5 Soru 5 Cevap | Tsunami'den kaçış tabelaları neden kondu?

İstanbul'un beklenen Büyük Marmara Depremi'ne ne kadar hazır olduğu yıllardır tartışma konusu oluyor. Tabi iş sadece depremle bitmiyor, ayrıca olası büyük depremde İstanbul'da tsunami riski de mevcut. Bu kapsamda İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), Marmara Denizi'ne kıyısı ile olan ilçelerde sahillere 'Tsunami tahliye yolu' tabelaları koyuyor.

Pilot bölge olarak seçilen Büyükçekmece ve Adalar'da konulan tabelalarda olası depremden sonra tsunami tehdidiyle karşı karşıya kalabilecek, kalması muhtemel bu alanlardan vatandaşların nasıl uzaklaşması gerektiğini gösteriyor.

Haberglobal.com.tr olarak bu tsunami riski ve tahliye yollarının kullanılabilirliğini ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Deniz Mühendisliği Araştırma Merkezi Müdürü ve tsunami tabelaları projesinin yöneticisi Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner ve İstanbul Teknik Üniversitesi emekli öğretim üyesi deprem uzmanı Prof. Dr. Okan Tüysüz ile konuştuk.  

1- İSTANBUL DEPREMİ'NDE TSUNAMİ RİSKİ NEDİR?

Prof. Yalçıner: İstanbul'da tsunami riski var, ama büyüklüğünü küçüklüğünü bilemiyoruz. Marmara'da depremin tsunami üretme ihtimali yüzde 10. Bunu gözardı etmemek lazım. 

Prof. Tüysüz: Tsunami olması için deniz tabanının ani şekilde alçalması veya yükselmesi gerekliyor. İstanbul'un Marmara kıyılarında özellikle kuzeyde çok sayılı birikmiş çamur var. Bunlar deprem esnasında tetikleniyor, su altı heyelanları oluşturuyor ve tsunami oluşturuyor. İstanbulun en büyük tsunami tehlikesi buradan kaynaklanıyor. 

2- TSUNAMİ HANGİ İLÇELERİ ETKİLER?

Prof. Yalçıner: Risk haritasında Marmara Denizi'ne kıyısı olan ilçelerin hepsinin riski var. Ama dere yatakları, tsunaminin içeri kısımlara ilerleyeceği en önemli kısımlardır. Düşük kotlu alanlar ve kıyıya yakın yerleşimler etki alacak. 

Prof. Tüysüz: Denize kıyısı olan Avrupa Yakası'nda Silivri, Ataköy, Bakırköy biraz daha farklı derecede tsunamiden etkileniyorlar. Bunların dışında Beylikdüzü, Büyükçekmece, Avcılar, Küçükçekmece, Zeytinburnu, Fatih, Beyoğlu, Beşiktaş. Anadolu Yakası'nda ise Kadıköy, Maltepe, Pendik, Kartal ve Adalar bulunuyor.

3- 'TSUNAMİ TAHLİYE YOLLARI' TABELALARI NE KADAR İŞE YARAR?

Prof. Yalçıner: Depremden en az hasarla kurtulmak ilk öncelik. Daha sonrasında tsunaminin belli bölgelerde su baskını yapma durumu var. Onlarda haritalandığı için o bölgelerde bulunan insanların ilk anda ne yapmaları gerektiğine karar vermesi açısından bu haritalar hazırlandı. Tsunami'nin nerede, ne kadar ilerleyip, nerelere baskın yapacağı konusundaki tabelalar çok faydalı olacak. Tahliye yolları o an etkilenmiş insanlara yol gösterecek. 

Prof. Tüysüz: 99 depreminden sonra yapılan Afet Acil Tahliye Yolları tabelaları vardı. Hepsinin önü otopark oldu. Eğer bunlar ciddiye alınarak kullanılabilir bir halde tutulabilirse ki işe yarar. En azından insanlara yol gösterilmiş olur. Ama İstanbul için zor olduğu kanaatindeyim. Çok ciddi anlamda denetlemek ve bunu engelleyen faktörleri ortadan kaldırmak gerekiyor. 

İLGİLİ HABER

İstanbul'da 'tsunamiden kaçış' tabelaları

4- İSTANBUL GİBİ KALABALIK BU ŞEHİRDE TABELALARA NE KADAR UYULUR? 

Prof. Yalçıner: Bu tabelaları her gören bir farkındalık yaratacak. Deprem sonrası tsunami olayını fark edebilmek ve ne yapabileceğimizi merak edip izlemeden kaçmak en önemli hayat kurtaran durumdur. Bu tabelalar hem bilgi veriyor, hem de farkındalık yaratıyor. Bu şekilde bilgi sahibi olup farkında olmak önemli. Kıyı şeridinde oturanlar için can kurtarıcı.

Prof. Tüysüz: Deprem olduktan sonra 5 ila 20-25 dakika arasında tsunami olasılığı var. Kıyıya yakın olan kişilerin deprem olduktan sonra hasar görmez hayatta kalırlarsa denizin çekildiğini ve çürük yumurta kokusunu alırlarsa, denizden uzağa hızlı bir biçimde tsunami tahliye tabelası yollarından kaçmalı.

5- TSUNAMİ TAHLİYE SOKAKLARI NASIL SEÇİLİYOR?

Prof. Yalçıner: Her ilçenin hangi yerlerinin kritik olduğu zaten belirlendi. Su önce nerelere baskın yapacak o belirleniyor. Tsunami halinde o bölgede ne kadar büğyük bir su olur hesaplanarak en güvenilir sokaklar seçildi. İnsanların telaş içerisinde karar vermelerini minumuma indirmek için yol gösterici olması açısında yollar konuldu. Bu yollar, su baskın alanının dışına en hızlı şekilkde çıkaran yollar oldu. 

Prof. Tüysüz: Su kaç metre yükselir, içeriye kıyıdan ne kadar girer, kıyının şekli ve her ilçe için kaç metre kıyıdan su girebilir analizleri yapıldı. O baz alınarak sokaklar seçildi. İkincisi denize dik yollar genellikle kaçışın kolay olacağı için tercih ediliyor. Bunlar belirlendikten sonra kaçış yolları oluşturulması mümkün. 

cihat.aslan@haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel