Ukrayna'da da gündem oligarklar | 'Kim vergilerini ödüyor, kim ödemiyor ona bakın!'

Savaştan sonra bütün dünya Rus oligarkların durumunu konuştu. İsviçre’deki hesapları donduruldu, farklı sahillerdeki yatlarına el kondu. Bu isimlerden Roman Abramoviç sembolleşirken, iş insanı futbol kulübü Chelsea’yi satmak zorunda kaldı, İstanbul’daki müzakerelere katılmasıyla dikkat çekti.

En iyimser tahminlere göre bile; Rus işgalinden sonra Ukrayna’nın ekonomisi yüzde 40 küçüldü. Ukrayna’da da Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra oligarklar öne çıktı. Savaş öncesi bu oligarkların, ülke ekonomisinin yanı sıra  iç siyasette belirli bir ağırlığı bulunuyordu.

Ukraynalı milletvekili, aynı zamanda Zelenski’nin kampanya danışmanlığını da yapan Mykyta Poturyaev, şu an bu isimlerin siyasette ağırlıkları olmadığını söylüyor. Poturyaev, “2014’ün aksine (Kırım'ın ilhakı), örneğin Ihor Kolomoisky,  Dnipropetrovsk bölgesini korumaya gitti, bir eyalet” ifadelerini kullanarak oligarkların tam olarak da üstüne düşeni yaptığını düşünmüyor.

Stratejistler, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski’nin oligarklar üzerinde en yüksek etkiye sahip olan Ukrayna Devlet Başkanı olduğu yorumlarını yapıyor. Kimilerine göre; ülkeye barış geldiğinde dahi oligarkların eski gücüne kavuşması zor gözüküyor. Ukraynalı analist Volodymyr Fesenko, “Oligarkların şu anki önceliği işlerinin devamını sağlamak ve kayıplarını minimize etmek” diyor.

IMF ve Avrupa Birliği uyumlanma süreci içerisinde Ukrayna’ya oligark sistemini zayıflatmaları konusunda telkinlerde bulundu. Zelenski, Eylül 2021 tarihinde serbest piyasayı güçlendirecek bazı kanunlar çıkartmıştı. Yasaya göre bir oligark şöyle tanımlanıyor; siyasi hayata katılan, medya üzerinde etkisi olan, bir tekelin sahibi olan, varlıklarının toplamı 1 milyon Ukraynalının maaşına denk olan kişi.

Ülkenin en zengin insanı olan Rinat Akhmetov, oligark yakıştırmasını kabul etmediğini söleyerek, kanun çıktıktan sonra medya şirketini geçen ay devlete vermişti. Akhmetov’un sahip olduğu Azovstal demir-çelik fabrikası Ruslar tarafından defalarca bombalandı, içerideki işçilerin durumu günlerce konuşulmuştu. 55 yaşındaki iş insanı aynı zamanda Shakhtar Donetsk futbol takımının da sahibi.

Savaş nasıl etkiledi? Dinamo Kiev nasıl oynar?Spor

20 MİLYAR DOLAR TAZMİNAT DAVASI

Akhmetov, Rusların savaşta kendi mallarına verdiği zarardan dolayı Rusya'ya, 17 milyar dolar ile 20 milyar dolar arasında tazminat davası açacağını söylüyor. Geçen yıl Haziran ayının ortasında Bloomberg tarafından mirası 6.7 milyar dolar olarak ifade edilen oligarkın şu an serevetinin 5’te 2’sini kaybettiği söylenebilir.

Savaştan sonra pek çok oligark, orduya ve insani yardım kuruluşlarına bağışlarda bulundu. Viyana’da bulunan ve ABD’ye iade edilmeyi bekleyen oligark Dmytro Firtash, Ukrayna’ya dönerek ülkesine yardım etmek istediğini söylüyor. Firtash’ın Ukrayna’da çok sayıda gübre fabrikası bulunuyor. Bu fabrikalardan bazıları bombalara maruz kaldı.

Savaş sebebiyle Ukrayna siyasetinde de büyük bir sessizlik hakim. İşgal gündemi belirlerken, geçen haftalarda yürütülen ihanet soruşturması kapsamında Ukrayna genel savcısı da olmak üzere yaşanan görevden almalar hakkında sadece bir iki milletvekili açıklamada bulundu. Ukrayna parlamentosunda da büyük bir sessizlik söz konusu, savaştan önce kavgalarla gündeme gelen mecliste ses yok.

Ukraynalı analist Volodymyr Fesenko, “Savaştan sonra oligarkların güçlerini geri kazanmak için bir şey yapıp yapmayacaklarını göreceğiz” demekte. Uzmana göre; Rusya ile imzalanacak potansiyel bir ateşkes anlaşmasının koşulları Zelenski’nin, savaş sonrası siyasi kariyeri için de belirleyici olacak.

'ORTA ÇAĞ AVRUPASI'NA BAKIN'

Kiev'den yayın yapan Ukrayna Dünyası isimli internet sitesinin yayın direktörü Volodimir Yermolenko, "Oligarkları anlamak için, Orta Çağ Avrupası'nı düşünebilirsiniz, krallar güçlerini feodal lortlar ile yarıştırırlar" ifadelerini kullandı. Yermolenko, oligarkların ülkede siyasilerle güç dengesi açısından bir noktada faydalı olduğunu da düşünüyor. Ukrayna'da 90 milyon doların üzerinde kişisel serveti olan 40'tan fazla insan olduğu biliniyor. Başkan Zelenski'nin oligarkların üzerine böylesine gitmesinin bir diğer sebebi ise eski devlet başkanı Yanukoviç ile olan yakınlıkları.

Eski başkanlardan aynı zamanda bir oligark olan Poroshenko hakkında da doğudaki ayrılıkçılardan kömür satın aldığı için açılmış bir dava var. Eski lider şu an ülkesini savunuyor. 15 yılla yargılandığı bu soruşturma hatırlatıldığında, "Lütfen bu kelimeyi kullanmayın (oligark). Şu an bir savaştayız. Kim burada ülkesini savunuyor, kim kaçtı ona bakın. Kim orduya para harcıyor, kim çalıyor ona bakın. Kim vergilerini ödüyor, kim ödemiyor?" cevabını veriyor.

Kaynaklar: Guardian, El Pais, Al Jazeera 

Kaynak: Web Özel