu araştırmada en çok üzen, 9 sancağın baş aşağı sergilenmesi olmuştur. Sancaklar Türk ordusunun Türk milletinin şerefidir. Bunları ülkemize getirmek için herkesin desteğini beklediğimizi ifade ederim" dedi. 

Ümit Topal'ın avukatı Ömer Çelik ise "Sayın Ümit Topal ve ben başta şanlı Erzurum müdafaasında şehit düşen ecdadımıza sonra da milletimize ve tarihe karşı olan sorumluluk bilinci ile üzerimize düşen vazifeyi yerine getirmek adına Erzurum 1'inci Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde Rusya'da esir bulunan bu 9 Erzurum alay sancağı ile 1 Pasin sancağının iadesi için Rusya Federasyonu'na karşı mülkiyet tespit ve iade davası açmış bulunmaktayız. Bildiğimiz kadarıyla bu dava, Türkiye'de ilktir. İlk kez bu esir sancakların iadesi, adli olarak ve resmen talep edilmektedir" diye konuştu.

DAVA DİLEKÇESİ 

Avukat Ömer Çelik'in Erzurum 1'inci Asliye Hukuk Mahkemesi'ne verdiği dava dilekçesinin konu bölümünde, "1916 yılında Rus işgali sırasında başta 9 alay sancağı, 1 Pasin Sancağı ile muhtelif el yazması ve çeşitli milli ve tarihi eserin Rus işgal kuvvetleri tarafından Erzurum Pasinler'den alınıp Rusya'ya götürülmüş olduğunun tespiti ile bu sancak ve diğer eserlerin Türkiye'ye iadesine karar verilmesi talebidir" denildi. 

Dilekçede, Rusya'da esir tutulan sancakların fotoğraflarına da yer veren Ömer Çelik, hukuki delil olarak Milli Savunma Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Erzurum Valiliği kayıtlarını; tarihi belge olarak da Atatürk Üniversitesi Tarih Bölümü'nün arşiv ve kayıtlarını gösterdi.

Dava dilekçesinin sonuç ve istek bölümünde ise Çelik, "Rus işgali sırasında başta 9 alay sancağı, 1 Pasin sancağı ile muhtelif el yazması ve çeşitli milli ve tarihi eserin, Rus işgal kuvvetleri tarafından Erzurum ve Pasinlerden alınıp Rusya'ya götürülmüş olduğunun tespiti ile bu sancak ve diğer eserlerin Türkiye'ye iadesine, yargılama giderleri iye vekalet ücretinin davalı tarafa yüklenmesine karar verilmesini arz ve talep ederim" dedi. 

Kaynak: DHA