Filenin ilk sultanı, erkeklere meydan okuyordu

Filenin Sultanları, Türkiye'yi sevince boğarken, büyük başarı gözleri, Türkiye'nin ilk kadın voleybolcusu Sabiha Gürayman'ın örnek yaşam öyküsüne çevirdi. Türk kadın voleybolunun öncüsü sayılan Gürayman, 1910 yılında, o dönem Osmanlı sınırlarındaki Manastır kentinde dünyaya gelirken, babası yüzbaşı Rıfat Bey ise Hareket Ordusu ile İstanbul’a gelen subaylar arasında yer alıyordu. Rıfat Bey, İstanbul'a geldikten sonra ailesini de Manastır’dan getirterek Üsküdar’a yerleşti. Kurtuluş Savaşı yıllarında önce Biga'ya yerleşen aile ardından işgal altındaki İstanbul dönmek zorunda kalmıştı. Sabiha Hanım'ın filmeler ekonu olacak yaşam öyküsü de bundan sonra başlamıştı...

ERKEK TAKIMINDA OYNAMAK ZORUNDAYDI  

Sabiha Hanım ilköğrenimini Beşiktaş Esma Sultan İlkokulu'nda tamamlamış, 1925’te Nişantaşı Kız Ortaokulu’ndan mezun olmuştu. Sabiha Hanım, Cumhuriyet'in aydınlık yüzü olarak önce İstanbul Kız Lisesi’ne ardından 1927’de Mühendis Mekteb-i Âlîsi yani bugünkü İstanbul Teknik Üniversitesine girmeye hak kazanmıştı. Cumhuriyet'in ilanından sonra ilk kez kız öğrenci alan okulun ilk kız öğrencisiydi Sabiha Hanım... Üniversite yıllarında voleybola gönül veren Sabiha Rıfat Hanım, o dönem kadın voleybol takımı olmadığından Fenerbahçe erkek voleybol takımında forma giymeye başlamak zorunda kalmıştı.

KADINLAR TAKIMININ ÖMRÜ 2 YIL SÜRDÜ 

Kadınlardan kurulu ilk voleybol takımı da 1927 yılında yine Fenerbahçe Kulübü’nde oluşturulsa da, Yüksek Mühendis Sabiha Rıfat’ın kaptanlık ettiği kız takımının ömrü, rakipsizlik nedeniyle, 2 yıldan fazla sürmemiş ve takım dağılmıştı. İlklerin kadını Sabiha Hanım'a Fenerbahçe taraftarları 'Uçan Parmaklar' lakabını takmıştı. Ancak kadın voleybol şubesinin kapanması üzerine mesleğine yönelen Sabiha Hanım takvimler 1933'ü gösterdiğinde mühendislik eğitimini tamamladı.

KÖPRÜ İNŞA EDEN İLK KADIN 

Çalışma hayatına Ankara Bayındırlık Müdürlüğü'nde başlayan ve hemen akabinde Bayındırlık Bakanlığı’na geçen Sabiha Hanım, ilk kadın mühendis olarak Ankara-Beypazarı karayolunun 86. kilometresine yapılan köprünün inşaatında aktif olarak görev almıştı. Böylelikle teknik üniversiteye ilk giren kişi olan Gürayman Anadolu'da köprü inşa eden ilk kadın mühendis unvanını da kazandı. Asıl adı Karboğaz olan köprü, yapımında bir kadın mühendisin çalışmış olması nedeniyle yöre halkı tarafından "Kız Köprüsü" olarak isimlendiriliyordu.
Sabiha Hanım meslek yaşamı boyunca birçok farklı kentte resmi altyapı hizmetlerinin inşasında görev aldı.

ANITKABİR'DEKİ TEK KADIN MÜHENDİS 

1939 yılında okul arkadaşı olan yüksek mühendis Remzi Gürayman ile evlendi.
Sabiha Hanım, ATA'sının kızı olarak Anıtkabir'in inşaatının kontrol şefliği görevinde de bulunarak, 10 yıl boyunca bu görevi sürdürdü. İnşaatı ziyarete gelenlerin karşısına yapının sorumlusu olarak her Gürayman çıkıyordu. Anıtkabir inşaatında bir kadın mühendisin görev alması dünyada ilgi uyandırmış; Yunanistan Başbakanı Venizelos bile, Sabiha Hanım'ı 'Hayatımda ilk defa böylesine büyük bir işin başında bir kadın görüyorum. Sizi tebrik ederim diyerek kutluyordu.

MAL VARLIĞINI ŞEHİT ÇOCUKLARINA BAĞIŞLADI 

Anıtkabir Millî Eğitim Bakanlığı'na devredilince Sabiha Hanım da Millî Eğitim Bakanlığı Teknik Müşavirlik kadrosuna getirildi. Bu görevden 1963 yılında kendi isteğiyle emekli oldu. 1993'te eşini kaybettikten sonra İzmir’e yerleşen ilklerin kadını, çocuğu olmadığından servetini şehit çocuklarının eğitim masraflarını karşılamak üzere İstanbul Teknik Üniversitesi Vakfı'na ve Fevzi Akkaya Temel Eğitim Vakfı'na bağışladı. 4 Ocak 2003 tarihinde vefat eden Gürayman, Doğançay Mezarlığı’na defnedildi.

[email protected] 

Kaynak: Web Özel