Papirüsler çözüldü! Platon'un son gecesi
Tarihin en etkili filozoflarından biri olan Platon'un son saatlerini nasıl geçirdiği, M.S 79'da patlayan Vezüv Yanardağı'nın volkanik kül katmanlarının altında bulunan papirüs tomarından öğrenildi. Büyük kısmı yanmış papirüsler yeni geliştirilen bir cihazla çözüldü.
İtalya'da M.S 79'da Vezüv Yanardağı'nın patlaması sonucu hasar gören Herculaneum Papirüsleri yapay zekayla çözülüyor. Geçen Şubat ayında kömürleşmiş parçalar üzerinde yapılan bir çalışmada antik dönemin ünlü felsefecilerinden Epiküros'un daha önce bilinmeyen bir pasajı keşfedilmişti. Bilim insanları bu kez aynı yöntemle antik felsefenin en büyük ismi Platon'un ölmeden önceki son gecesini nasıl geçirdiğini gün yüzüne çıkardı. Keşfi gerçekleştiren bilim insanları, antik parşömenlerin nasıl çözüldüğüyle ilgili dikkat çekici bilgiler verdi.
KÖMÜRLEŞMİŞ PAPİRÜSLER
M.S 79'da Vezüv Yanardağı'nın patlamasının ardından Pompeii ile birlikte kaybolan bir Roma şehri olan Herculaneum, antik çağın en önemli kütüphanelerinden birine sahipti. Arkeologlar ve tarihçiler 18. yüzyıldan bu yana Herculaneum'da bulunan hassas parçaları çözmeye çalışıyordu. Ancak kömürleşmiş haldeki papirüsler bütün çabalara rağmen çözülemiyordu. Herculaneum'da yapay zeka algoritmalarıyla yapılan çalışmalarla artık karbonize hale gelen papirüslerin üzerindeki metinler deşifre edilebiliyor.
TRAKYALI KÖLENİN FLÜTÜ
Çığır açan son keşif dünyanın en ünlü filozofunun son akşamını nasıl geçirdiğini ve Trakyalı bir köle kızın flütünde çaldığı müziği nasıl dinlediğini ortaya çıkardı. Çözülen papirüslere göre Atina'daki son günlerinde yüksek ateşin etkisinde olan Platon flüt çalan köle kızın bazı ritimleri eksik çaldığını fark edecek kadar kendindeydi. Şifresi çözülen papirüsler Platon'un mezar yeri ile ilgili tartışmalara da açıklık getirdi. M.Ö 348 dolaylarında öldüğü tahmin edilen Platon'un bizzat kurduğu dünyanın ilk üniversitesi olan Atina Akademisi'ndeki özel bahçede gömülü olduğu kesinlik kazandı. Bugüne kadar Platon'un akademi içerisinde gömülü olduğu sadece bir rivayet olarak biliniyordu.
EN GELİŞMİŞ TEKNİKLER
Kömürleşmiş parşömeni çözme görevini üstlenen ekibe öncülük eden Pisa Üniversitesi'nden Prof. Dr. Graziano Ranocchia, Napoli Ulusal Kütüphanesi'nde araştırma bulgularının sunumunda keşfi "antik tarih anlayışımızı zenginleştiren olağanüstü bir sonuç" sözleriyle nitelendirdi. Ranocchia "En gelişmiş görüntüleme teşhis teknikleri sayesinde, daha önce erişilemez görünen metinlerin yeni bölümlerini nihayet okuyup çözebiliyoruz" dedi.
KEŞİF NASIL YAPILDI?
Keşfin teknik aşamalarıyla ilgili bilgi veren Ranocchia, "İlk kez, metnin tüm parçalarını bozan mekanik bir teknik kullanarak açma işlemi yoluyla, yüzyıllar boyunca birbirine yapışmış, birden fazla katman halinde sarılmış papirüslerdeki gizli harf dizilerini okuyabildik" dedi. Ranocchia katmanları tanımlama ve metinsel sürekliliği yeniden sağlamak için bunları sanal olarak orijinal konumlarına yeniden hizalamanın bilgi toplama açısından önemli bir ilerlemeyi temsil ettiğini söyledi.
SEZAR'IN KAYINPEDERİ
Ranocchia çalışmanın henüz başlangıç aşamasında olduğunu ve tam etkisinin ancak önümüzdeki yıllarda ortaya çıkacağını sözlerine ekledi. 1750'de bulunan parşömenler Herculaneum'daki lüks bir villada muhafaza ediliyordu. Roma'nın en ünlü impataroru Julius Sezar'ın kayınpederine ait olduğuna inanılan parşömenler yıllardır bilim insanları tarafından inceleniyordu.
KÖLELİK BİLMECESİ
Parşömenler Platon'un köle olarak satıldığı dönemle ilgili de karanlıkta kalan noktalara açıklık getiriyor. Metinde Platon'un Aegina adasında köle olarak satıldığı, bunun da Spartalılar'ın adayı fethettiği MÖ 404'te ya da hocası Soktares'in MÖ 399'daki idamın kısa bir süre sonra olduğu belirtiliyor. Ranocchia bu konuyla ilgili, "Şimdiye kadar Platon'un MÖ 387'de Sicilya'da Syracuse'lu I. Dionysius'un sarayında kaldığı sırada köle olarak satıldığına inanılıyordu" diyor.
[email protected]
Kaynak: Web Özel