Yangına hazırlıklı bir orman nasıl olmalı?

GÖKHAN KAM

Türkiye’nin özellikle Akdeniz ve Ege bölgelerinde çıkan büyük orman yangını ekipler ve gönüllülerin yoğun çabası ile hemen hemen kontrol altına alındı. Bu büyük yangınlardan sonra gelecekte böyle bir durum yaşanmaması için önlemler alınıyor. Bu önlemlerden biri ise ormanlarda hayat çizgisi olarak bilinen orman yolları oldu.

Hayat çizgisinin olduğu bazı ormanlarda yangınların bir bölgeden diğer bir bölgeye sıçramamış olması dikkat çekiyor.

Karabük Üniversitesi (KBÜ) Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ali Kavgacı hayat çizgilerinin hem orman yangınlarını yavaşlattığını hem de müdahale imkanlarını genişlettiğini anlatıyor.

Kavgacı’nın verdiği bilgilere göre Türkiye’deki tüm ormanlarda yol ağının yeniden revize edilmesi ve bakımlarının yapılması gerekiyor. Kavgacı, “Yine orman ve yol kenarlarında  0-100 metrelik alanda budama faaliyetlerinin yapılması gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu.

ORMAN NÜFUSU AZALDI

Prof. Dr. Ali Kavgacı’ya göre orman nüfusunun azalmış olması ormanları yanmaya daha müsait bir hale getiriyor. Kavgacı orman keçilerinin de çalı katını ve ince yanıcı maddeleri azalttığını söylüyor fakat şimdi ormanlarda eskisi kadar dağ keçisi yok.

Kavgacı eskiden 13 milyon civarında olan orman köylüsünün bugün 6 milyona indiğini anlatırken “13 milyon civarında olan orman köylüsü bu gün 6 milyon civarında. Bu düşüş şuna sebep oldu; orman köylüsünün ormanı yoğun bir kullanımı vardı. Yakacak temini için ormandan ince materyali sağlıyordu” diyor.

Kavgacı artık küçük bir tutuşmanın bile ormanlar için büyük bir risk olduğunu ve bunu iklim değişikliğine bağladığını söylerken yangın söndürme eşiğinin çok yukarı çıktığını sözlerine ekledi.

İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Doğanay Tolunay yangın emniyet yolları ve yangın emniyet şeritlerinin birbirlerinden farklı olduğunu anlatıyor. Doğanay’a göre bu uygulama yapılırken tepelik arazilerin sırtlarından geçecek şekilde 6-10 metre ebatlarında yollar oluşturuluyor.

Türkiye gibi dünyanın pek çok ülkesi küresel ısınmanın da etkisiyle orman yangınları ile mücadele ediyor.?

YANGININ TEPEYE DOĞRU ULAŞMASINI ENGELLEMEK

Tolunay yangın emniyet şeritlerinin ise insanların çok olduğu ormanlar ile insanların buluştuğu alanlara yapıldığını aktarıyor. Böylece altındaki bitki örtüsü yanıcı maddelerden uzaklaştırılıyor ve insan kaynaklı yol kenarındaki bir yangının ormanın tepelerine doğru ulaşması engelleniyor.

Tolunay’a göre ormanlar ile yerleşim alanlarının iç içe olması elektrik nakil hatları ile ormanların yakınlaşması yangın riskini katlıyor. Tolunay’a göre 2012-2020 yılları arasında 51 bine yakın irili ufaklı enerji ünitesine ormanların içinde izin verildi.

Profesör Doğanay Tolunay, “Ormana bir yol yaptığınız zaman camdan sönmemiş bir izmaritin atılması riskini oluşturuyor. Ormanın içerisinden elektrik nakil hattı geçirdiğiniz zaman tellerin birbirine değmesi sonucunda ya da çeşitli yerlerinde kontaklar olması sonucunda kıvılcımlar çıkması ve ormanların yanması söz konusu oluyor” değerlendirmesinde bulundu.

Tolunay’a göre orman içinde tarlası olan çiftçilere hem anız yakma hem de tarlada çalışanlara yangın söndürme tüpü kullanılması konusunda eğitimler verilmesi gerekiyor.

PERSONEL SAYISI EKSİK Mİ?

Tolunay son yıllarda Orman Genel Müdürlüğü’nün kadrosunun azaldığını çalışan orman muhafaza memuru sayılarının da düştüğünü söylüyor. Doğanay Tolunay, “Çoğu arazözde hortum çekecek personel sayısı ikiye, üçe düşmüş durumda. Bunların dört, beş kadar olması gerekiyor. Son yangında gönüllülerin hortumu tutmakta yardımcı olduklarını gördük” değerlendirmesinde bulunuyor.