Toplumsal katliamların rutin olduğu ABD'de silah satışı nasıl bu kadar serbestçe yapılıyor?
Dün 19 çocuğun acımasız bir katliamla hayatını kaybettiği ABD'de bireysel silahlanmanın tarihi çok eskilere dayanıyor. Ülkede silah sahibi olmak neden bu kadar kolay? Anayasaları silahlarla ilgili ne diyor?
Amerika Birleşik Devletleri dünyanın en gelişmiş ekonomisi olsa da ülkenin çok büyük sorunları var. Irkçılık ve sağlık bu sorunların en büyükleri olarak öne çıkıyor. Ayrıca ülke yıllardır toplu katliamlardan çekiyor. Dünyada en kolay silah satın alınabilen ülkelerden biri Amerika Birleşik Devletleri. Dün Texas eyaletinde bir ilkokulda düzenlenen silahlı saldırıda 19’u çocuk, 21 kişi hayatını kaybetti. Saldırgan yerel halktan Salvador Ramos isimli bir gençti. Katliam AR-15 otomatik tüfekle gerçekleştirildi.
Peki Amerikan toplumu silaha nasıl bu kadar kolay erişebiliyor? 2021 yılının son çeyreğinde yapılan bir araştırmaya göre ülkede 393 milyon kayıtlı silah var. 2020 itibarıyla ülkedeki hanelerin yüzde 44’ünde en az bir adet silah bulunuyor. 2017'de yapılan bir araştırmaya göre ABD’lilerin yarısı en az bir kez vurulmuş birini tanıyor.
SAVAŞ SONRASI TALEP YARATMAK İÇİN
ABD’de İç Savaş sonrası (1861-1865) güney yenilirken, silah üreticileri bu barış zamanında silaha olan talebi diri tutmak için gazeteler aracılığı ile reklam kampanyaları başlattı. Bakkallarda un ve şekerin yanında silah da satılıyordu. Reklamlarda erkek çocuğu olan aileler hedef alınarak ‘silahın genç erkekleri adam yapacağı’ vurgusu yapıldı.
Savaş sonrası ülkede kölelik kanunen kaldırılsa da bunun hayata yansıması sürdü. Özgür kalmış siyahileri korkutmak için beyazların kurduğu çeteler bireysel silahlanmayı körükledi. 1900 yılına gelindiğinde Vahşi Batı’ya ismini veren dönem sona erdi. İç Savaş’tan 1900 yılına kadar geçen yaklaşık 35 yıllık süreçte ‘Teksas mı burası?’ deyiminin ortaya çıkmasına sebep olan görüntüler ülkenin dört bir yanında yaşanıyordu.
1900 yılında 43 eyalet çıkardığı kanunla silahların kamusal alanda bulundurulmasını kurallara bağladı. 1960’lı yıllar ABD’de karanlık zamanlardı. Başkan John F. Kennedy, Malcolm X, Martin Luther King, Robert F. Kennedy gibi isimler suikastlar sonucu hayatını kaybetti. Silah kontrolleri daha sıkılaştı.
ABD son yıllarda gittikçe daha fazla güvenlik kaygısı taşıyan bir toplum olurken, 1999 yılında kendini koruma amaçlı silah edindiğini söyleyenlerin oranı yüzde 26 iken bu oran 2015 yılında yüzde 63’e çıktı. Bunda 11 Eylül saldırılarının da etkisi olduğundan bahsetmek gerek. Şu an ABD’nin çoğu eyaletinde kamusal alanlarda silah bulundurma yasağı var.
Mevcut yasalar 34 eyalette vatandaşlara evleri dışında silahlarını ölümcül olarak kullanma hakkı veriyor. Teksas Üniversitesi’nde sosyolog olarak çalışan Doktor Harel Shapira, “Bu her gün militarize olmak demek” ifadelerini kullanıyor.
Silah lobisi ABD’de özellikle Cumhuriyetçi çevreler tarafında çok etkin. 1994 yılında silah bulundurma üzerine kontroller biraz daha sıkılaşınca Ulusal Tüfek Derneği’nin (NRA) Başkanı Wayne LaPierre, “Hükümet haydutları daha güçlendi, anayasal hakkımızı elimizden aldılar, kapımızı kırdılar, silahlarımıza el koydular, mülkümüzü yok ettiler hatta bizi yaraladılar ve öldürdüler” ifadelerini kullanmıştı.
ANAYASA NE DİYOR?
1787 Anayasası’nın ikinci maddesi (Second Amendment) sivillerin silah sahibi olabileceğini ve silah kullanabileceğini garanti altına alıyor. Bazı hukukçulara göre kanunda yer alan insanlar (the people) ifadesinde muğlak bir taraf da var.
Kimileri bunu kolektif olarak bir tehdide karşı silah kullanmak olarak yorumlarken bazıları ise bireysel silahlanmaya işaret edildiğini düşünüyor. Silahlanma üzerine çalışan tarih profesörü Carol Anderson, “Anayasa oluşturulduğu zaman, bağımsızlık savaşı kahramanı Patrick Henry güneylileri köleler isyan ederse, güneye federal yardım gelmeyeceği konusunda uyarıyor” demekte. Bu uyarının da etkisiyle bireysel silahlanmanın anayasada teşvik edildiği yorumları da yapılıyor.
ABD'de tüfek almanın yaş sınırı 18, silah satın almanın yaş sınırı 21. Silah satın alan kişilerin sabıka kayıtlarına da bakılıyor fakat denetimlerin çok sıkı olmadığı eleştirileri var.
*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin önemli bir bölümü Hopkins Bloomberg Public Health'te Cathy Shufro imzasıyla yayımlanan 'A Brief History of Guns in the U.S.' isimli makaleden alınmıştır.
Okul taraması sonrası tarihi anlaşma... Bir silah şirketi nasıl mahkum edildi?DünyaKaynak: Web Özel
Adana Demirspor - Galatasaray maçı saat kaçta, hangi kanalda?
Joel Embiid yüz felci geçirdiğini açıkladı
60 yaşında Buenos Aires güzeli seçildi, şimdi hedefi Kainat Güzellik Yarışması
Kabızlığı bıçak gibi kesen doğal yöntem bulundu! Bu gıdayı tüketen bir daha kabızlıktan korkmuyor
Berzeg’i arama çalışmasında 1 kemik parçası daha bulundu