Kadınlar evlendikten sonra da dava açmaya gerek kalmadan kendi soyadlarını kullanabilecek
Anayasa Mahkemesi (AYM) tarafından Resmi Gazete'de yayımlanan bir kararla Türk Medeni Kanunu'nun 187. Maddesi'ndeki hüküm iptal edildi. Söz konusu hüküm, kadınların evlenerek kocasının soyadını almalarını ancak önceki soyadlarını da kullanabilmeleri için yapacakları başvuru ile mümkün kılıyordu.
İstanbul 8. Aile Mahkemesi, kadınların evlenmeden önce kullandıkları soyadını evlilik sonrasında da kullanabilmeleri için yapılan düzenlemeyi iptal etmek üzere Anayasa Mahkemesi'ne başvurmuştu. Mahkeme, erkeğin doğumla kazandığı soyadını ömrü boyunca kullanabilmesine karşın kadına aynı hakkın tanınmamasının eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle bu düzenlemeyi iptal etti.
Anayasa Mahkemesi'nin kararı Resmi Gazete'de yayımlandı ve Medeni Kanun'un 187. maddesindeki hüküm 9 ay sonra yürürlükten kalkacak. Bu kararla birlikte kadınlar, evlendikten sonra da bekarlık soyadlarını kullanabilecekler. Artık kadınların bu hakkı kullanabilmeleri için ayrıca dava açmalarına gerek kalmayacak.
KARARIN GEREKÇESİ
Kararda, erkeğin evlenmeden önceki soyadını evlendikten sonra da tek başına kullanabildiği halde, kuralla kadının evlenmeden önceki soyadını evlendikten sonra ancak kocasının soyadının önünde kullanabileceği öngörüldüğünden karşılaştırmaya müsait şekilde benzer durumda olan eşler arasında cinsiyet temelinde farklı muamelenin yapıldığı ifade edildi. Nüfus kayıtlarındaki karışıklığın önlenmesi ve soy bağının sağlıklı bir şekilde tespit edilmesinde kamu yararı bulunduğu ancak bireylerin kimlik numaralarının bulunması ve nüfus hizmetlerinin bilişim teknolojilerinden faydalanılarak sunulduğuna da dikkat çekildi.
Kararda, kadının evlenmeden önceki soyadını yargı yoluna başvurarak kullanabildiği anımsatılarak, "Eşitlik ilkesinde esas olan kadının yargı yoluna başvurmaksızın erkek ile eşit haklardan yararlanabilmesidir. AİHM, AYM ve Yargıtay kararları kadının evlenmeden önceki soyadını evlendikten sonra tek başına kullanabilmesine sınırlı bir imkan tanımıştır. Tüm gelişmelere rağmen varlığı korunan ve idare makamlarınca uygulanmaya devam edilen kural nedeniyle kadının herhangi bir külfete katlanmak zorunda kalmaksızın evlenmeden önceki soyadını tek başına kullanabilmesi mümkün olmamıştır. Ortak soyadının aile bağlarını korumanın zorunlu olduğunun, bu manada eşlerin ortak soyadı taşımamaları halinde aile bağlarının hiçbir şekilde korunamayacağının söylenmesi de zordur. Evlenmeden önceki soyadının, evlendikten sonra da tek başına kullanılması bağlamında kadın ve erkek arasında kuralla öngörülen farklı muamelenin nesnel ve makul bir temele dayanmaması sebebiyle eşitlik ilkesini ihlal ettiği sonucuna ulaşılmıştır" ifadeleri kullanıldı.
Kaynak: DHA