'Arktik' savaşları! ABD-Rusya gerilimi burada çıkacak

Tarihte ilk kez Çin ve Rus filoları ile ABD filosu Alaska'da karşı karşıya geldi. ABD'li uzmanlar geçtiğimiz hafta devriye görevinde bulunan on bir adet Rus ve Çin gemisinin ABD kıyılarına kadar geldiklerini açıkladı. ABD'li deniz tarihçisi ve emekli donanma yüzbaşısı Brent Sadler yaşanan olayı “tarihte ilk” olarak açıkladı. ABD ve Rusya'nın son üç yıldır Kutuplar bölgesinde askeri tatbikatlar yaptığı ve yeni askeri üsler açtığı da biliniyor. Yaşananlar Kuzey Kutup Dairesi'nin üstünde yer alan “Arktik bölge yeni soğuk savaş alanı mı oluyor?” sorusunu gündeme getirdi.

DÜNYA DOĞALGAZININ YÜZDE 25'İ BU BÖLGEDE

Merkezi ABD'nin federal başkenti Washington D.C.'de bulunan düşünce kuruluşu The Arctic Institute (Arktik Enstitüsü- AI) verilerine göre bu bölgede ABD ile Rusya arasında son birkaç yıldır tırmanarak devam eden gerilimin kaynağı yer altı kaynakları. ABD Jeolojik Araştırma Kurumu (USGS) verilerine göre bölgede 90 milyar varil petrol, 48 trilyon metre küp doğal gaz ve 44 milyar varil doğalgaz kaynağı bulunmakta. Bu rakamlara göre bölge dünya petrol rezervinin yüzde 6'sına ve doğalgaz rezervinin de yaklaşık yüzde 25'ine sahip.

RUS FİLOLARININ BÜYÜK BÖLÜMÜ ARKTİK BÖLGEDE

27 milyon km'lik Arktik bölgede ABD, Rusya, Kanada, Danimarka, İzlanda, Norveç, İsveç ve Finlandiya olmak üzere 8 ülkenin kıyısı bulunuyor. Kıyıdaş ülkeler ayrıca 1996 yılında Ottowa Deklarasyonu ile bölgede istikrarı sağlayabilmek için Arktik Konseyi'ni de kuran devletler durumundalar. Bölgedeki iki büyük güç olan ABD ve Rusya'nın ise ekonomi ve askeri stratejilerini belirleyen ulusal arktik politikaları bulunuyor. Rusya bölgede 2014 yılından bu yana askeri varlığını sürdürüyor ve ülkenin donanmasının üçte ikisi bu bölgede bulunmakta.

RUSYA EK 10 BİN ASKERİ BÖLGEYE YERLEŞTİRECEK

Amerikan Arktik Enstitüsü'nün Pentagon için hazırladığı belgede ise Rusya Deniz Kuvvetleri ve Rusya Başkanlık Ofisi'nin raporları masaya yatırılmakta. İşte o raporlardan satır başları:

Raporlara göre Rusya Deniz Kuvvetleri Doktrini 2022 Temmuz ayında yeniledi ve Arktik bölgede donanma faaliyetlerini arttırma kararı verildi. Raporlara göre Arktik Konsey'de gözlemci durumunda bulunan Çin bölgede yeni deniz ticaret yolları açmak istiyor ve Rusya Çin ile ortak hareket ediyor. Rusya bölgenin kıyı hattının yüzde 50'sinden fazlasına sahip ülke olarak bölgedeki 50 askeri tesisin sayısını arttırmaya ve bölgeye ek 10 bin ek askeri personel yerleştirmeyi de planlıyor.

MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGE KRİZİ YOLDA

Rusya'nın yeni strateji belgesinde Arktik bölgede 5 önemli amaç güttüğü görülmekte. Buna göre Rusya bölgedeki deniz taşımacılığı, enerji kaynaklarının korunması, bölgeden boru hattı geçirerek ticari ortaklara uzanma, bölgede bilimsel araştırmalar gerçekleştirme ve askeri varlık ile hareketliliği arttırma hedefleri gütmekte. Yeni deniz stratejisine göre Arktik alana ülkenin varlık gösterdiği diğer tüm bölgelerden (Karadeniz, Pasifik Okyanusu, Baltık Denizi) daha çok önem veriliyor. Ancak raporda ABD ile gerilime sebebiyet verecek en önemli unsur Rusya'nın “yer altı kaynaklarının bulunduğu bölgeleri münhasır ekonomik bölge olarak ilan edecek” olması. Strateji belgesindeki sekizinci madde ise “Rusya'nın bölgedeki kontrolünü zayıflatacak ülkelere karşı koymak ve Arktik bölgedeki yabancı deniz gücü varlığının genişlemesine engel olmak” ifadesiyle olası gerilimlere kapı açmakta.

GİZLİ DENİZALTI BÖLGEYE SEVK EDİLDİ

Yeni strateji belgesi ayrıca NATO üyesi ülkelerin bölgedeki varlığının en büyük tehlike kabul edilmesi karşısında Rusya'nın bir yandan bölgedeki donanmalarını modernize etmeye öncelik verdiği diğer yandan da donanma hareketliliğini arttırma kararı verildiğini ortaya koymakta. Rusya bu doğrultuda bölgeye dünyanın en gizli manevra kabiliyetlerine sahip denizaltılarından birisi olan Borei-Sınıfı denizaltısı ve dünyanın en büyük buz kırıcı filosunu da sevk etmiş durumda.

DENİZ MÜCADELESİNİN MERKEZİ HALİNE GELECEK

Arktik Enstitüsü raporuna göre bölgede hem NATO üyesi ülkelerin hem de Rusya'nın askeri üsleri ve gerçekleştirdikleri tatbikatların artması beklenmekte. Çin'in de Rusya'ya bölgede ekonomik destek vermeye başladığı vurgusu yapılan raporda “Arktik coğrafya deniz hakimiyet mücadelesinin merkezi haline gelecek” ifadesine yer verilmekte. Rapor ayrıca Çin'in de bölgede ekonomik kazanç temelli 'Kutup İpek Yolu' projesi bulunduğuna işaret etmekte.

emre.ozturk@haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel