Rusya’da ‘Wagner isyanı’ sona erdi: 24 saatte neler yaşandı?

Rusya'da devlet ve paralı asker grubu Wagner arasındaki gerilim Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko'nun arabuluculuğunda sona erdi. Wagner kurucusu ve lideri Yevgeniy Prigojin'in askeri konvoyuyla birlikte Ukrayna sınırını geçerek Rostov'a girmesi ve istekleri kabul edilmezse başkent Moskova'ya doğru hareket edeceklerini açıklaması ise Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in iktidardaki gücü hakkında da soru işaretleri ortaya çıkardı. Putin, eski müttefiki Prigojin’i ihanetle, silahlı isyan başlatmakla ve 'ülkeyi sırtından bıçaklamakla' suçladı. Cumartesi günü, Prigojin’in geri adım atmasıyla ve askerlerini geri çekerek isyanı durdurmasıyla son buldu.Prigojin, “24 saat içerisinde Moskova’nın 200 kilometre yakınına kadar ilerledik. Bu sürede askerlerimizin tek bir damla kanı bile akmadı” dedi.Peki, 'Wagner isyanı' ile geçen 24 saatte Rusya'da neler oldu? BBC'den Paul Kirby'nin haberine göre, bir yılı aşkın süredir devam eden Rusya-Ukrayna savaşında Rusya saflarında savaşan Wagner ile Moskova’daki askeri yetkililerin arasının bozuk olduğu uzun süredir biliniyordu. Ancak, bu durum Wagner güçlerinin 1 Temmuz’dan itibaren Rusya ordusunun kontrolüne gireceğinin bildirilmesinden sonra açık bir isyana dönüştü.Wagner savaşçıları, Ukrayna’nın işgal edilen doğu bölgelerinden sınırı geçerek Rusya’nın güneyindeki Rostov’a geldi. Buradan da M4 otoyolunu kullanarak Voronej üzerinden Moskova'nın yolunu tuttu.Ancak, Wagner’in askerleri kuzeye doğru ilerledikçe, Belarus lideri Lukaşenko’nun arabuluculuğunda bir anlaşma yapıldığının haberleri geldi. Buna göre, Prigojin Belarus’a gidecekti, Wagner askerleri ise Rus ordusuna entegre edilecekti. Belarus’a doğru hareket eden Prigojin’in hakkındaki suçlamaların da düşürüleceği belirtildi.Prigojin, Ukrayna’da savaşan askerlerine yeterli silah ve cephane desteğinin verilmediğini söyleyerek aylardır Savunma Bakanı Sergey Şoygu’yu ve Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov’u hedef alıyordu.Putin, Ukrayna’da savaşan tüm paralı askerlerin Rus ordusu ile sözleşme imzalamasına yönelik kararın arkasında durdu. Ancak, Prigojin bunu reddetti.23 Haziran’da Prigojin uzun bir konuşma yaparak, savaşın tüm meşruiyetinin bir yalan olduğunu söylemişti. Ona göre 'küçük bir grup serseri', kendi gelecekleri için Rus halkını ve başkanı kandırmak istiyordu.Prigojin, orduyu Ukrayna’daki savaşçılarına yönelik ölümlü bir füze saldırısından sorumu tuttu ve ordu bu iddiayı reddetti. Cuma gece saatlerinde 'adalet yürüyüşünün' başladığını söyledi. Sabah saatlerinde Prigojin’in askerleri Rostov’a ulaştı. Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), Prigojin hakkında hızla harekete geçti. Moskova bölgesi de 'terörle mücadele' önlemleri altına alındı. M4 karayolu kapatıldı.Cumartesi günü Putin de kameralar karşısına geçerek isyancıların yaptıklarını 'sırtından bıçaklamak' diye tanımladı. Prigojin ise ülkeye ihanet ettiğini reddederek Putin’i ilk kez hedef aldı.Prigojin, Ukrayna’daki Rus işgaline değil, bunun başındaki askeri yetkililere karşı olduğunu söylüyor. Moskova’ya askerlerini yöneltmiş olmasına rağmen, Putin’in iktidarına karşı olmadığını