NASIL YANİ! Hiç semptom göstermeyen insanlarda aylar sonra Covid geçirmiş gibi belirtiler ortaya çıkıyor

MERTHAN SÜMBELLİ-CAN MUMAY

California’da yapılan bir araştırmaya göre Covid-19’u herhangi bir belirti göstermeden atlatan bazı insanların tıpkı Covid-19 geçirmiş kişiler gibi hastalığın uzun vadeli belirtilerini gösterdikleri ortaya çıktı. 

California’da hastaneye yatmayan fakat Covid-19 geçiren 1407 kişinin tıbbi bulguları takip edildi. Söz konusu hastaların yüzde 27’sinin enfekte olduktan sonra nefes sıkışması, göğüs ağrısı ve öksürük gibi şikayetlerinin olduğu gözlendi. 

Söz konusu yüzde 27’lik grubun, testleri pozitif çıktıktan sonra 10 gün içerisinde hiçbir semptom göstermedikleri de ortaya çıktı. Ulusal Sağlık Enstitüsü’nün direktörü Dr. Francis S. Collins, “Hastalığı tam olarak anlayabilmemiz için Covid-19’un uzun vadeli etkilerini iyi bilmek zorundayız” değerlendirmesinde bulundu. 

Türkiye kademeli olarak "yerinde karar" yöntemiyle normalleşirken, Türkiye'de henüz asemptomatik vakaların daha sonradan gösterdiği Covid sonrası semptomlarına ilişkin bir resmi bilgilendirme bulunmuyor. Fotoğraf: Reuters

'ANTİKORUN KALIŞ SÜRESİ ÖNEMLİ'

Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Profesör Doktor İsmail Balık haberglobal.com.tr'ye yaptığı açıklamada asemptomatik kişilerin daha sonra belirtiler göstermelerinde pek çok etkenin rol oynamış olabileceğini belirterek, "Antikorun vücutta kalış süresi de kişiden kişiye değişkenlik gösterebiliyor. Daha ağır geçirenlerde daha fazla antikor oluşuyor ve o antikorlar vücutta daha fazla kalıyor. Hafif geçirenlerde antikorun hiç oluşmadığı da görülebiliyor. Uzun Covid’de PCR negatif olup antikoru pozitif olabilir. Bu 2. kez Covid geçirdiği anlamına gelmez, uzun süreli Covid’in belirtisi olabilir" değerlendirmesinde bulundu.

Balık'a göre uzun vadeli Covid etkilerinin en yaygın olanı solunum sorunları. Gözde ve kalpte de sorunlar yaşanabilirken "Bazı vakalarda bağırsakta uzun süre kalıcı etkiler bırakabiliyor. Bunların bir kısmına artık kronikleşmiş hastalık gözüyle bakılıp onunla ilgili uzmanlar tarafından takipleri ve tedavileri yapılabiliyor. Her biri için ayrı ayrı tedavi yöntemleri var" ifadelerini kullandı. 

Covid sonrası semptomların tedavi edildiği bir rehabilitasyon merkezinin yöneticisi David Putrino aspemtomatik hastaların da şiddetli Covid sonrası belirtileri gösterebildiklerini ifade ederken, “Covid sonrası semptomları göstermeniz Covid’i nasıl atlattığınıza bağlı değil” diyor. Henüz asemptomatik vakaların Covid sonrası semptomlarını daha güçlü veya daha az gösterdiklerine ilişkin bir akademik çalışma yok. 

İLGİLİ HABER

Japonya yeni koronavirüs belirtileri listesi yayınladı

UZUN VADELİ BELİRTİLER NELER?

California özelinde yapılan çalışmaya göre semptom göstermeyen fakat sonradan uzun vadeli semptomların görüldüğü kişiler arasında 11 çocuğun da olması dikkat çekici. Araştırma ekibinin bulgularına göre Covid sonrası 30’a yakın semptom gözleniyor. Bunlar arasında endişe, sırt ağrısı, yorgunluk, insomnia, mide problemleri, kalp ritim bozukluğu gibi belirtiler yer alıyor. 

Bu semptomlar arasında en sıklıkla görülenler ise göğüs ağrısı, öksürük ve baş ağrısı. Daha önce yapılan Covid-19 uzun vadeli semptomları araştırmaları daha çok hastalığı ağır atlatan insanlar üzerineydi. Virüsün başlangıç noktası olarak kabul edilen Wuhan’da 1700 koronavirüsü pozitif kişinin 4’te 3’ünün 6 ay sonra en az bir kalıcı semptomu olduğu bulgusuna ulaşılmıştı. 

'DAHA GENİŞ TARAMA YAPILMALI'

Fakat şu sıralar hiç hastalanmamış kişilerin Covid sonrası şüpheleri ile hastaneye başvurmaları dikkat çekiyor. Washington Üniversitesi’nde geçen ay sonuçları pozitif çıkan 177 kişiyle yapılan bir anketin sonucuna göre pek çok kişinin hiç hastaneye başvurmadığı ortaya çıktı. 

Uzun vadeli Covid semptomları konusunda araştırmalarda bulunan bir ekibin parçası olan Indiana Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Doçent Doktor Natalie Lambert, “Henüz tam olarak uzun vadeli Covid etkileri üzerine çalışmalarımız devam ediyor. Daha geniş bir çalışma yapmak için fon bekliyoruz” açıklamasında bulundu. 

İLGİLİ HABER

Binlerce kişi gece kulübünde parti için bir araya geldi

'BİR GÜN SIRTINIZ AĞRIR DİĞER GÜN GEÇER'

Doçent Doktor Natalie Lamber uzun vadeli Covid semptomlarının kimi insanlarda 2 ay içinde kimilerinde ise 6 ay sonra görüldüğüne vurgu yaparak, “Uzun vadeli semptomların görülme sıklığı üzerinde geniş bir dönem var, bunlar Covid-19 ile alakalı değiller” değerlendirmesinde bulundu. 

California Üniversitesi’nden Doçent Doktor Melissa Pinto uzun vadeli etkiler araştırması yapmanın zor olduğuna vurgu yaparak, “Bir gün göğüs ağrınız ve baş ağrınız olabilir, ertesi gün bu ağrınız geçebilir ve kas veya sırt ağrınız olabilir. Bulgulara ulaşmak için daha geniş bir örnekleme ihtiyaç var” değerlendirmesinde bulundu.

*Bu makalede yer alan bilgilerin bir bölümü The New York Times'ta Pam Belluck imzasıyla yayımlanan 'Many ‘Long Covid’ Patients Had No Symptoms From Their Initial Infection' (Pek çok 'uzun vadeli' Covid hastasına virüs ilk bulaştığında semptom göstermemiş) isimli haberden alınmıştır.