İstanbul'un en acı 4 yılı, geldikleri gibi gittiler

Mert İnan

Yayınlanma: 06.10.2023- 08:40

Son Güncelleme 07.10.2023 - 08:34

İstanbul Atatürk Yaşam Haberleri

İstanbul'un en acı 4 yılı, geldikleri gibi gittiler

İstanbul'da 4 yıl süren düşman esareti 100 yıl önce bugün son buldu. Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordunun İstanbul'a girmesi ile işgal son bulurken, İstiklal Savaşını taçlandıran kurtuluş günlerine ait arşivler de gün yüzüne çıkartıldı.

İstanbul'un düşman işgalinden kurtuluşunun 100. yılında arşivlerde yer alan özel fotoğraflar gün yüzüne çıktı. Eski Milli Savunma Bakanlığı arşiv müdürlerinden emekli Albay Sermet Taktak, 'haberglobal.com.tr' için özel olarak hazırladığı arşiv çalışmasında fotoğraflardaki merak edilen kahramanların kimliklerini ortaya çıkarırken, o dönem yaşananlara adeta ışık tuttu. Taktak’ın büyük titizlikle yürüttüğü çalışmalar sonucunda İstanbul'a giren kahraman Mehmetçikler'in kimliğini de tespit etmiş oldu.

İstanbul'un en acı 4 yılı, geldikleri gibi gittiler - Resim : 1 — Esaretin son bulmasıyla Türk subay ve askerleri öncelikle Fatih Sultan Mehmet'in türbesini ziyaret ederek dua ettiler.

İtilaf Devletleri donanmaları 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması’na dayanarak 13 Kasım 1918’de Haydarpaşa önlerine demirleyip İstanbul’a girdi. Fiilen gerçekleşmiş olan işgal, 16 Mart 1920 tarihinde resmi işgale dönüştü. 4 yıl 10 ay 23 gün süren işgal sırasında 24 Temmuz 1923 tarihinde Lozan Barış Antlaşması’ndan sonra, 23 Ağustos 1923’ten itibaren İtilaf kuvvetleri İstanbul’dan ayrılmaya başladı.

İstanbul'un en acı 4 yılı, geldikleri gibi gittiler - Resim : 2 — General Harington ve İngiliz elçiler işgal günlerinde neredeyse her etkinliğe katılıyordu.

Son İtilaf birliği ise 4 Ekim 1923 günü Dolmabahçe Sarayı önünde düzenlenen bir törenle Türk bayrağını selamlayarak şehri terk etti. 6 Ekim 1923’te ise Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu’nun İstanbul’a girişiyle şehir özgürlüğüne kavuştu. İşgal 4 yıl 10 ay 23 gün sürdü. Her yılın 6 Ekim'i böylece İstanbul'un kurtuluş günü olarak belirlendi ve kutlanmaya başlandı.

İstanbul'un en acı 4 yılı, geldikleri gibi gittiler - Resim : 3 — İşgalin sona ermesi 4 gün kala çekilen fotoğraf

Arşivlerdeki bilinmeyen fotoğrafları 'haberglobal.com.tr' için hazırlayan Emekli Albay Sermet Taktak, "İzmit'te 1'nci orduya bağlı 3.Kolordu komutanı ve diğer komutanların fotoğrafları daha önce hiç teşhis edilip yayınlanmamıştır. İlk defa yayınlanacaktır. Bu komutanların Atatürk ile eskiden yakın bağlarının olduğu fotoğraflarda tespit edilmiş ve ortaya konulmuştur" dedi.

İstanbul'un en acı 4 yılı, geldikleri gibi gittiler - Resim : 4 — İşgalcilere ait zırhlılar geldikleri gibi gittiler.

İstanbul'un en acı 4 yılı, geldikleri gibi gittiler - Resim : 5 — İşgal kuvvetleri komutanlarından Allenby, işgalci askerleri selamlıyor

ATATÜRK'ÜN O EMRİ

Eylül 1922'ye gelindiğinde, İzmir'in Kurtuluşu'ndan sonra, Mustafa Kemal Atatürk, İstanbul'u kurtarmak için Türk birliklerine İngiliz ve Fransız işgalindeki Çanakkale'ye hareket etmeleri emrini vermişti. Bu emrin ardından işgal güçlerinin İstanbul'u terk etmeye karar vermişti.

İstanbul'un en acı 4 yılı, geldikleri gibi gittiler - Resim : 6 — İşgalciler 4 yıl boyunca İstanbul sokaklarında adeta cirit atmıştı.

İstanbul'un en acı 4 yılı, geldikleri gibi gittiler - Resim : 7 — İngiliz general Harington adeta her taşın altından çıkan isim olarak biliniyordu.

Lloyd George'u gereksiz bir savaş başlatmaya çabalamakla itham eden Muhafazakâr Parti'nin 19 Ekim 1922'de Carlton Club deklarasyonu ile koalisyondan ayrılması sonucu Lloyd George hükûmeti düştü. İlerleyen süreçte diplomatik olaylar Türklerin lehine gelişti.

İstanbul'un en acı 4 yılı, geldikleri gibi gittiler - Resim : 8

İşgalciler Fatih Sultan Mehmet'in manevi hatırasına da saygısızlık yapmaktan geri durmamıştı. İstanbul'un fethi sırasında kullanılan topların bir kısmı Haliç kıyılarına getirilerek fethin sona erdiğine yönelik mesaj verilmişti.

İstanbul'un en acı 4 yılı, geldikleri gibi gittiler - Resim : 9 — Japon askerler bile İstanbul'a ayak basmıştı.

İstanbul'un en acı 4 yılı, geldikleri gibi gittiler - Resim : 10 — İşgalciler çadırlarda ikamet ediyor, iaşeleri de müttefik grup komutanlığı tarafından karşılanıyordu.

İstanbul'un en acı 4 yılı, geldikleri gibi gittiler - Resim : 11 — İşgal güçleri, İstanbul'u boşaltmamış olsa Mehmetçikler, Başkomutan'dan gelecek emir ile İstanbul'a doğru taarruza geçecekti.

İstanbul'un en acı 4 yılı, geldikleri gibi gittiler - Resim : 13 — Amerikan işgal birlikleri de İngiliz ve Fransızlar ile birlikte İstanbul'u kirletmişti.

İzmir'in Kurtuluşu'ndan sonra Damat Ferit Paşa 21 Eylül 1922'de ülkeden kaçtı. Mudanya Mütarekesi gereği Trakya topraklarının teslimi yapılırken Türkiye'yi temsil edecek kişi olarak Mustafa Kemal Paşa'nın isteği ile Refet Paşa; İstanbul komutanı olarak da Millî Müdafaa Umumi Katibi Selahattin Adil Paşa görevlendirildi. Refet Paşa, 19 Ekim tarihinde TBMM Muhafız Grubu'ndan 100 kişilik bir kuvvetle Gülnihal vapuru ile Mudanya'dan ayrılıp İstanbul'a girmişti.

mert.inan@haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel

İstanbul Atatürk işgal istanbulun kurtuluşu istiklal savaşı türkiye Kurtuluş Savaşı Lozan 6 Ekim istanbulun düşman işgalinden kurtuluşu