da vurguluyor. Ancak, hızla gelişen durum karşısında, Putin birkaç saatliğine kontrolü yitirmiş bir lider görüntüsü verdi.Cumartesi akşamı ise Belarus liderinin girişimiyle bir anlaşmaya varıldı. Prigojin Belarus’a gidecekti ve hakkındaki suçlamalar düşürülecekti. Sonraki saatlerde Rostov’da bir araçla kenti terk ederken görüntülendi.Wagner birlikleri de kenti terk etmek üzere harekete geçti. Kent sakinlerinden Wagner lehine sloganlar atıldığı duyuldu.Kiev yönetimi, Moskova için bu durumun küçük düşürücü olduğunu söyledi. Ancak, madalyonun bir diğer yüzü daha var: Ruslar Putin liderliğinin alternatifi olarak birkaç saatlik anarşi görüntüsüyle karşı karşıya kaldı.Ordu da bu işin sonunda tehlikeli olabilecek 25 bin kişilik bir gücü kendi çatısı altına sokmanın yolunu bulmuş oldu. Ancak, bundan sonra liderleri Yevgeniy Prigojin muhtemelen tüm bu tablonun dışında kalacak. ABD İSTİHBARATI: BİLİYORDUK The Washington Post'un haberine göre isimlerinin açıklanmasını istemeyen ABD'li istihbarat yetkilileri, haziran ayının ortasında Prigojin'in Rusya Savunma Bakanlığına karşı silahlı eylem planladığına yönelik istihbarat topladıklarını, Beyaz Saray ve ilgili kurumlara "acil" koduyla bilgi geçtiklerini iddia etti.Bir istihbarat yetkilisi, Prigojin'in isyanına hazırlıksız yakalanmadıklarını kaydederek, "ABD yönetimine bir şeyler planlandığını söyleyebilecek kadar yeterli işaret vardı yani Beyaz Saray’ın buna hazır olduğunu düşünüyorum." görüşünü paylaştı. Yetkili, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in iktidarda kalıp kalmayacağına ve herhangi bir istikrarsızlığın Rusya'nın nükleer cephaneliğinin kontrolü için oluşturabileceği sıkıntıya ilişkin "yüksek endişe" duyulduğunu belirterek, "Bu doğrultuda birçok soru mevcuttu." ifadesini kullandı. Olası "Rus iç savaşı"ndan kaynaklanabilecek istikrarsızlığın "ana korku" olduğuna dikkati çeken yetkililer, Beyaz Sarayın yanı sıra Pentagon, Dışişleri Bakanlığı ve Kongre'deki üst düzey yetkililerin son iki haftada istihbaratla ilgili bilgilendirildiklerini belirtti. Yetkililer, Prigojin'in isyanının en önemli sebeplerden birinin, 10 Haziran'da Rusya Savunma Bakanlığının savaşan tüm gönüllü grupların hükümetle sözleşme imzalaması gerektiğine dair talimatı olduğu değerlendirmesinde bulundu. Rusya Savunma Bakanlığının talimatında Wagner grubundan ismen bahsedilmese de anlamının açık olduğunu vurgulayan yetkililer, Bakanlığın amacının, "Rusya'nın Ukrayna'daki askeri harekatı için gerekli olduğunu kanıtlayan ve dikkate değer taktik zaferlerden bazılarının elde edilmesine yardımcı olan Prigojin'in paralı askerlerinin ele geçirilmesi olduğunu" ileri sürdü. ABD'li istihbarat yetkilileri, Putin'e "Prigojin'in bir şeyler planladığı" konusunda bilgi verildiğine inandıklarını kaydederek, yetkililerden biri "Putin'in kalkışmayla ilgili bilgilendirildiği zaman net olmasa da kesinlikle 24 saatten daha önceydi." ifadesini kullandı. Yetkililer, Prigojin'in askeri komutayı devralmak için Moskova'ya yürüyüşünü engellemek amacıyla Putin'in neden harekete geçmediğinin belirsizliğini koruduğuna işaret ederek, "Putin'in eylemsizliğinin, Rus hükümetindeki üst düzey koordinasyon eksikliğini ve iç rekabetleri yansıttığını düşündüklerini" kaydetti.