Çin'in yeni sınavı: Ya vergi ya bağış...

21. yüzyılın kuşkusuz bir ekonomik yıldızı var: Çin. Dünyanın önde gelen markalarının üretim üssü olan bu ülkede son 20 yılda inanılmaz bir sermaye birikimi oluştu. Ülke, dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD’yi tehdit ederken ticaret savaşlarını kaçınılmaz bir hale getirdi. Özellikle Trump döneminde Devlet Başkanı Xi Jinping ile yaşananlar Türk Lirası üzerinde bile baskı unsuru oluyordu.

Koronavirüsün etkilerini üzerinden atan Çin Halk Cumhuriyeti bir süredir iç sorunlara yönelmiş durumda. Komünist Parti’nin ülkede gördüğü sorunlardan biri ise ‘zenginler’. Çin Komünizm ile idare edilen bir ülke olsa bile son yıllarda devletin bunca kontrolüne rağmen inanılmaz bir zengin sınıfı oluştu.

Shenzhen ve Ghanzou gibi kentler dünyanın önde gelen şehirleri arasına girerken Çin’in en zengin adamı, Alibaba’nın kurucusu Jack Ma’nın yönetim ile ekonomi alanında ters düşmesi sonucu işleri aksamaya başladı. Örneğin Ma’nın sahibi olduğu elektronik ödeme kuruluşu Ant Group’un halka arzına geçen yıldan beri izin verilmiyor. Bir dönem Jack Ma aylarca basının önüne bile çıkmamış sağlığı ile ilgili dedikodular ortaya çıkmıştı.

Alibaba'nın kurucusu Jack Ma/Fotoğraf: Reuters

20 YILDA ÇILGIN ZENGİNLEŞME

Çin yönetimi son 20 yıldaki zenginleşmeden Çin halkına yeteri kadar kaynak transfer olmadığını düşünmeye başladı. Öyle ki bu partinin üst kademelerini eyleme geçmeye teşvik etti.

Devlet medyasının servis ettiği habere göre Merkez Mali ve Ekonomik İlişkiler Komitesi “Yüksek gelirli insanların topluma daha çok kaynak ayırması gerektiği” konusunda birleşti. Bu yeni bir servet vergisi ihtimalini akıllara getiriyor.

Komite ülkenin dışa açılış yıllarında bazı bölgelerde yaşayan insanların zenginleşmesine izin verildiğini belirtirken artık stratejinin “herkes için refah” olduğunu dile getirdi.

Hükümetten çizik yiyen tek isim Alibaba’nın kurucusu Jack Ma değil, araç paylaşım şirketi Didi Chuxing’in patronları da ABD’de halka arz gerçekleştirdikleri için hükümet tarafından sıkıca uyarıldılar.

Komünist Parti ülkede oluşan gelir adaletsizliği sebebiyle geniş kesimlerin eğitime erişmekte zorlandığını zenginlerden alınacak ekstra para ile bu adaletsizliğin ortadan kaldırılacağını söylüyor.

İsmini vermek istemeyen bir yatırımcı, “Bize verilen mesaj çok güçlü. Devlet işlerinizde daha etkili olacak” dedi.

İLGİLİ HABER

Artık onlar da Çin malı tüketiyor!

TİKTOK'TA HİSSELERİ VAR

Geçen yıl Nisan ayında daha önce ABD ile de ortaklık yapısı anlamında sorunlar yaşayan TikTok’un kurucusu ByteDance’ın yönetimine Çin devletinden isimler girmişti. Çin’in üç eyaletine aynı zamanda TikTok’un yüzde 1’lik hissesi de verildi.

ByteDance’den Çin devletine pay verilmesi diğer dev şirketlerde de bir panik havası estirdi. Kimileri devletin yönetim kurullarının kararlarında etkili olan ‘altın hisselere’ gözünü diktiği yorumlarını yaptı.

Bir yardım kuruluşunun başkanı ise devletin zenginleri daha çok bağış yapmaya yönlendireceğini söylüyor. İsmini vermek istemeyen kişi, “Çoğu bağış hükümet destekli yardım kuruluşlarına gidecektir” değerlendirmesinde bulundu.

The Economist analisti Yue Su, “Yükseltilecek vergiler üretim ve istihdama zarar verebilir, hükümet bunu düşünecektir” diyerek bağış seçeneğini ön plana çıkarıyor.

Ünlü iktisatçı Thomas Piketty’e göre son yıllarda Çin’deki gelir adaletsizliği oldukça görünür bir hal aldı. Toplumun yüzde 10’u 1978’de milli gelirin yüzde 27’sini alırken bu oran 2020 yılında yüzde 41’e çıktı.

İLGİLİ HABER

Tek çocuk sınırı kalktı, yine de olmuyor

BAŞKENT ÜLKE GENELİNDEN YAKLAŞIK 5 KAT DAHA ZENGİN

Başkent Pekin’de kişi başına milli gelir yılda 7 bin 58 yuan iken, ülke genelinde bu rakam bin 541 yuan oldu.

Son aylarda Çin Komünist Parti’sinin özel sektör üzerinde etkisini hissettirmesi ve daha fazla hissettireceğinin de mesajını vermesi Çin devletinin piyasa değerinden 1.2 trilyon dolar eksilmesine sebep oldu. Bu kayıplar şirketlere kesilen cezalar, uygulamalarının indirilmesinin yasaklanması gibi adımların ardından geldi. Tek parti iktidarı olan Çin’de Alibaba’ya tekelleştiği iddiasıyla 2.8 milyar dolar ceza kesilmişti. Çin geçen aylarda da çocuk bakıcılığı ve eğitim hizmeti veren şirketlerin halka arz olmasını yasakladı.

Goldman Sachs, Çin’in içinde bulunduğu bu durumu ‘Sosyalizm ve sermaye piyasaları arasında dengeyi ayarlamak’ olarak yorumladı.

Kaynaklar: Bloomberg, CNBC, Financial Times, CNN