Altın hisse hangi durumlarda kullanılıyor? Bir sigorta gibi...

Çin hükümeti geçen aylarda teknoloji şirketi Alibaba ve Tencent'ten hisse almak için harekete geçti. Hükümete bağlı İnternet Denetim Kurumu, e-ticaret devi Alibaba'nın yüzde bir hissesini satın alırken, Çin'in en büyük teknoloji şirketlerinden olan Tencent ile görüşmeler devam ediyor. 

Altın hisse özeleştirilmiş ya da özel bir şirketteki devletlerin tuttuğu hisselere finans çevrelerinde verilen ad. Bu hisseler devlete bağlı kuruluşlar tarafından alınıyor ve bu kuruluşa şirketin yönetim kurulunda bir koltuk ve kurul toplantılarında söz hakkı veriyor. Stratejik önemi olan firmalarda devletler, ulusal güvenliğin ya da kamu çıkarının sağlanması için altın hisse sahibi olabiliyor. Özelleştirilen şirketlerde de devlet kendi payını tutabilmekte. 

Çin şirketlerinden altın hisse almak, Çin Hükümeti'nin uzun süredir yaptığı bir uygulama. Çin hükümetine bağlı devlet kuruluşlarının altın hisselerle şirketler üzerinde hangi hakları elde ettiği belirsiz bir konu. Ancak 2016 yılında Çin hükümetine bağlı medya denetleme kurulu, altın hisse alan devlet kuruluşlarına hisse aldıkları şirketlerden en az yüzde 1 hisse, yönetim kurulu koltuğu ve firmanın içeriğini inceleme hakkı talep etmelerini tavsiye etmişti. Bu açıklamadan bu yana Çin devlet kuruluşları genellikle şirketlerin yüzde 1 hisselerini almakta.

Bir zamanlar şirketleri sert düzenlemelere tabi olan tutan Çin hükümeti artık bu uygulamasından vazgeçerek kuruluşlardan altın hisse alma yoluna gidiyor. 

AMAÇ TEKNOLOJİNİN YABANCILARA GEÇMESİNİ ENGELLEMEK

Ancak Çin devletinin şirket yönetimlerinde sembolik de olsa var olması şirketlerini dış pazarda koruma yolu olarak da görülüyor. ABD Eski Başkanı Donald Trump'ın sosyal medya devi TikTok'u ABD pazarından çıkarma girişiminin başarısızlığa uğramasının ardından Pekin yönetimi özellikle Çinli şirketlerin sahip olduğu teknolojinin yabancı ülkelerin eline geçmesini önlemek için de altın hisseleri kullanıyor.

Nisan 2021'de Çin'in İnternet Düzenleme Kurumu tarafından desteklenen bir fon, TikTok'un bağlı olduğu şirket ByteDance'in Çin'deki çatı kuruluşu Beijing Douyin Information Service Co.'nun yüzde 1 hissesini aldı ve yönetim kuruluna Çin Komunist Partisi'nden bir yetkili atadı. Uzmanlara göre Pekin yönetiminin bu hareketi, TikTok'un algoritmasının satışını veya yabancılara geçmesini engellemeye yönelik bir adım.

BİRLEŞİK KRALLIK'IN ALTIN HİSSELERİ 

Devletlerin altın hisse satın alması birçok ülkede yaygın olarak görülürken yakın zamana kadar Avrupa Birliği ülkelerinde de mevcuttu. Örneğin Portekiz ve İspanyol hükümetlerinin ülkelerinin telekomünikasyon şirketlerinde altın hisseleri bulunuyordu. Almanya da otomotiv devi Volkswagen'de hisse sahibiydi. Avrupa Birliği ülkelerinde altın hisse genellikle özelleştirilmiş şirketlerdeki devlet payı olarak bulunuyordu. Ancak geçtiğimiz on yıl içinde Brüksel Yönetimi, üye ülkelerin bazılarına altın hisselerini bırakması konusunda baskı yaptı. 

Çin üretimi otomobiller dünya pazarında nasıl yükseldi? ABD ve Güney Kore'yi geçip...Ekonomi

Brexit süreci ile Avrupa Birliği'nden ayrılan Birleşik Krallık'ın ise hala altın hisse sahibi olduğu şirketler mevcut. Uydu şirketi One Web ve savunma sanayi devi BAE Systems bu şirketlerden bazıları. BAE Systems'in internet sitesinde Birleşik Krallık hükümetinin altın hisse tutmasını, yabancı şirketlere satılmasının engellenmesi olarak açıklanıyor.  Türkiye'de de Türk Telekom ve Türk Hava Yolları gibi şirketlerde Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Türkiye Varlık Fonu'nun hisseleri bulunmakta. 

Devletlerin şirket yönetiminde söz sahibi olması sadece altın hisse ile olmuyor. Mahkemeler, toplum yararını gözeterek şirketlerin yönetimleri hakkında kararlar alabiliyor. Örneğin cinsiyet eşitliğini sağlamak için Avrupa Birliği, üye ülkelerde iş yapan tüm şirketlerin yönetimine yüzde 40 kadın yönetici getirme zorunluğu koydu. Buna göre; 2026'dan itibaren, AB sınırları içerisinde çalışan her şirketin yönetim kurulunun en az yüzde 40'ı kadın yöneticilerden oluşmak zorunda.

Kaynaklar: The Washington Post, Financial Times, BAE Systems

Kaynak: Haber Global TV