Yardım örgütleri Sudan’dan çekiliyor... Darbecilerin savaşı insani krizi derinleştiriyor

Sudan'da 2021'de darbeyle yönetime gelen komutanlar arasındaki güç mücadelesi sürüyor. Dünyanın en büyük gıda yardımı örgütlerinden Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Gıda Programı, iki çalışanının çatışmalarda yaşamını yitirmesi sonucu ülkedeki faaliyetlerini durdurduğunu duyurdu. Relief International ise, El Faşir'deki çatışmalarda bir çalışanın hayatını kaybetmesinin ardından bölgeden çekildiğini duyurdu. Uluslararası Kurtarma Komitesi (IRC) de ülkedeki çalışmalarını askıya aldığını açıkladı.

Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) Sudan ordusuyla birleşmeyi reddetmesinin ardından başlayan çatışmaların büyük çoğunluğu başkent Hartum'da meydana geliyor. Darbe yönetiminin sivil yönetime nasıl geçeceği ve paramiliter güç HDK'nin orduyla nasıl birleştirileceği gibi sorunlar, çatışmaya dönüşmüş, ülkede seçimler düzenlenmesi gibi umutların suya düşmesiyle neticelenmişti. 

İnsani yardım örgütlerinin ülkeden çekilmesinin de savaştaki can kaybının artmasına neden olacağı yönünde endişeler hakim. BM'ye bağlı kuruluşlar, Sudan'da 46 milyon kişinin bu örgütlerden gelecek yardımlara ihtiyacı olduğunu belirtmekte. Bir başka deyişle, insani yardım örgütlerinin bölgeden çekilmesi en az 46 milyon kişinin temel ihtiyaçlara ulaşamayacağı anlamına geliyor.

Uluslararası İnsan Hakları Hukuku'ndan Prof. Dr. Chidi Odinkalu, resmi can kaybı sayısının 400 olarak açıklandığını ancak gerçekte bu sayının çok daha yüksek olduğunu düşündüğünü belirtiyor. Odinkalu, can kayıplarının artacağına işaret ediyor.

SELLER, KURAKLIK VE SALGINLAR DERKEN...

Sudan, çatışmalardan önce iklim değişikliğinin yol açtığı su baskınları ve kuraklık gibi çevresel sorunların yanı sıra, artan enflasyon ve gıda güvenliği gibi sorunlar yaşıyordu. Çatışmalar, halihazırda birçok krizle mücadele eden ülkede durumu iyice kötüleştirdi.

Dünya Bankası'nın son verilerine göre, Sudan'da önceki yıl enflasyon oranı yüzde 382.8 olarak tespit edildi. BM Gıda Programı, 15 milyon Sudanlının gıda güvenliği sorunu yaşadığını belirtiyor. Gıda ihtiyacı duyanların büyük bir bölümünü ise hayati beslenme hizmetine erişemeyen 5 yaş altı çocuklar ile hamile ve emziren kadınlar oluşturmakta. Ayrıca hastalık takibi altyapısının olmaması ve büyük sellerin temiz su kaynaklarını kirletmesi gibi olumsuz koşullar, bu yılın başlarında Sudan'da dang humması salgını ortaya çıkmasına neden oldu. Şimdi de çatışmaların kamu hizmetini ve altyapı tesislerini çökermesi sonucu ülkedeki sivillerin yaşantısı iyice alt üst olmuş durumda.

Odinkalu, “Su yok, elektrik yok, yakıt yok ve şu an Hartum'da en pahalı şey petrol. İnsanlar ne pahasına olursa olsun petrol bulup kaçmak için uğraşıyor” demekte.

IRC'den Madiha Raza, havalimanlarının kapalı olmasının insani yardım tedarikinin durmasına neden olduğunu kaydediyor. Raza, “Zaten ülkede gıda ve su tedariki ile sağlık hizmetine ulaşımda ciddi sorunlar vardı. Şimdi çatışmalar en temel ihtiyaçların fiyatlarının iyice yükselmesine neden oluyor” ifadesine yer vermekte. Raza sözlerini şöyle sürdürüyor:

“IRC'nin Mavi Nil ve El Gadarif eyaletleri dışında ülkedeki faaliyetlerini durdurması, kesinlikle bizim tahminimizin üzerinde can kaybına yol açacak. Bölgedeki insani yardım krizi, bu örgütler geri dönünceye kadar kötüleşmeye devam edecek.”

Yardım tesislerinin ve su altyapısının hasar gördüğünü kaydeden Raza, insanların doğrudan Nil nehrinden su içtiğini dile getiriyor ve ekliyor: “Bu durum çok büyük kamu sağlığı krizleri doğmasına neden olabilir.”

ATEŞKES BİTİYOR

Sudan'daki çatışmalarda 3. haftaya giriliyor. Yüzlerce insan hayatını kaybetti, binlercesi yaralandı. ABD gibi arabulucuların çabaları sonucu ülkede bir dizi ateşkes ilan edildi. Her ne kadar ateşkes ilan edilse de gece yarısı Hartum'da silah sesleri duyulduğu gelen bilgiler arasında. Başkentte çatışmalar yaşam alanlarına kadar ilerledi.

3 soru 3 cevap: Sudan'da neler oluyor?Dünya

NE OLMUŞTU?

2021'deki darbeden bu yana askeri bir konseyle yönetilen Sudan'da, iki komutanın güç mücadelesi söz konusu.

Askeri Konsey Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile yardımcısı ve aynı zamanda HDK'nin lideri General Mohamed Hamdan Dagalo arasında başlayan anlaşmazlık, 15 Nisan'da çatışmalara dönmüştü. Anlaşmazlık, ülkenin sivil yönetime doğru gidişatı konusunda başlamıştı. Fakat asıl çatışma noktasının, 100 bin personel, 10 bin silahlı araç, uçaksavar ve topa sahip HDK'nin orduya nasıl dahil edileceğinin ve yeni birliği kimin yöneteceğinin olduğu ifade ediliyor.

Kaynaklar: Time, Reuters

Kaynak: Web Özel